Не се забележува целосно спроведување на препораките, но се забележува пораст на преземени активности од страна на институциите за намалување на ризиците од корупција, но за нив е потребно подого време. Ова го посочуваат резултатите од третиот тримесечен Извештај за април – јуни 2021 од мониторингот на имплементацијата на препораките од Извештајот за проценка на ранливост од корупција при процедурите за вработување во јавниот сектор, кој денеска го промовираше „Транспаренси Интернешнл – Македонија“.
Документот е изработен во рамки на активноста „Јакнење на капацитетите на институциите во борбата против корупцијата” и е поддржан од Проектот на УСАИД за граѓанско учество, во соработка со ДКСК и МИОА.
„Овој Извештај има резултати, ги покрена работите кои што се случуваат на повеќе нивоа во извршната власт во насока на креирање политики како да се намалат ризиците од корупција во вработувањата, носењето на закони. Сепак, активностите се одвиваат многу бавно и се уште не се чувствуваат ефектите од спроведувањата на овие препораки од Извештајот. И мора понатаму многу поинтензивно да се работи за да може подобро да се изградат почнувајќи од законските решение, до критериумите, постапките за вработувања, избори и именувања се до ефективност во контролните механизми. Потребна е координација меѓу надлежните институции“, истакна на презентација Салаѓана Тасева од „Транспаренси Интернешнл – Македонија“.
Според неа, може да се создадат работни групи за изнаоѓање на соодветни решенија за спроведување на препораките, да се работи на подигање на свеста и подобро разбирање за очекуваните промени, да се има поорганизиран пристап во спроведување на препораките што како краен ефект може да придонесе до создавање на ефективни јавни органи и зајакнување на професионализацијата и интегритетот на јавната администрација.
Тасева ја поздрави и изразената потреба од страна на Антикорупциска да се направи ваков извештај за ризик од корупција при вработување, со што, вели, помогнале во изработка на посуштински решенија за надминување на овој проблем, како и нивната иницијатива за соработка со сите институции кои работат во оваа сфера како со министерстватата така и со кабинетот на вицепремиерот, бидејќи оценува, само така се можни резултати.
Во однос на значителниот пораст на бројот на огласи за вработувања особено во институциите на локално ниво спроти локалните избори, Тасева коментира дека тоа не значи дека има незаконитости во постапката. Посочува дека тие се спроведуваат врз основа на годишен план за вработувања кој претходно е изготвен, но вели, факт е дека кога се знае дека во одреден период ќе има локални избори, може соодтвено дфа се прилагоди и годишниот план. Пепорачува овие годишни планови да се споредат со годишните планови од претходните години.
„Она што го забележуваме е дека бројот на огласи во јануари бил 17, а во јуни бил вкупно 151 од кои 114 огласи се на локално ниво, а бројката на огласи на локално ниво била само девет. Значи многукратно повеќе се зголемил бројот на огласи“, посочи Тасева.
Според претседателката на ДКСК Билјана Ивановска, треба да се согледаат потребите и дали систематизациите се прават во согласност со потребите на институцијата, дали функционалните анализи кои што треба да претходат на систематизациите се направени и како се направени. При тоа нагласи, дека лично смета оти е многу важно во државните институции да се вработуваат непартиски луѓе, иако тоа би можело да се коси со правата на определување на службениците.
„Можеби треба кабинетите да бидат партиски, но по завршување на функцијата заедно со функционерот да си ја напуштат институцијата. Мислам дека треба да се придвижуваме кон таков модел“, рече Ивановска.
Тасева и Ивановска се осврнаа и на проблемот со времените вработувања кои масовно се спроведуваат а се објаснуваат со потреба од кадар. Сметаат дека тоа е резултат на недостаток на контролни механизми.
„Ние навистина треба тој систем на следење и контрола да го направиме да биде ефективен и да може да се зборува за реални состојби“, порача Тасева.
Извештајот за мониторингот од четвртиот тримесечен квартал за имплементацијата на препораките од Извештајот за проценка на ранливост од корупција при процедурите за вработување во јавниот сектор ќе го изработи Државната комисија за спречување на корупцијата. / МИА
