Адвокатот Константин Кратовалиев, кој на вчерашната конференција „Враќање на одземената правда“ се претстави себеси како адвокат на жртви на системот, а не на обвинети, говори за состојбите во македонското правосудство, Стратегијата за реформи во правосудството и можните решенија и мерки за превенција од злоупотребата на должноста на судиите и јавните обвинители.
„Поминавме еден период во којшто адвокатите заедно со научната јавност беа на една страна и се бореа против судиите и јавното обвинителство од другата страна. Имавме процеси во кои што јавното обвинителство и јавните обвинители воопшто и не го застапуваа обвинението, процеси во кои судиите забрануваа одредени прашања, кои не дозволуваа, согласно процедурите, да се утврди идентитетот на заштитените сведоци, каде што се отстрануваше јавноста, меѓу кои беше и почитуваниот професор Калајџиев, во процесот во којшто и јас бев бранител. Иако секаде во светот кога постојат заштитени сведоци, се преземаат мерки, како и во нашиот суд, а тоа значи, се модифицира гласот и се замаглува ликот да не може да се види, но јавноста не се исклучува. Затоа што кога веќе сте ги преземале сите мерки за заштита и нема можност да се утврди идентитетот, нема потреба јавноста да се исклучи. Законот за кривична постапка забранува научните работници да бидат исклучени, дури и кога постои систем на повисока заштита на материјалите коишто се применуваат како доказни. Но во изминатиот период ништо од ова не беше почитувано“, изјави Кратовалиев.
Тој истакна дека во последнот период адвокатите се претвориле во потпароли на клиентите, затоа што само на тој начин „можевме мракот којшто се одвиваше во судниците, во инквизицијата, да го изнесеме пред очите на јавноста, за барем малку да се запознаат, со тоа што се случува внатре“.
„Сега сме пред портите на можноста да излеземе од тој инквизициски мрак, во којшто заложник беше целото правосудство на еден системски режим. Во овој момент, сите зборуваме и работиме само на едно, а тоа е дека треба и мора да постои одговорност за оние коишто постапувале по тие процеси. Тоа се лица кои или како судии, или на друг начин биле инволвирани во овие пресуди. Но не заборавајте, тоа е само отстранување на последиците, тоа не е доволно! Се додека не постојат одредби со коишто ќе постои одговорност, којашто ќе врши превенција на можноста од донесување на таквите пресуди. Ние немаме соодветно законодавство со коешто ќе ги заштитиме идните жртви“, вели Кратовалиев.
Околу Стратегијата за реформи во правосудството и можните решенија и мерки за превенција од злоупотреба на должноста од страна на судиите и јавните обвинители тој вели дека во Законот мора да се инкорпорираат одредби кои ќе повикуваат на конкретна одговорност на оние кои ја делат правдата.
„Најголемата санкција во овој момент на оној кој ја дели правдата е тој да го изгуби работното место. А знаете што се случува потоа? Доаѓа во адвокатите и во адвокатската комора. Како може едно лице коешто се покажало во делењето на правдата дека е недостојно да ја задржи својата функција, потоа да влезе во рангот на оние коишто треба да пружат одбрана и да се борат против истиот систем. За да се заштитиме во иднина од можноста да се повтори, случајно или намерно, она што во изминатиот период го поминавме,мора да се инкорпорираат одредби со коишто ќе се повика на конкретна одговорност на оние коишто ја делат правдата“, истакна Кратовалиев.
Тој предлага менување на одредби во системските закони, со кои би се сменил начинот на избор на судиите и начинот на контрола на нивната работа.
„Тоа подразбира во прв ред да се сменат неколку одредби во системските закони за адвокатура и во системските закони за избирање на судиите. Ние имаме единствен куриозитет, каде што Совет од судии ги бира самите судии. Ние имаме судска власт којашто се избира самата себеси. Имаме извршна власт која што е контролирана од парламентарната власт, имаме парламентарна власт којашто секои четири години ја контролира народот, но немаме судска власт којашто некој ја контролира. Таа се контролира самата себеси“, заклучи Кратовалиев.
Маја Ивановска
Камера: Дехран Муратов