Полицијата притвори повеќе од 2.000 лица ширум земјата, соопшти Центарот за човекови прави Виасна, во неделата на 9 август првиот ден од протестите кога беа претседателските избори во Белорусија каде за претседателското место се бореа Александар Лукашенко и главната опонентка, лидерката на опозицијата Светлана Тихановскаја.
Александар Лукашенко е претседател на Белорусија од 1994 година и со победата на овие избори претендира да биде на власт повеќе од 30 години. И покрај многуте шпекулации дека Лунашенко би можел да ги загуби изборите, се покажа дека повторно извојува убедлива победа и доби повеќе од 80 отсто од гласовите.
Вечерта на 9 августво после завршувањето на изборите, предводени од опозицијата и Тихановскаја, во Минск почнаа да се собираат демонстранти, кои не ги признаваат резултатите од изборите и победата на Лукашенко, додека на социјалните мрежи се појавија видео снимки на кои се гледаа голем број воени возила како возат кон главниот град.
Ситуацијата во Белурусија е драматична. И медиумите јавуваат дека на улиците покрај полицијата е излезена и војската.
OMON (riot police) at the Independence Avenue in Minsk. pic.twitter.com/l568bNGGbc
— Status-6 (Military & Conflict News) (@Archer83Able) August 9, 2020
Некои белоруски портали шпекулираа дека и покрај победата, Луксашенко од страв дека новиот претседателски мандат би можел да предизвика нереди во Минск, тој ја напуштил земјата со претседателскиот авион Bombardier Challenger 850 и слетал во Турција.
Полицијата се судри со демонстрантите. Протести имаше во сите поголеми градови во Белорусија.
Изборната комисија на Белорусија ги објави официјалните резултати од претседателски избори, според кои Лукашенко освои 80,23 отсто од гласовите. додека главната опонентка на Лукашенко, Светлана Тихановскаја освои 9,9 проценти од гласовите, а другите тројца кандидати освоија помалку од два отсто.
Демонстрантите извикуваа – Срамота, Срамота…!, додека членовите на изборната комисија ја напуштаа зградата во Минск.
Minsk residents are shouting "Shame! Shame!" to the members of the electoral commission leaving the building. pic.twitter.com/nz9BXf3MdY
— Franak Viačorka (@franakviacorka) August 9, 2020
На последните избори во 2015 година, Лукашенко победи со 83,5 отсто од гласовите.
Најмалку едно лице загина, а десетици се повредени. Според локалните организации за заштита на човековите права еден човек загинал откако бил прегазен од полициско комбе, додека другите демонстранти се здобиле со повреди во судирите со полицијата, е билансот од вториот ден од демонстрациите. Во Минск се повредени 50 луѓе, а над 120 во цела земја.
„Амнести интернешнл“ објави дека полицијата во Минск врз демонстрантите фрлила шест шок-бомби и истрелала неколку куршуми.
Полицијата приведе над сто лица.
Два дена после големите демонстрации против Лукашенко, опозициската кандидатка Светлана Тихановскаја,, побегна во Литванија.
– Пристигна во Литванија и е безбедна, изјави литванскиот министер за надворешни работи Линас Линкевисијус. Тихановскаја претходната вечер не се придружи на протестите, како што наведе, да избегне провокации.
Тихановскаја, 37-годишната професорка по англиски јазик, после објавувањето на резултатите изјави дека поголемиот број граѓани се со неа. Тихановскај според зборовите на нејзините поддршувачи, на протестите е пречекувана како вистинска рок ѕвезда.
"Света! Молодец!"
Как встретили Светлану Тихановскую перед избирательным участком в Минске pic.twitter.com/XP3tYOPPfu
— Настоящее Время (@CurrentTimeTv) August 9, 2020
Претходно. тимот на Светлана Таихановскаја ги обвини официјалните лица поради апсењето на нејзиниот менаџер, кој нема да бид пуштен на слобода до крајот на изборите. Нејзиниот сопруг Сергеј е уапсен по обидот да се регистрира како кандидат на изборите.
Европската унија. оцени дека претседателските избори во Белорусија, на кои претседателот Александар Лукашенко освои нов мандат, не биле „ниту слободни, ниту фер“.
Во изјавата на високиот претставник за безбадносна и надворешна политика на ЕУ Жозеп Борел, од името на 27-те држави членки, се закани дека Брисел „ќе преземе мерки против одговорните за насилството, неоправданите апсења и фалсификување на изборните резултати“ во Белорусија.
Во меѓувреме протестите не стивнуваа. Официјалните лица од министерството за здравство на Белорусија информираа дека повеќе од 50 лица се повредени три дена после прогласувањето на победата од страна на Лукашенко.
– 51 лице е повредено и е примено во ургентни центри и болници во Белорусија, а на сите им е укажана целосна медицинска помош“, се вели во соопштението на Министерството за здравство.
Министерството за внатрешни работи на Белорусија соопшти дека повеќе од илјада лица кои учествувале на нелегални демонстрации се приведени за само една ноќ Истражните тела покренаа 17 кривични пријави против лица кои учествувале во нападите врз припадници на полицијата, се додава во соопштението на полицијата.
Отпорот на демонстрантите добива и нови димензии.
Стотици жени во бела облека и со бели рози и други цвеќиња во рацете формираа „жив синџир“ на Плоштадот Комаровски во Минск, во знак на солидарност со повредените за време на протестите изминатите денови во Белорусија.
Полицијата побара жените, претежно млади девојки, да се разотидaт, што тие и го направија, но набрзо се вратија на плоштадот.
Тие се држат за раце и извикуваат „веруваме, можеме, ќе победиме“.
Белоруските власти ја потврдија смртта на уште еден демонстрант, кој беше уапсен на протест во неделата вечерта. Властите соопштија дека 25-годишен маж починал во болница во јужниот град Гомел. Во изјавата не се наведува кога починал, само дека неговата здравствена состојба „одеднаш се влошила“ додека бил во притвор.
Министерството за внатрешни работи на Белорусија соопшти дека полицијата употребила боева муниција на протестот во Брест кога биле нападнати.
Уапсени се уште 700 демонстранти, на четвртиот ден од пост-изборните протести, кои беа насилно задушени. Со тоа, вкупниот број на уапсени се искачи на 6.700 од почетокот на протестите.
Министерството оцени дека немирите „го изгубиле масовниот карактер“, но дека „нивото на агресија кон безбедносните сили е сè уште високо“.
Во соопштението од белоруското МВР уште се наведува дека изминатата седмица повредени се 103 полицајци, од кои 28 се во болница. Министерството не соопшти колкав е бројот на повредените демонстранти, против кои полицијата употреби солзавец и пендреци, како и гумени куршуми и шок бомби.
Во Минск на протести излезе и дел од медицинскиот персонал, кои изразија солидарност со повредените во протестите. Исто така, своето незадоволство го изразија и музичарите од Белоруската концертна сала.
Не се поштедени ни новинарите, ни медиумите. Белоруските безбедносни агенции до сега уапсиле 64 новинари кои протестираат по претседателските избори на 9 август, соопшти белоруската Асоцијација на новинари.
Според невладината организација, 24 новинари биле задржани на 9 август, 20 други на 10 август, 12 на 11 август и уште осум на 12 август. Меѓу уапсените има претставници на белоруските медиуми, како и новинари од други земји, вклучително и Русија и Украина. Некои претставници на медиумите веќе се ослободени и депортирани од земјата.
Некои телевизиски водители и новинари кои работат за државни белоруски медиуми понудија оставка. Ова го најавија на своите профили на социјалните мрежи. Најпознати од нив се водителот на „Белорусија 1“, Евгениј Перлин, политичкиот аналитичар на ОНТ. Дмитриј Семченко, водителката од CTV, Татјана Бородина, и радиоводителот Александар Шустер.
Шефот на европската дипломатија Жозеп Борел ги повика белоруските власти да го запрат насилството и без одложување да се „вратат на патот на вистинско демократско однесување“.
Во текстот објавен на сајтот на ЕУ, Борел наведе дека белоруските власти мораат да го прекинат насилството, да ги ослободат сите арбитрерно приведени лица и да отворат дијалог со јавноста, а доколку тоа не го направат, Унијата ќе мора „да ги преиспита своите односи“ со Белорусија и да „преземе санкции против одговорните за насилствата, арбитрарните апсења и фалсификување на изборните резултати“, потенцира шефот на европската дипломатија Жозеп Борел.
Ј. Ѓорѓиоски/ Фронтлајн
