Секоја година, четвртата сабота во ноември, Украина оддава почит на жртвите на Гладоморот од 1932–1933 година и масовните вештачки гладови од 1921–1923 и 1946–1947 година. Во 2025 година Денот на сеќавање на жртвите на Гладоморот паѓа на 22 ноември — кога Украинците во Украина и ширум светот палат свеќа во спомен на милионите луѓе убиени од намерниот глад на сталинистичкиот режим.
Гладоморот не е природна катастрофа, туку намерен злостор. Во 1932–1933 година комунистичкиот тоталитарен режим изврши злосторство на геноцид против украинскиот народ. Насилното одземање на храната, блокадата на селата, забраната за напуштање на местата на живеење, репресиите против оние што не се согласувале, како и внимателно испланираната изолација на гладните територии создадоа услови неспоиви со живот.
За помалку од една година — меѓу 1932 и 1933 — загинаа милиони луѓе. Особено потресува обемот на смртноста меѓу децата: во некои региони, две третини од учениците не се вратиле во училиштата во септември 1933 година. Најтешко погодени беа лесостепските региони на Украина со вековни козацки традиции на самоуправа, културен развој и економска самостојност, каде во одделни окрузи изумре повеќе од половина од населението.
Споменот на оваа трагедија со децении беше замолчуван од советската власт. Во официјалните извештаи смртноста се нарекувала „продоволствени тешкотии“, а во 1934 година било наредено да се уништат матичните книги на умрените. Само напорите на новинарите, очевидците и истражувачите ја сочуваа вистината.
Од крајот на 20 век светот сè појасно ја разбира големината и вистинската природа на трагедијата. Во 1998 година беше воспоставен Денот на сеќавање на жртвите на Гладоморот, а во 2006 година Гладоморот беше правно признат како геноцид. Гладоморот е признат како акт на геноцид не само во Украина, туку и во многу земји во светот. Парламентите на повеќе од 30 држави и клучни меѓународни институции, меѓу кои ПСЕ, Европскиот парламент и Балтичкото собрание, официјално потврдија: тоа беше целосно намерен злостор чија цел била уништување на Украинците како политичка нација.
Оддавајќи им почит на жртвите на Гладоморот денес, земјата повторно се соочува со агресија на државата-наследничка на СССР. Денес рашистите, како наследници на тој режим, повторно вршат злосторства против човештвото и геноцидни дејствија на украинска земја. Цел повторно стануваат украинскиот идентитет, културата и правото на постоење како нација.
Токму затоа сеќавањето на Гладоморот не е само историја, туку и предупредување. Споменот на тоа како тогашниот кремљовски режим во 1932–1933 ги користеше гладот и лишувањето како инструмент за извршување на злосторството на геноцид против Украинците треба да служи како опомена за да не се дозволи појава на глад на која било точка од планетата.
Како нација што во минатото преживеала геноцид со глад, Украина се спротивставува на продоволствениот уценувачки притисок и го брани принципот дека пристапот до храна е едно од основните човекови права. И покрај целосната војна и ракетниот терор, Украина продолжува да игра клучна улога во обезбедувањето на глобалната продоволствена безбедност. Тоа не е само политика — тоа е морална позиција што произлегува од сопственото историско искуство. Иницијативата „Жито од Украина“ функционира, а повеќе од 320 000 тони украински прехранбени производи веќе се испорачани во 18 земји во Африка, Азија и Блискиот Исток. Гладот никогаш повеќе не смее да се користи како оружје било каде во светот.
Амбасада на Украина во РСМ
ЦИВИЛ Медиа | Преземањето на оваа содржина е дозволено и без ограничувања | Фото извор: Government of Ukraine Archives
