• Latest

Ликовите на работниците – ударници, херои на трудот на банкнотите од 1000 и 20.000 динари во поранешна Југославија

May 1, 2023
Фото: СДСМ

Филипче најави кадровска „чистка“ во СДСМ по вториот круг од локалните избори!

October 26, 2025
Фото: ВМРО-ДПМНЕ

Мицкоски до опозицијата: „Не сакам предвремени избори – внимавајте што посакувате, може и да ви се случи… да не биде после лелекање!

October 26, 2025

Курти „падна“ во Собранието – Косово оди кон нов премиер или нови избори?

October 26, 2025

Косовски пратеник удри граѓанин со бокс оти го нарече „лажго“ – инцидент во центарот на Приштина!

October 26, 2025

Примирје меѓу Тајланд и Камбоџа – договор потпишан со посредство на Трамп во Куала Лумпур

October 26, 2025
Фото: Скриншот од видео на BBC News

САД разгледуваат можност за распоредување мировни сили во Појасот Газа – прашањето денеска на маса во Катар

October 26, 2025

Точно една недела до вториот круг на локалните избори – кампањата влегува во завршница во 32 општини и Град Скопје

October 26, 2025
Фотографија: Скриншот од Фејсбук видео

„Марш на ангелите“ во Кочани: Правдата и вистината да излезат на виделина

October 25, 2025
Фотографија: Wikimedia Commons

Независната кандидатка и левичарка Кетрин Коноли победи на претседателските избори во Ирска

October 25, 2025

Мицкоски очекува 59 градоначалници по завршување на вториот круг од локалните избори

October 25, 2025
CivilMedia
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • ИЗБОРИ
  • ОПШТЕСТВО
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
No Result
View All Result
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • ИЗБОРИ
  • ОПШТЕСТВО
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
No Result
View All Result
CivilMedia
No Result
View All Result
Home ОПШТЕСТВО

Ликовите на работниците – ударници, херои на трудот на банкнотите од 1000 и 20.000 динари во поранешна Југославија

May 1, 2023 15:48
in ВЕСТИ, ОПШТЕСТВО, ТОП 5
Share on FacebookShare on Twitter

На банкнотата од 1000 (10) динари кои беа во оптек во поранешна Југославија е Ариф Хералиќ, леар на високи печки во Зеница, кого често го мешаат со Алија Сиротановиќ (од банкнотата од 20.000 динари), поради сличното лице и работничката кацига. Но, не само што зстанува збор за две различни личности, туку и нивните лица на банкнотите носат различна симболика, односно одбележаа различни периоди од историјата на поранешна Југославија.

Како што пренесува Нпортал, Ариф Хералиќ го одбележа времето на подемот и надежта во повоена Југославија, а Алија Сиротановиќ времето на самракот на просперитетот што ги навестуваше крвавите деведесетти.

Хералиќ бил леар, работник во високи печки, чиј животен пат го следеле низа трагедии. Во Зеница дошол од Маглај, каде што за време на Втората светска војна усташите убиле педесет членови од неговото семејство, а татко му и браќата во негово присуство. Живеел скромно во населбата Црквице во Зеница, а таму денес не живее никој од неговото семејство. Од дванаесетте деца што ги имал, седум преживеале до училишна возраст. Тешкиот живот и бројните трагедии го доведоа до алкохолизам, а подоцна до тешка беда. Починал во 1971 година.

Неговиот лик, кој најпрвин се најде на банкнотата од 1.000 југословенски динари, а подоцна поради деноминацијата и редизајнирањето на банкнотата од 10 динари, ја снимил Никола Бибиќ, фотограф на „Борба“ во 1954 година. Популарниот „сом“ требаше да симболизира среќен и задоволен работник во младата југословенска индустрија, сè што никогаш не било несреќниот Ариф Хералиќ.

Фото. Никола Бабиќ

Алија Сиротановиќ, рудар во рудникот за јаглен Крека, беше дел од кампањата за штрајк во рударството што се одржа во комунистичките земји по Втората светска војна. Откако ископа 17 тони јаглен во една смена, тој наводно го надмина Русинот Алексеј Стаханов, кој од 1935 година се сметаше за недостижен модел за рударство. Иако овој неформален натпревар во рударството беше актуелен во времето на најжестокиот конфликт меѓу Тито и Сталин, сликата на Алија заврши на банкнотата од 20.000 динари дури во 1987 година и таа остана многу кратко, бидејќи банкнотата беше повлечена од употреба со монетарната реформа на Анте  Марковиќ.

Легендата за лопата

Ликот на Ариф Хералиќ беше далеку попознат, но анегдотите од животот и биографијата на Алија Сиротановиќ беа многу повесели и попогодни за целите на политичката пропаганда, па затоа може да се најде една од причините за честото мешање на овие двајца работници.

Најпознатата анегдота е кога, наводно, при посетата на Тито во рудникот на Алија, тој му се „пожалил“ на маршалот за условите во рудниците, велејќи: „Ми треба поголема лопата за подобро да работам“.

Иако главната алатка на Алија била пневматска дупчалка наместо лопата, легендата вели дека Алија си ковал лопата двојно поголема од другите во рудникот и на тој начин продолжил да руши рекорди во ископувањето јаглен.

Тој го одбил понудениот стан во Бреза и им го дал на оние кои немале сигурно сместување, а кога од Тито добил „автомобил по свој избор“ одбрал фичо. Неговите потомци и денес со љубов зборуваат за него.

„Кога умре Тито, дедото плачеше три дена“, вели неговата внука во интервју за „Загрепска Арена“.

Сите седум браќа Сиротановиќ и повеќето од нивните синови биле рудари. Внукот на Ахмед, Ариф, син на неговиот брат кој загина во рударска несреќа, го основал здружението Алија Сиротановиќ и неговите другари во спомен на жртвите рудари. Денеска улица во Бреза го носи името на овој напаѓач, а неговата биста стои во близина на рудникот. Почина во 1990 година, повторно симболично, во време кога исчезнуваше и земјата во чија бајка беше еден од најпознатите херои.

Подготви: Д. Мишев

Print Friendly, PDF & Email
Tags: банкнотиЈугославијаработницитруд
Share33Tweet21Send

НАЈЧИТАНИ 5

  • Поранешен унгарски разузнавач по неодржувањето на средбата помеѓу Трамп и Путин: Она што сега изгледа како дипломатски успех, на долг рок ќе се претвори во сериозна трагедија

    130 shares
    Share 52 Tweet 33
  • „На Ѓупците треба да им се забрани да гласаат“ – советник од десничарската МААК со скандалозен расистички испад во Неготино

    126 shares
    Share 50 Tweet 32
  • EУ испрати порака, Мицкоски молчи – Андонов со жестока критика

    185 shares
    Share 74 Tweet 46
  • „Путин повторно го изигра“: Откажувањето на самитот во Будимпешта ја завршува фантазијата на Трамп дека ќе донесе мир во Украина

    101 shares
    Share 40 Tweet 25
  • Разобличување на „буразерската“ финансиска коалиција: Алта банка и „посвоената“ Стопанска банка – Битола во обид да го избегнат европскиот финансиски радар

    99 shares
    Share 40 Tweet 25
CivilMedia

СЛОБОДНО.НЕЗАВИСНО.ОТВОРЕНО

  • ЗА НАС
  • ИМПРЕСУМ
  • КОНТАКТ
  • АВТОРСКИ ПРАВА
  • Политика на приватност
  • МАРКЕТИНГ

Следете нè

No Result
View All Result
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
  • ДЕЗИНФО
  • ФОРУМ
  • ГРАЃАНСКА АКЦИЈА
  • МАРКЕТИНГ
  • ИМПРЕСУМ