Намалени или неисплатени плати, откази и трансформирање на работниот однос од неопределено на определено време, се дел од работите поради кои работниците побарале правна помош и заштита во текот на минатата година. До Сојузот на синдикати на Македонија, кој има служба за бесплатна правна заштита за правата од работен однос, пристигнале голем број поплаки за неисплатени плати, иако за тоа биле обезбедени финансиски средства од страна на Владата, како дел од антикризните пакети за излез од кризата што ја предизвика пандемијата на Ковид-19.
Имало и случаи во кои работниците биле праќани дома и им била намалена платата со образложение дека нема работа поради пандемијата, а бројни обраќања пристигнале и за непочитување на правото на платено отсуство на хронично болните работници, бремените жени и родителите со деца до 10 години.
– Карактеристично беше упатувањето на работниците дома со образложение на работодавачите дека нема работа заради здравствената криза или дека нема услови истата да се организира според државните протоколи. Притоа на овие работници им беше намалена платата и не се почитуваа уредбите на Владата за право на платено отсуство. ССМ за ваквата појава во соработка со Државниот инспекторат за труд навремено интервенираше и со тоа кај таквите несовесни работодавачи беа спроведувани инспекциски контроли и беа задолжувани да ја исплаќаат платата на работниците утврдена согласно договорите за вработување, велат од ССМ во изјава за МИА.
Отказите се исто така значаен дел или околу 40 проценти од обраќањата до ССМ се по овој основ. Евидентирани се откази во чевларската и металната индустрија и во угостителството.
Забележани се и откази на договорите за работа на претседатели на синдикални организации, што, според ССМ, директно влијае врз сузбивањето на синдикалното организирање.
– Преземени се сите активности за нивна заштита, во тек се и судски постапки во врска со незаконитото постапување кон синдикалните претставници, затоа што тоа дирекно влијае на сузбивање на синдикалното организирање и делување, а во два случаи, Државниот трудов инспекторат и Судот ги врати на работа синдикалните претставници, посочуваат од ССМ.
Синдикатот нагласува дека дел од обраќањата се однесуваат и на тоа дека работодавачите неосновано го трансформирале работниот однос од неопределено на определено време, а имало и случаи во кои се вршеле притисоци врз работниците да потпишат спогодбен претстанок на работниот однос.
Дваесет проценти од пријавите што стигнале до синдикатот се однесуваат на случаи во кои работниците биле праќани на годишен или принуден одмор без решенија или предвреме им биле раскинати договорите за работа на дело.
– Голем е бројот на анонимните јавувања најчесто по електронски пат за правата од работен однос на кои претставниците на ССМ одговараат телефонски или по меил со совет и упатување за начинот и постапката за остварување на правата. Ова е и главната причина за ССМ да ја реорганизира својата работа и да стане подостапен за работниците преку отварање на посебна телефонска линија и посебна имеил адреса на која работниците ќе можат да побараат правна заштита и да пријават прекршување на работничките права, за што веќе започнавме и кампања, велат од ССМ за МИА.
Синдикалното организирање како предност во правната заштита на правата од работен однос
Она што е карактеристично е дека голем дел од обраќањата се од работници кои не се синдикално организирани, што ја отежнува работата на синдикатот во врска со нивната заштита.
Ваквата ситуација го потврдува ставот на синдикатот дека од особено значење е работниците да се синдикално организирани за да можат да бидат целосно информирани, оспособени и вклучени во постапките за препознавање на работничките права. Синдикалното членство, велат од ССМ, најдиректно и најнепосредно обезбедува заштита на правата на работниците.
– Со започнување на здравствената криза во државата поради корона вирусот, ССМ и синдикатите во состав на ССМ ја реорганизираа својата работа согласно препораките на Владата. Сите служби, вклучително и правната заштита, се одвиваа телефонски и преку меил комуникација. Во исклучителни случаи организиравме средби со работници кои се обратиле до ССМ, при што средбите се организирани со доследно почитување на препораките и уредбите донесени од Владата на државата. Компаниите од кои работниците се обратиле до ССМ имаат повеќе од 80.000 вработени, а со тоа директно или индиректно сме обезбедиле правна заштита за сите нив, истакнува ССМ.
За поедноставен пристап до бесплатната правна помош отворена е телефонска линија и меил адреса. Работниците можат да ги пријават прекршувањата на правата од работен однос на телефонскиот број 070/818-878 или на мејлот prijavi@ssm.org.mk.
