Она што започна како движење на социјалните медиуми предводено од Генерацијата Z против раскошниот животен стил на „Непо Кидс“ доведе до соборување на премиерот и до најсмртоносните социјални немири со кои се соочи Непал во последниве години, пишува Си-Ен-Ен.
Немирите започнаа на почетокот на септември, кога група млади Непалци, кои им беше преку глава од гледањето како децата на политичарите објавуваат за нивните дизајнерски чанти и луксузни патувања, додека повеќето луѓе се борат да врзат крај со крај, организираа мирен протест.
Гневот се акумулираше со години поради влошувањето на кризата со невработеноста кај младите во земјата и недостатокот на економски можности, влошени од она што многумина го сметаа за растечка нееднаквост помеѓу елитата и обичните луѓе во земјата.
Веста брзо се прошири во хималајската земја со 30 милиони жители. Потоа, минатата недела, владината забрана за повеќе од дваесетина платформи на социјалните медиуми, вклучувајќи ги Инстаграм, Фејсбук и Вотсап, додаде масло на огнот.
„Натрупувањето на фрустрацијата беше она што доведе до ова движење“, изјави за Си-Ен-Ен Сариша Шреста, која присуствуваше на протестите, опишувајќи ја забраната на социјалните медиуми како „последна капка“.
Стапката на невработеност кај младите на возраст од 15 до 24 години во Непал изнесувала 20,8% во 2024 година, според Светската банка, што ги принудило многу млади луѓе да се преселат во странство за да најдат работа. Повеќе од една третина (33,1%) од БДП на Непал доаѓа од лични дознаки, според Светската банка, бројка што постојано расте во последните три децении.
„Социјалните медиуми се единствената платформа каде што можеме да разговараме, споделуваме и да ги следиме глобалните медиуми“, рече Прамин, режисер во Непал кој присуствуваше на протестите. „Повеќето од нашите пријатели, нашите семејства, нашите браќа, се надвор од земјата, па тоа беше средство за комуникација.“
Во понеделник наутро, илјадници млади луѓе, вклучувајќи многумина облечени во училишни униформи, се собраа во Маитигар Мандала, споменик во срцето на Катманду во близина на зградата на федералниот парламент.
Но, протестите брзо излегоа од контрола кога дел од демонстрантите се упатија кон зградата на парламентот и почнаа да се качуваат по портата, судирајќи се со полицијата. Полицијата употреби боева муниција, водни топови и солзавец против демонстрантите, според новинската агенција Ројтерс.
Според непалските власти, речиси 19 лица беа убиени, а стотици беа ранети во судирите во понеделник.
„Сите се чувствувавме многу безнадежно и беспомошно во тој момент“, рече Шреста.
Неколку владини министри, вклучувајќи го и министерот за внатрешни работи, поднесоа оставки по насилството, кое предизвика широко распространето негодување, како во Непал, така и на меѓународно ниво.
Во вторник, протестите се зголемија бидејќи луѓе од сите возрасти ги игнорираа полициските часови и излегоа на улиците за да протестираат против крвавата репресија на владата.
„(Генерацијата Z) побара одговорност и фер истрага за оваа корупција, луксузниот животен стил на сите овие корумпирани деца на политичарите“, рече Шри Гурунг, која излезе на протестите откако виде извештаи дека се убиваат млади луѓе.
„Но, за жал, она што го видовме беше дека владата користи прекумерна сила и убива, убива млади луѓе.“
Оттаму, немирите ескалираа.
Демонстрантите кршеа прозорци и ограбуваа локални бизниси и запалија владини згради. Главниот меѓународен аеродром во земјата беше повторно отворен во среда откако беше затворен 24 часа поради насилството, изјави за CNN портпаролот на Управата за цивилно воздухопловство на Непал, Гјанендра Бул. Врховниот суд и Синга Дурбар, пространиот комплекс на палати во Катманду во кој се сместени владините министерства на Непал, беа запалени.
Ројтерс објави дека на видео се гледа како демонстрантите ја ограбуваат приватната резиденција на премиерот КП Шарма Оли во вторник. Може да се видат толпи демонстранти како упаѓаат во имотот и уништуваат мебел пред да го запалат.
Оли ја објави својата оставка во вторник во писмо во кое ја наведува „вонредната ситуација“ во земјата, според копијата од пораката објавена на социјалните мрежи од врвен помошник.
Во часовите по оставката на Оли, непалската армија апелираше за мирно решение преку дијалог, повикувајќи ги „сите граѓани да покажат воздржаност за да спречат понатамошни загуби на животи и имот во оваа критична ситуација“.
Дури и додека демонстрантите го славеа соборувањето на лидерот кого го сметаат за симбол на длабоко вкоренети проблеми, многумина сè уште беа вознемирени од изгубените млади животи и цената на немирите од оваа недела за нивниот град.
До среда, улиците во Катманду, многу од нив преполни со купишта изгорени остатоци, беа во голема мера мирни. Некои згради сè уште тлееја од пожарите од претходниот ден, а војниците со пушки спроведуваа полициски час низ целата земја.
Што следи е неизвесно.
Претседателот на Непал, Рамчандра Паудел, ги повика демонстрантите да „соработуваат за мирно решение“ и ги повика младите демонстранти да „дојдат на разговор“.
Поранешната претседателка на Врховниот суд на Непал, Сушила Карки, се појави како главен кандидат поддржан од демонстрантите за водење на привремена влада, изјави за Си-Ен-Ен секретарот на Адвокатската комора на Врховниот суд на Непал, Раман Кумар Карна. Тој додаде дека постојат законски и уставни пречки за нејзино директно назначување на владина улога и дека дискусиите се во тек.
Неколку демонстранти кои разговараа со Си-Ен-Ен рекоа дека сакаат да видат ново раководство со поголема застапеност на Генерацијата З.
Д. Т.
