Важноста на социјалните мрежи и на дигиталниот простор воопшто за обликувањето на демократскиот амбиент во секоја земја очигледно расте, а сè поголем е бројот на документирани примери на држави во кои се гледа како предизборните битки на интернет и директно одлучуваат кој ќе ја добие власта.
Кризата со коронавирусот го смени и начинот на кој партиите можат (и сакаат) да водат кампања, што уште повеќе го заострува фокусот на политичките чинители врз социјалните мрежи.
Кај нас, предвид треба да се земат и некои локални особености. И без да се има прецизна социјално-демографска слика за структурата на населението во државава, јасно е дека ако сте политичка партија, вашата целна група на секои избори ја надополнуваат младите, за кои интернетот е не само главниот, туку и единствениот извор на информирање.
Повозрасните гласачи, кои се потпираат врз традиционалните медиуми, за разлика од младите, многу помалку можат да влијаат предизборните пораки на партиите низ видеоспотови и други содржини на социјалните мрежи.
Сепак, телевизијата бавно, но сигурно, го губи приматот што традиционално го држи во информирањето на македонските граѓани, а интернетот и социјалните мрежи стануваат просторот во кој се случува вистинското предизборно соочување.
Овој факт, секако, добро го сфаќаат македонските политички партии, кои, во оваа кампања, се чини посветуваат досега најголемо внимание на претставувањето на интернет и особено на платеното рекламирање на социјалните мрежи.
Во ситуација кога традиционалните пристапи, како демонстрирањето бројност преку класичните предизборни митинзи и непосредниот контакт со гласачите во походите „од врата до врата“ се надвор од игра, партиите можат да си дозволат (а и немаат друг избор) да пренасочат голем дел од буџетите што инаку би го потрошиле на скапите бини, озвучувањето и автобусите за митинзи – во рекламирање на социјалните мрежи.
Во првите десетина дена од почетокот на официјалната предизборна кампања, забележливо е дека трошењето на македонските партии на рекламирање на интернет речиси целосно оди на Фејсбук и неговите придружни платформи – Инстаграм и Месинџер. Ова не е изненадување – според последните истражувања, џинот меѓу социјалните мрежи има повеќе од 1.1 милион активни Фејсбук-профили во земјава и тој е далеку најпопуларниот простор за социјализирање (и информирање) на македонските граѓани на интернет.
Предизборните спотови, кои на телевизија се емитуваат според распоред и обем одреден од Државната изборна комисија, можеби за првпат го имаат Фејсбук како примарна платформа за пласман. Ова особено важи за спотовите кои со концептот, темата и изведбата целат на креативност и новост во изразувањето на политичките пораки, а со тоа се упатени кон помладите гласачи.
Но, просечниот граѓанин нема увид во тоа колку чини рекламирањето на Фејсбук и што може да се добие за релативно мала сума пари, па од сеприсутноста на партиските реклами за време на кампањата лесно може да се добие погрешниот впечаток дека спонзорираните објави на Фејсбук ги чинат партиите големи суми пари.
Во рамките на политиките за транспарентност на кои беше принуден по американските претседателски избори во 2016 година, Фејсбук го објавува бројот на активни спонзорирани постови на секоја страница, а кога се работи за политичкото или предизборното рекламирање, социјалната мрежа дури ја открива и сумата што страниците ја трошат.
Но, за да се случи тоа, таа страница треба да помине низ сложен процес на авторизација од страна на Фејсбук, а потоа и да биде целосно транспарентна околу тоа кој точно плаќа за секоја реклама. Не е тешко да се сфати зошто Фејсбук-страниците на нашите политички партии бираат да не влегуваат во такви компликации и своите реклами ги објавуваат како и секоја друга страница на компанија или продавница.
Мониторинг тим на ЦИВИЛ