НЕНАД ЈОВАНОВИЌ
Денешните општествени околности во земјата се запаливи, драматични и „тивки како затишје пред бура“. Не треба да сте генијален и претпоставите дека на површина излегуваат две политички парадигми кои се соголени во својата содржина: или Европа или Русија; или интеграција или пропаѓање. Нема трето, четврто или петто. Во основа, за нашата земја, надворешната политика воопшто не се менува. И добро е што е така!
Во исто време, забрефтаната „патриотска“ опозиција напаѓа од сите страни со целиот свој арсенал – која во огромна мера потсетува на времето кога беше таа власт и кој на своето челно место го имаше оној кара-душманин (името познато на редакцијата). А на друга страна се наоѓа СДСМ, со своите коалициони и албански партнери, сериозно и вредносно проевропски, што во дополнителен превод би значело дека зборовите на СДСМ низ годините добиваат сериозна тежина и засилена одговорност.
Сега, пак, се поставува друго прашање, поточно се поставува дилема: што воопшто значи оваа дихотомија? Околу што конкретно С. Македонија треба да се определи – кои се овде алтернативите и постојат ли тие воопшто? Што претставува Европската унија и што таа симболизира, тоа на секој еден му е јасно, барем на базично ниво. Е, што претставува „Русија“ и што таа симболизира, што нуди, што бара, тоа не е јасно ниту е возможно да ни стане јасно.
Европската Унија ни нуди полноправно членство и заеднички пазар од преку 500 милиони луѓе; како што ЕУ им нуди полноправно членство на сите земји од таканаречениот Западен Балкан.
За да се биде „член“ на Русија, освен ако не планирате да ја лишите својата земја од секаква државност, и трансформирате во руска губернија, како што многу опскуранти во јавниот простор отворено се залагаат (голем дел од ВМРО-ДПМНЕ и Левица), а дури и кога би сакале тоа, вие не можете оваа земја да ја претворите во „руска губернија“ поради многу очигледни причини, да почнеме прво од географските. Вие може да бидете политички сојузник на Русија, ама тогаш мора да знаете што точно таквото сојузништво значи и каде тоа води. И второ прашање кое треба да си го поставите: зошто во нашето „тесно“ и „широко“ опкружување нема никој што претендира на таква улога. Напротив, речиси сите станавме дел од НАТО и за скоро ќе станеме сите дел од Европската унија.
Единствено за Русија се залагаат „собните занесењаци“ и будалите опскуранти, а може ли да замислите колкави реперкусии ќе добиеме и колку ќе пострадаме ако го фатиме таквиот пат? Од оваа земја камен на камен нема да остане. Думајте ми го зборот.
Од друга страна, Русија, освен што територијално е најголема земја на планетата (или што би рекол Сијоран, „тоа не е земја, тоа е космогонија“), и освен што воено е моќна, Русија нема ниту еден сојузник од Европскиот континент, вклучително и оние земји кои се наоѓаат на рабовите на Европа. Русија, практично, нема релевантни сојузници – а камо ли репрезентативни партнери – ниту во Европа ниту надвор од неа.
Дури и на самите „русофили“, Русија не им изгледа привлечно место за живот, освен ако не сте некој занесен и фанатичен лудак, да се смрзнувате на зимските степи и живеете сиромашен и насилнички живот подложен на самоволието на еден човек. Така што Русија не пие вода, комшија, или што ни рече Брехт во „Опера за три гроша“ – прво стомак, а потоа етика.
Може ли вие да бидете „русофил“, а да не бидете заговорник на сето наброено од погоре? Може да се обидете, ама до сега на никому тоа не му успеало.
Ако Европската унија и Русија беа речиси идентични политички модели, ако беа приближно исти во кои нијанси ќе одлучуваа, можеби би можеле да се определиме за Русија. Ама Русија олицетворена во лудилата на Путин, суштински е ништо друго освен шуплива приказна во која невозможно се живее: лична и неограничена власт, олигархиска семоќ, политичка и медиумска неслобода, суштински авторитарен поредок кој ги менува своите политички кошули, ама не и својата суштина.
Северна Македонија не може и не смее да го бира „Рускиот пат“. Изборот на земјата е или Европска унија или пропаѓање и раскапување; грубо речено, ова се нашите две опции ставени на маса, останатото е пазарџиско под(ј)ебавање.
Проблемот на оваа земја е што има премногу пазарџии и премногу под(ј)ебавачи, а најмногу ги има во опскурната опозиција, а нивниот број верувам дека не се зголемува како повеќе се „пентерат“ низ хиерархиската вертикала.
Нам, денес, овде и тука, ни треба позитивна енергија и сила на претстојните парламентарни избори. Оваа енергија не смее да се растекува на материјални работи, таа мора во себе да содржи идеализам и емоција. Европа не е бирократија и процедура, Европа е нашиот идентитет, а за ова да го направиме, нам, велам повторно, потребна ни е позитивна енергија.
Нам ни е потребна Европска душа и ние, иако не сме сè уште интегрирани, ја имаме.
