„Изборот е Ваш, сите партии имаат одговорност за иднината на државата“ – изјави при посетата во Скопје, претседателката на Европската Комисија, Урсула фон дер Лајен.
Она што се издвои од нејзината посета на Скопје е што освен средбите со државните функционери, таа не се сретна со првиот човек на опозициската ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски. Лидерот на партијата која веќе неколку месеци става „кочници“ на интеграцијата на земјава во ЕУ, противејќи се на уставните измени.
Пораките на Фон дер Лајен, но и многу меѓународни пријатели на Северна Македонија, Соединетите Американски Држави и многу моќни земји од ЕУ се охрабрувачки за политичкиот фактор во земјата, да рефлектира, поддржувајќи ги уставните измени, а со тоа и европската иднина на државата.
Но, кој е единствениот фактор што го кочи непречениот пат на државата кон ЕУ? Дали е тоа опозициската ВМРО ДПМНЕ со неприфаќање на уставните измени?
Селадин Џезаири од Балканскиот институт за регионална соработка – БИРС, за „Фронтлајн“ вели со право Фон дер Лајен кажа – дека изборот е наш, посочувајќи ги нашите политички партии да ја потврдат на дело својата досегашна вербална заложба за европската иднина на државата
– Да, со право кажа Фон дер Лајен – дека изборот е наш, посочувајќи ги нашите политички партии да ја потврдат на дело својата досегашна вербална заложба за европската иднина на државата. Чинам, сепак, дека во дел од политичкиот спектар од македонскиот блок, повеќе се води грижа за резултатите во следните претседателски и парламентарни избори, отколку за натамошен прогрес во пристапниот процес за полноправно членство во европското семејство. Пораката на Брисел и Вашингтон е недвосмислена и против таа позната балканската логика „ем…ем…”. Ако не поминат уставните измени, за прв пат дражавата ќе стави вето самата на себе, смета Џезаири.
Тој нагласи дека ЕУ функционира со утврдени правила на играта.
– Промена на Уставот, која е обврска од Францускиот предлог, е услов кој мора да се исполнува. Оттука, чинам дека македонската опозиција треба да поентира токму на оваа прашање, особено по изјавата на Фон дер Лајен дека Унијата останува отворена за Северна Македонија, при што нагласи дека етничките Македонци имаат уникатен идентитет и посебен македонски јазик. Нема поголема гаранција за идентитетот, на што инсистира Мицкоски, од нејзината изјава дека во ЕУ веќе има 24 различни официјални јазици, и дека еден ден ќе го вброи и македонскиот јазик, подвлекува тој.
Затоа, додава Џезаири, склон сум да верувам дека во моментот топката е на теренот на ВМРО-ДПМНЕ, која ги има и сите надворешни гаранции дека понатаму нема да има „исполнување на бугарски желби”.
– Во спротивно, стравувам дека влошувањето на надворешните текови, при што не мислам само на руската агресија во Украина или најновите судири помеѓу Израел и Палестина, може да се простира и кај нас и од тоа никој, ама баш никој нема да има никаков ќар, нагласи Селадин Џезаири од Балканскиот институт за регионална соработка – БИРС.
Поранешниот амбасадор Мухамед Халили, смета дека единствениот фактор што го кочи европскиот пат на државата е непрестајното јакнење на корупцијата и криминалот на високите функционери.
– Не значи дека уставните измени ќе се изгласат. Не се сите политичари корумпирани. ЕУ треба да ги изолира корумпираните, а не државата. Не се граѓаните криви. Тие се немоќни. ЕУ треба да го следи примерот на САД, изјави Халили за „Фронтлајн“.
Урсула фон дер Лајен при посетата на Скопје изјави дека сите партии во земјата треба да поддржат уставните измени и да го искористат отворениот прозорец.
Се работи за вашата иднина, за вашиот избор и сите партии имаат одговорност за иднината на Северна Македонија. Ние сакаме Северна Македонија да биде членка на ЕУ и се надевам дека движењето напред ќе биде добро и поддржано од широко мнозинство“, рече Фон дер Лајен, додавајќи дека процесот на пристапување се заснова на услуги, па „колку побрзо одат реформите, толку побрзо ќе влезете во ЕУ“.
Пратениците на опозициската ВМРО-ДПМНЕ во Собранието се противи на уставните измени, за кои сметаат дека се под „бугарски диктат“. За време на посетата на Скопје, претседателката на ЕК не се сретна со лидерот на ВМРО-ДПМНЕ. Таа вели дека вообичаено кога оди во посета на некоја земја се среќава со Претседателот или со Премиерот на државата.
Процесот за уставни измени со кои во македонскиот Устав треба да се внесат и Бугарите, започна во август во македонското Собрание, но застана истиот ден. За да се усвојат измените потребно е за нив да гласаат две третини од 120-те пратеници во Собранието.
Дестан Јонузи / Фронтлајн
