ОБСЕ ОДИХР подготви извештај за изборната кампања во Албанија. Според извештајот, парламентарните избори во 2025 година се одржуваат во контекст на неодамнешните промени во изборниот систем и со вклучување на Албанците надвор од Албанија во гласањето за прв пат, што му дава на овој процес посебно значење, јавуваат албанските медиуми.
Според оценката на ОБСЕ-ОДИХР, овие избори претставуваат уште еден клучен момент за зајакнување на демократските институции и унапредување на демократските процеси во Албанија, особено во контекст на нејзините тековни преговори за членство во Европската Унија.
Во прелиминарниот извештај на ОБСЕ-ОДИХР, кој го опфаќа периодот од 1 до 21 април 2025 година, се наведува дека политичката клима останува напната, со длабоки поделби и недостаток на доверба меѓу двете главни политички сили во земјата.
„Дел препораки на ОДИХР се спроведени, како што се намалувањето на прагот за независни кандидати и забраната за лидерите на партиите да се кандидираат во повеќе од една изборна единица, но многу други препораки остануваат неспроведени.
Централната изборна комисија (ЦИК) е телото одговорно за спроведување на изборите. Досега, подготовките се во тек, вклучително и гласањето во странство што ќе се спроведува по пошта. ЦИК спроведе обемни информативни кампањи за гласачите во странство, како и за граѓаните воопшто, националните малцинства и лицата со попреченост.
Електронското гласање и електронското броење ќе бидат пилотирани во неколку општини, со тестирање и јавни демонстрации пред денот на изборите.
Регистрирани се околу 3,7 милиони гласачи, од кои околу 246 илјади гласаат од странство. ЦИК одлучи да ја продолжи важноста на истечените документи за идентификација за да се олесни регистрацијата на гласачите во странство. Верификацијата и корекција на податоците беше можна и преку интернет. Идентификацијата на денот на изборите се врши преку електронски уреди.
Кандидатури можат да поднесат партии, коалиции или групи гласачи за независни кандидати. ЦИК регистрираше 11 изборни субјекти (8 партии и 3 коалиции), со вкупно 2.046 кандидати. Изборниот законик бара еден од тројца кандидати на листата да биде од недоволно застапениот пол.
Жените држат половина од министерските позиции, но сè уште се недоволно застапени во Собранието со 50 од 140 пратеници (36%). Од регистрираните кандидати, 787 се жени (38,47%). Неколку соговорници на ОДИХР ги наведуваат родовите стереотипи и дискриминаторската реторика како пречки за вклучување на жените во политиката.
Изборната кампања официјално започна на 11 април. По неколку настани од висок профил, таа продолжи на смирен начин. Личните напади меѓу лидерите се вообичаени, дури и на социјалните медиуми. Користењето на државни ресурси за водење кампања е забрането, но постојат загрижености за притисок врз државните службеници, неправедно влијание врз гласачите и злоупотреба на јавни средства. ЦИК доби многу жалби за прекршувања на кампањата и активно ги следи, вклучително и онлајн активностите на 50 јавни институции.“, се наведува меѓу другото во прелиминаниот извештај на ОБСЕ-ОДИХР за изборната кампања во Албанија.
Д. Т.
