пишува: ВОЈО МАНЕВСКИ
Правото да се бира и да се биде биран, е едно од основните цивилизациски достигнувања на модерниот свет. Илјадници години требало да поминат па да се спојат овие две права во едно. Да имаат можност да ги избираат своите властодршци граѓаните на разните држави, со војни и преврати ја освојувале. И така освоената слобода се до средината на дваесеттиот век не била достапна на секој. Не сите граѓани можеле да избираат или да бидат избрани за претставници на граѓаните. Некој од нам познатите демократски земји на своите граѓанки полна рамноправност им дозволиле дури во седумдесеттите години на дваесеттиот век. А правото и слободата се освојува и се чува. Нема вечно дадена слобода ,нема вечно заслужени права ако не се потврдуваат со нивната комплементарност – одговорноста. Колку имаме право, според уставот и законите, исто толку имаме обврска тоа право да го користиме, како одговорни единки од заедницата.
Долг вовед за да им ги преставам моите ставови на штипјани околу нивната дилема — дали да излезат на гласање на 13 декември, кога треба да го изберат новиот градоначалник на нивниот град.
По објавата на опозициската партија, дека нема да има свој кандидат за градоначалник , започна кампања дека за избори нема услови. Бројките на заболените од корона вирусот се големи и изборите се опасност за распламтување на пандемијата.
Еве како стојат работите во овој миг . Имаме 520 позитивни на ковид-19 граѓани и 58 во болница. Кога во јули имавме избори за парламент, имавме 340 позитивни и 41 лице во болница. Овој вториот број го земаме со резерва зошто во клиничката болница се лечат и пациенти кои не се од нашиот град. Без да ја намалуваме опасноста од вирусот да потсетиме дека своето право на глас , граѓаните што се позитивни , можат да го извршат и од дома, а за таа цел ДИК формираше пет медицински и избирачки одбори што ќе постапат според протоколите и законот. Според потребите, тој број може и да се зголеми – е изјавата на ДИК.
Ќе бидат ли безбедни избирачките места ако се спроведат изборите во вакво време? Исто толку безбедни како што сме безбедни при извршување на секојдневните задачи. Протоколите велат, ако се држи дистанца, се носи маска, ризикот од пренесување на вирусот е многу мал. Ако сме одговорни и не се групираме на избирачките места, нема да се доведеме во опасност од зараза. Членовите на избирачките одбори ќе се доведат во опасност? Исто толку како што беа во опасност и на 15 јуни кога 23 илјади штипјани излегоа на гласање. Државната изборна комисија донесе протоколи за заштита на членовите на избирачките одбори. Значи и овде се бара да се почитуваат мерките пропишани од министерството за здравство и овде е потребно придржување на мерките кои и онака се задолжителни за сите граѓани во секојдневните обврски. Само десетина отсто од граѓаните сé уште не ги почитуваат мерките, ама штетата ја чувствуваме секојдневно околу себе. Ако ги одложиме изборите ќе ги убедиме ли дека не се одговорни граѓани и дека сите нас нè ставаат во опасност? Тешко дека тоа ќе биде причината за зголемување на нивната одговорност.
Изборите ќе чинат околу 200 илјади евра, а тие пари во овој момент се попотребни за други цели. Оваа констатација е точна само ако ја гледате издвоено.
Ако се качиш во погрешен воз сите станици понатаму се погрешни..
Изборите беа извесни на 30 август, кога поранешниот градоначалник стана министер. На 12 септември советот на општина Штип констатираше состојба, кога треба да се постави заменик градоначалник и да се започне процедурата за закажување на изборите за градоначалник. Во Штип имаше 215 граѓани со вирус Ковид-19 и 34 болни. Ако се сакаше да се заштедат парите на граѓаните во тие со закон определени 30 дена кога владата треба да донесе одлука, дали ќе има избори или ќе се назначи в.д. градоначалник , опозицијата имаше можност со законска иницијатива и јавно образложен став за причините, да бара изборите да бидат заедно со редовните локални избори. Ставот за непотребно трошење на парите од буџетот, ќе имаше голема вредност. Одлуката да не се истакне свој кандидат, само на три дена пред истекот на рокот не дава право да се брани со овој аргумент за трошење средства. Прекинувањето на кампањата и одложување на изборите пак е трошок, средствата за досегашните изборни активности веќе се потрошени. А за законската можност кампањата да се прекине, да не стане збор. Имаше такво одложување во март, но тогаш беше прогласена вонредна состојба, што не е случај сега. Не знам колку законска можност дава прогласувањето на кризна состојба но досега никој не се изјаснил околу тоа.
Партиите и граѓаните што имаат свои кандидати треба да се во рамноправна положба при преставувањето на своите програми. Условите со корона кризата се за сите еднакви. Протоколите се знаат и треба да се почитуваат. Тоа што некои сметаат дека традиционалните начини на водење кампања им ги намалуваа можностите за повеќе гласови е проблем на нивната стратегија. Задача на државните органи и на граѓанските здруженија е да направат вистински мониторинг на условите кои ги имаат кандидатите. Будно да се следат сите активности кои би довеле до загрозување на избирачкото право на секој граѓанин и граѓанка.
И на крајот дилемата околу цензусот. Во член 128 од Изборниот законик се пропишани како се сметаат за законски резултатите од изборите. Во првиот круг се смета за победник кандидатот што има мнозински број на гласови од излезените избирачи но тој број не смее да биде помал од една третина од запишаните избирачи во општината.
Овде ќе има дилеми ако има излезност помала од 14 илјади гласачи. Тогаш ќе има и друг круг, каде ќе учествуваат првите двајца кандидати со најдобри резултати од првиот круг. Ако се протолкува дека има цензус од 14 илјади излезени гласачи тогаш ќе влеземе во волшебен круг на правни преседани и толкувања. И како ќе стои тогаш аргументот за трошењето пари за избори за мандат што во тој случај ќе биде само шест месеци?
Партиите ќе си имаат свои теми за прес конференции каде ќе ги докажуваат своите рејтинзи, нашите пари ќе се трошат двапати, а локалната самоуправа ќе мора да престане со активностите. В.Д. состојбата може да трае најмногу шест месеци. Ќе останат до октомври шест месеци за кои ќе мора да се бара законско решение. Владата ја има на располагање можноста од воведување принудна управа кога се распушта и советот на локалната самоуправа. Многу прашања ќе искрснат за разрешување.
САД организираа избори, иако се држава со најголем број на заболени од ковид-19 . Гласаа повеќе од 170 милиони гласачи. Во најголемиот шопинг мол во Њујорк има 12 илјади вработени во две смени. Малку повеќе е потребно во еден ден, штипјани да излезат на избирачките места и слободно да го дадат својот глас за кандидатот за кој сметаат дека ќе биде најдобар градоначалник и изборите да се успешни.
Правото и одговорноста се како темната и светлата страна на месечината, само двете заедно ја прават целина.
Сите права се задржани. ЛИНК: Услови за користење, авторски права и заштита на приватноста. Текстот е личен став на Авторот.
