ВОЈО МАНЕВСКИ
Добро е човек да не биде паметен во ова време или барам да не паметува, посебно ако е паметен. Мала игра на зборови што ми дојде на ум обидувајќи се да ги ставам, под еден наслов впечатоците кои ми се наметнуваат оваа недела. Кромидот стана дел од владините одлуки а за доматите има точка на Владата, пиперките се значаен дел од владината дебата. Учебници ќе има ама за следната година, оваа ја поминаа учениците без доволно учебници. Здравството секој ден е на насловните страни, смртни случаи и здравствени инспекции се менуваат како најважни вести. Експерти по уставно право ќе дебатираат, ќе анализираат и ќе предложат решение а се работи да се смени еден дел во уставот каде пишува „и други“, со мал список на делови од народи кои се наши сограѓани.
Признавам, тешка е задачата да се вклопи ваквата колосална измена во духот на уставот, а посебно во непостоечкиот рационален дух на времето во кој се случуваат уставните промени. Коридорот осум ќе биде тема за која ќе се зборува неколку недели или за време на следната изборна кампања, ама долговите ќе ги плаќаат долго граѓаните. Возењето по модерниот автопат му доаѓа како награда за претрпен притисок од извршителите кои стојат на секој десет километри и наплаќаат патарина. Судијка досудила да платиме отштета за неизграден објект кој нема да се изгради затоа што Уставниот суд го поништил ДУП-от како неуставен. Е сега дупката е 15 милиони евра во државниот или општинскиот буџет. Не реков ништо дека ова ми личи на дупење на кофата во која носиме вода за полевање на економијата. Но некакво дупење сигурно е.
Ете малку по малку, редејќи ги импресиите дојдов до констатација дека проблемот не е во поединци или разни групации туку проблемот е во системот кој е избушен како решето а во него вода не се држи. Системот е тој што дава лоши резултати на планот на економијата, политиката, образованието или кој било друг дел на општеството.
Место да ги впрегнеме сите сили во промена на системот кој сите не уназадува и поради кој пропаѓаме, ние се расправаме за поединци кои според правилата на лошиот систем доаѓаат на челни позиции во државата. Таков систем такви резултати дава, барем тоа можевме да го заклучиме досега а не постојано да обвинуваме поединци за корумпираност или некадарност, тие се производ на лошиот систем. Инаку би биле некакви службеничиња или професорчиња, лекари во дисперзирани болници. Наместо ангажманот на експертите кои треба да сменат три реченици во Уставот, нека се ангажираат во конципирање на нов систем на закони со кои ќе се демократизира општеството, прво на политички план а потоа да се реформира целиот државен систем. Место честа смена на министри за здравство треба да се даде одговор на прашањето зошто обучуваме лекари за богатите држави? Зошто кога се богати, тие не си образуваат такви кадри? Колку лекари ни се потребни за функционално здравство, колку медицински сестри ни се потребни кои ќе се учат и обучуваат за нашите потреби а кои однапред ќе знаат дека ако добро го совладаат учењето ќе имаат загарантирана работа и пристојна плата? Има познати системи кои функционираат и не се оставени на стихијност како што е кај нас. Можам да пишувам со ваков тон за сите сегменти но тоа верувам дека ви е познато. Мојата констатација е дека мораме да го менуваме системот а не да го крпиме постојниот кој како транзициски модел си ја заврши својата улога. Во иднина ќе има сѐ помалку позитивни резултати од него и сѐ повеќе деструкција на целото општество.
Овој пат нема да пишувам за темата иселување, само ќе ви ја опишам кратко мојата импресија. Ми личи состојбата на оние лимените кофи во кои носевме вода. Ако се дупне, тече вода од неа и колку повеќе носиме вода со кофата, дупката се зголемува. Ако додаваме вода млазот од дупката е поголем. Колку и да додаваме вода таа сепак истекува и никогаш не можеме да додадеме толку вода колку таа истекува. Едноставно кофата е пробушена и веќе не се носи вода во неа. Ако сѐ повеќе ни заминуваат младите надвор од државата, таквата дупка нема да сме способни да ја надополниме со ново население ако за почеток не го забавиме процесот или пластично кажано, да ја затвориме дупката на кофата. Во следниот период задача ни е да го смениме истенченото ‘рѓосано дно или кофата скроз ќе пропадне и нема да може да се носи вода во неа. Може да послужи само за полнење земја за евентуално да се засади цвеќе во неа. А цвеќе се носи на едно место кое е тивко и мирно ама е ослободено од живот. На нас на сите натаму ни е патот, но зар мораме и нашата државичка свесно да ја туркаме натаму, како изнемоштен старец кој потомците го исцедиле и сега им е товар…