На 28 јули, Украина го одбележува Денот на Украинската Државност. Тој е воспоставен со Указот на Претседателот на Украина бр. 423 од 24 август 2021 година. На 28 јули украинската нација ги одбележува традициите стари повеќе од илјада години на градењето на украинската држава, кои датираат од основањето на градот Кијив и кои процветаа за време на владеењето на кнезот Володимир Великиј.
Што е тоа Ден на Украинската Државност?
Денот на Украинската Државност беше воведен за да се потврди континуитетот на повеќе од илјадагодишната историја на украинската државност, како и за спротивставување на руските дезинформации и историски фалсификати за наводното единство на потеклото на украинскиот и рускиот народ.
Историјата на формирањето на украинската држава е потврдена со првите споменувања за основањето на главниот град на Кијивска Рус – градот Кијив и настаните поврзани со активностите на кнезот Володимир од Кијив. Во 988 година, тој го прифати христијанството како државна монорелигија, што стана цивилизациски избор за Украина. Христијанството придонесе за издигнување на културата, образованието, му даде поттик на развојот на кириличното украинско ракописно писмо. Античка Кијивска Рус успешно се приклучи на паневропскиот културен и религиозен простор. Нејзините државотворни традиции ги продолжија Кнежеството Галиција-Волинија, Украинската козачка држава, Украинската Народна Република (УНР), Западноукраинската Народна Република (ЗУНР), Украинската држава на гетманот Павло Скоропадскиј, Карпатската држава и модерната независна Украина.
Денот на Украинската Државност е воспоставен токму во чест на познатиот државотворник Кијивскиот кнез Володимир Велики, на Денот на Крштевањето на Кијивска Рус-Украина – 28 јули.
Одбележувајќи го овој Ден, ние ја покажуваме нашата почит и кон Тарас Шевченко, Микола Костомаров, Володимир Антонович, Михајло Драгоманов, Иван Франко, Лесја Украинка, Михајло Грушевски и низа други значајни претставници и претставнички на националната елита и борци за државност и независност на Украина.
Концептот на државни настани за Денот на Украинската Државност се заснова на идејата за одржливост и континуитет на илјадагодишните државотворни традиции на Украина од Кијивска Рус до денес, како и на следните позиции:
Желбата за слобода и независност е дефинирачка вредност на Украинците, што им даде поттик и сила да останат свои и во време на бездржавност.
Денот на Украинската Државност е нераскинливо поврзан со развојот на армијата и илјадагодишните воени традиции. Украинците се бранители на нашата државност – потомци на војниците од Кијивска Рус, такви како козаците, сичовите стрелци и војниците на Украинската востаничка армија (УПА). Современите Вооружени Сили на Украина, задржувајќи го агресорот – Руската Федерација, заштитувајќи го суверенитетот и независноста на Украинската држава – докажуваат дека Украинците се нација-армија.
Државноста е невозможна без Главниот Закон на државата. Историјата на украинскиот конституционализам има длабоки историски корени. Првата позната кодификација на правото на украинските територии се случила во времето на Кијивска Рус и била запишана во „Руска Правда“ (збирка на антички закони составени во Кијивската држава во XI-XII век. врз основа на обичајното право).
Понекогаш, украинскиот конституционализам беше пред европскиот конституционализам. Станува збор за уставот на Пилип Орлик во 1710 година, каде за прв пат во Европа се поткрепува можноста за постоење на парламентарна демократска република. Основачките акти на УНР и ЗУНР ја покажаа правната и политичката зрелост на нашата нација за време на борбата за државност во 1917-1921 година.
Развивајќи се под влијание на европските земји, нашиот закон го одразуваше националниот карактер на Украинците, начинот на живот, вредностите и општествените односи. Програмските документи на Украинскиот главен ослободителен совет како подземен парламент за време на Втората светска војна сведочеа за желбата на учесниците на ослободителното движење да се придржуваат до принципите на демократијата дури и во најтешките услови на подземна партизанска борба. Уставниот процес на независна Украина го одразуваше тешкиот пат на младата демократија до општествените и правните стандарди и вредности на обединета Европа.
Во текот на долгата историја, Украинците не ја напуштија борбата за слобода и стекнување државност. Украина ја прогласи својата независност за прв пат во 20-тиот век на 22 јануари 1918 година. Со актот од 24 август 1991 година независноста конечно беше усвоена – беше обновена независноста. Во 20-тиот век, Украина неколку пати добиваше суверенитет и го губеше поради внатрешни несогласувања при надворешна агресија. Националното единство е задолжителен предуслов за одржување на државноста.
Националните симболи на Украина, исто така, ја одразуваат силата на нашите национални традиции, ја идентификуваат нашата територија низ историскиот период.
Илјадагодишното наследство на државноста:
Украина ги наследи основните карактеристики на државата од различни периоди на историјата:
Од Кијивска Рус:
– цивилизациски избор, кој резултираше со усвојување на христијанството во 988 година;
– трозабец, семеен знак на семејството Рјурикович, кој стана државен грб на современа Украина;
– Кијив – главен град, политички и културен центар на украинските земји повеќе од илјада години;
– гривна – име на монетарната единица;
– името Украина, првпат споменато во Ипатиевскиот летопис во 1187 година.
Од Галицко-Волинската држава:
– сино-жолтите бои на националното знаме, добиени од боите на грбот на Кнежевството Галиција-Волин;
– усвојување на европскиот вектор на развој.
Од Големото Литванско Војводство:
– европската традиција на градска самоуправа – магдебуршки закон;
– Пересопничкото Евангелие – извонреден ракописен споменик на кој Претседателите на Украина полагаат заклетва.
Од ерата на Козаците:
– републикански традиции на народно владеење;
– воени традиции кои ја формираа основата на вооружените сили на Украинската Народна Република и подоцнежното украинско ослободително движење;
– еден од првите европски устави на модерното време, потпишан од Пилип Орлик во 1710 година.
Од украинската државност од почетокот на 20-тиот век (УНР, ЗУНР, Украинската држава на Павло Скоропадскиј):
– демократски принципи на градење на државата;
– првиот парламент, кој еволуираше во Централна Рада, создаден во март 1917 година;
– првата влада, која стана Генерален секретаријат на Централната Рада во јуни 1917 година;
– државни симболи: грб, химна „Ше не вмерла Украина“, знаме;
– единство – обединување на украинските земји во единствена независна држава;
– Украинска Академија на Науките, основана од Павел Скоропадскиј во ноември 1918 година.
Од Украинската Советска Социјалистичка Република:
– статус на основач на Обединетите нации;
– административен и територијален систем.
Во услови на Втората светска војна, на 30 јуни 1941 година, во Лвив, за време на заседанието на Националното собрание, беше усвоен Актот за обновување на украинската држава и беше формирана влада. Актот беше заснован на традициите на УНР и ЗУНР. По Лвив, Актот беше објавен во многу градови во западна и централна Украина.
Во јули 1944 година, на подземна конференција под заштита на одделенијата на УПА беше создаден Украинскиот главен ослободителен совет (УГВР). На овој начин, вооружениот дел од украинското ослободително движење доби политичко претставништво – семето на државната моќ на независна земја. Активностите на УГВР ја докажаа желбата на ослободителното движење да се придржува до принципите на демократијата и во најтешките услови на подземна и партизанска борба.
За време на постоењето на комунистичкиот тоталитарен систем, ниту Голодоморот од 1932-1933 година, ниту масовните гладувања, ниту репресиите, Големиот терор, економските и политичките експерименти не можеа да ги искоренат државните аспирации на Украинците. Кон крајот на 80-тите години на XX-тиот век, во услови на слабеење на командно-административниот диктат, повторно оживеа масовното национално-патриотско движење и се наметнува прашањето за независноста.
На 16 јули 1990 година, Врховната Рада на Украинската ССР ја усвои Декларацијата за државен суверенитет. Прогласуваше надмоќ, независност, комплетност и неделивост на моќта на републиката во рамки на нејзината територија, независност и еднаквост.
На 24 август 1991 година, Врховната Рада на Украинската ССР го усвои Актот за прогласување на независноста на Украина, кој стана почетна точка на модерната државност. Всушност, имаше обновување на државниот суверенитет, за кој Украинците се бореа многу векови. Дури повеќе – прогласувањето на државната независност во Украина одигра одлучувачка улога во распадот на СССР и конечната ликвидација на комунистичкиот тоталитарен систем. На 1 декември 1991 година, на сеукраинскиот референдум, украинскиот народ со апсолутно мнозинство гласови ја потврди својата желба да живее во независна држава.
Уште еден значаен настан се случи на 28 јуни 1996 година – донесувањето на Уставот. Основниот закон конечно ја прогласи Украина за суверена, независна, демократска, социјална, правна држава, го призна човекот како највисока општествена вредност и воспостави владеење на народот. Во септември истата година, националната валута – гривната, која повеќе пати беше монетарна единица на украинските земји – официјално беше пуштена во оптек.
Очигледно е дека прогласувањето независност на Украина не беше случаен феномен предизвикан не само од московскиот пресврт организиран од ГКЧП. Настаните од 1991 година ги отелотворија вековните аспирации на Украинците за суверена држава.
Амбасада на Украина
