„Мариуполис 2“ е документарен филм за војната во Украина, кој е суров и реален како и таа. Снимен е од литванскиот режисер и антрополог Мантас Кведаравичиус, кој беше убиен на 2 април за време на опсадата на Мариупол (бил заробен и застрелан од руски војници). Таму го снимаше својот филм, документирајќи ги животите на украинските цивили кои се засолниле во црква. Филмот, замислен како продолжение на документарниот филм „Мариуполис“ од 2016 година, го доврши неговата партнерката, Хана Билброва (која е потпишана како корежисер), и за прв пат беше прикажан на Канскиот филмски фестивал како Специјална проекција.
За целиот филм, ние сме внатре, или на теренот, или можеби преку улицата од Христијанската баптистичка евангелистичка црква, висока зграда, елегантна на малку непристоен начин, направена од црна цигла обложена по страните со црвени цигли.
Архитектурата е некаде помеѓу модернистичка (има два кружни прозорци) и средновековна, зградата е врамена напред со неколку џиновски стари смреки. Во подрумот, каде што се поставени импровизирани кревети, се прикажуваат дваесетина цивили, се молат и заедно јадат и чекаат… не знаат што.
Првите зборови што ги слушаме : „Сè е во урнатини“.Во Мариупол веќе имаше војна, па голем дел од околниот пејзаж го сочинуваат урнатини. Во периодот кога се снимаше филмот (во март), војната во градот стивна. И покрај тоа, се задржува во далечината – во текот на филмот слушаме бомби и повремени пукотници, и има постојани обрачи чад, сето тоа се случува на три или четири милји подалеку. Значи, војната е во заливот, но исто така е таму, како чудовиште што се подготвува да се нафрли.
На територијата на црквата – и навистина насекаде – има шут. Парчиња од него, расфрлани делови од него и преку улицата (поранешен станбен кварт кој е срамнет со бомби), бескрајни ридови од него. Отпадоците, како што гледаме, се главен елемент на војната, нешто што ниту еден воен филм никогаш не го доловил целосно, освен „Full metal Jacket “ (кој за време на престрелката со снајперистот во Хуе, станува „Герника“ на филмовите со воени урнатини).
Во „Мариуполис 2“, остатоците што се насекаде се чини дека ја изразуваат случајноста на војната, хаос што не може да се исчисти, иако двајца мажи со сини пластични метли се обидуваат да го направат токму тоа, со донкихотска храброст, на паркингот на црквата. Во тој момент филмот се чини дека вели: Во војна, ова е тоа што го правите – метете, продолжувате.
Кведаравичиус, како филмски режисер, не ја естетизира војната. „Мариуполис 2“ едноставно ни дава снимки еден по друг, поврзувајќи ги со поетски прескокнат редослед додека се обидува да даде визуелна и емоционална кохерентност на искуството на мажите, жените и децата заробени во бункер во Украина кои даваат се од себе за да се заштитат од хаосот. Секоја слика е живописна, како фотографија, и секоја се стои 10 секунди, или 30 секунди, или можеби две или четири минути.
Добиваме панорама на уништување (снимките од чад од бомба што се издигнува низ пурпурниот самрак имаат елемент на убавина, иако се ужасни), прошарани со снимки од секојдневието – жена која врие огромен котел супа, со стапчиња од копар, на импровизиран камин во дворот на црквата, или на куп земја, расфрлана со изнемоштени цвеќиња, за која сфаќаме, со молчење, дека е гроб, или човек што видел дека неговиот сосед починал и го извлекува телото, дека може да го земе генераторот.
Филмот потоа поминува близу пет минути прикажувајќи го него и друг човек како го влече портокаловиот генератор. Повремено, тоа што се случува е дури и смешно (кучето го изеде целиот путер!).
Во „Мариуполис 2“, ги гледаме вистинските снимки од војната како што се случува, и тоа е тоа што е вредно.
Овде гледате мали случки и ги чувствувате – животот каков што се живеел за време на војната – нешто што нема да ги видите на CNN. Во исто време, Кведаравичиус беше документаристички пурист, кој во овој филм, барем, избегнува секакви навестувања за видот на нефикциско раскажување приказни што ги вовлекува луѓето дури и во најзабранетите документарни филмови. „Мариуполис 2“ е решителен и безличен по својата објективност.
Како дел од снимањето на филмот, доволно е строго да се направи документарен филм на Фредерик Вајсман да изгледа како епизода од „Dance Moms“. Дали ги запознаваме луѓето што ги гледаме? Не навистина. Тоа е најрадикалниот избор на филмот. Но, тоа е исто така звучно, бидејќи пораката е дека не треба да ги знаеме за да знаеме дека тие би можеле да бидат кој било од нас.
Времетраење: 112 минути
Продукција: An Easy Rider Films, Extimacy Films, Studio Uljana Kim, Twenty Twenty Vision Filmprouktion продукција.
Продуценти: Хана Билброва, Омар Ел Кади, Танасис Каратанос, Уљана Ким, Мантанс Кведаравичиус, Надија Туринчев.
Екипа: Режисер: Мантанс Кведаравичиус.
Корежисер: Хана Билброва.
Камера: Миндаугас Галкус.
Уредник: Дунија Сичов.
Извор: Варајати
Подготви: А.В
