Сандра Пешевска Мицковска, aктивистката за правата на лицата со попреченост, го отвори панелот „Рампа – (не)прифатеноста на лицата со посебни потреби во општеството“ со својата лична приказна, како лице што има попречености со слухот и видот соочувајќи ги присутните со секојдневните предизвици, „рампи“ и недоразбирања, стереотипи…
Сандра илустративно ги раскажа соочувањата со несоодветните пешачки патеки и тротоари, во образованието, во здравството, во институциите, при вработување…
„Има рампи што премостуваат бариери, има рампи по кои тешко се искачуваме, некои нестандардни и непрописни… Мене ми е драго што ја имам честа да ја кренам рампата како прв говорник… Имам многу идентитети, ќерка, мајка, сопруга, меѓу нив е и идентитетот лица со попреченост. Сакам да споделам еден аспект од мојот живот, токму до причина што моите попречености не се видливи“, истакна Пешевска Мицковска.
Својата приказна таа ја започна со илустрирање на раното откривање дека има нарушување во слухот и како тоа се одразило на нејзиното образование и социјализација со другите деца, а ја продолжи со надополнување на губењето вид во пубертетот.
„Би сакала да илустрирам како јас гледам. Најчесто ме прашуваат зошто не носам очила. Тие не помагаат во мојот случај. Јс имам централен вид и гледам како низ тунел или како низ двоглед. И тој остаток од видот, што ми е централен, не е совршен. Фокусот не ми е добар, видот ми е матен… Буквално лик да препознам треба да дојде некој метар до мене. Комбинацијата од оштетен слух и вид, дополнително ја отежнуваат целата ситуација на живеењето и се соочувам со пречки токму од тоа што не ми се видливи попреченостите“, објасни Пешевска Мицковска.
Таа додаде дека негативно ваквата состојба се рефлектира со лица кои не ја познаваат доволно и во важни работи како што се интервјуа за работа, формални комуникации… Ризик постои и при движење по улица, тротоари, додава таа, особено ноќе бидејќи дополнително има и ноќно слепило.
„Како пример би ги навела шалтерите, со оние мали отвори за комуникација, а таа комуникација мене ми е многу отежната. Нема свесност кај службениците што работат зад тие шалтери. Не постои свесност дека некој можеби недослушува или не гледа… Како поекстремни случаи и искуства би ја навела случката кога на пешачки премин на раскрсницата кај Градска болница, да тргнам откако едно возило помина, а пред да помине возилото по него. Излезе дека возилата се врзани со сајла, која не беше обележана. Јас не ја видов и сајлата почна да ми ги сече нозете. Во еден момент второто возило ме удри и летнав на раскрсница, среќа не беше прометна, па не ме собра некоја друга кола. Исто така во едно кафуле, каде просторијата беше многу темна, поткачив шанк столче на кое беа наредени пијачки кои почнаа да паѓаат. Бев со придружба и ме водеа за рака. Јас се свртев, се извинив, но не можев да препознам луѓе, ниту да ги видам. Во еден момент едниот од нив ми фрли во лица чаша со алкохол. Окото ми беше отечено, настана некој хаос и добив објаснување дека нивните пијалоци многу биле скапи, јас сум ги бутнала и сум нанела голема финансиска штета“, беа дел од примерите со непријатностите со кои се соочила Пешевска Мицковска.
Таа даде објаснување и како терминот лице со попреченост влијае на неа, па и на другите лица.
„Терминот лице со посебни потреби многу ми пречи, бидејќи јас сум граѓанин на овој град и оваа држава и сум иста како сите останати, можеби имам специфични потреби. Ние постоиме и отприлика 20 посто од населението имаат специфични потреби. Ќе бидеме лица со посебни потреби се додека општеството има пречки, кога општеството ќе нема пречки, ќе не нема, нас како лица со попречености, туку нормално ќе функционираме, живееме и движиме како сите“, истакна таа.
Во панел -дискусијата „Рампа“, учествуваа и градоначалникот на Град Скопје, Петре Шилегов, Благица Димитровска, Инклузива, Вангел Тркаљанов и Душан Томшиќ од Министерство за труд и социјална политика и Џабир Дерала, ЦИВИЛ.
обработка на текст: Б. Јордановска
Камера: Атанас Петровски
Монтажа: Ариан Мехмети
Фотографија: Горан Наумовски
