Секој претседател мисли дека може да го промени светот, а Доналд Трамп има уште поголемо чувство за лична моќ од неговите неодамнешни претходници.
Но, според анализата на Стивен Колинсон објавена на Си-ен-ен, тоа не функционира премногу добро за 47-от претседател. Трамп можеби ги заплашува технолошките титани да ја почитуваат линијата и да ја користат владината моќ за да се обидат да ги понижат институциите како што се Универзитетот Харвард и судиите, но некои светски лидери се потешки за малтретирање.
Тој постојано е игнориран и понижуван од рускиот претседател Владимир Путин, кој им пркоси на напорите на САД за завршување на војната во Украина. Руските медиуми сега го прикажуваат Трамп како строг говорник кој секогаш трепка и никогаш не наметнува последици.
Претседателот, исто така, мислеше дека може да ја обликува Кина по своја волја со тоа што ќе се соочи со лидерот Си Џинпинг во трговска војна. Но, тој погрешно ја разбра кинеската политика. Единственото нешто што авторитарецот во Пекинг никогаш не може да го направи е да се поклони пред американскиот претседател. Американските претставници велат дека сега се фрустрирани што Кина не ги исполнила обврските наменети за деескалација на трговскиот конфликт.
Како и со Кина, Трамп се повлече во својата царинска војна со Европската Унија. Потоа, коментаторот на „Фајненшл тајмс“, Роберт Армстронг, го разбесни претседателот со измислувањето на терминот TACO – “Trump Always Chickens Out.”(Трамп секогаш се повлекува) трговија.
Сите мислеа дека Трамп ќе биде на иста страна како Бенјамин Нетанјаху. Впрочем, во својот прв мандат му понуди на израелскиот премиер речиси сè што сакаше. Но, сега кога се обидува да посредува за мир на Блискиот Исток, Трамп открива дека продолжувањето на конфликтот во Газа е егзистенцијално за политичката кариера на Нетанјаху, слично како Украина за Путин. А амбицијата на Трамп за ирански нуклеарен договор ги фрустрира израелските планови да го искористат моментот на стратешка слабост за Исламската Република за да се обидат воено да ги отстранат нивните реактори.
Моќните лидери ги следат своите верзии на националниот интерес што постојат во паралелна реалност и на различни историски и актуелни временски рамки, наспроти пократките, потрансакциски аспирации на американските претседатели. Повеќето не се подложни на лични апели без одмазда. И по обидите на Трамп да ги понижи украинскиот претседател Володимир Зеленски и јужноафриканскиот претседател Сирил Рамафоса во Овалната соба, привлечноста на Белата куќа се намалува.
Трамп минатата година помина месеци во кампањата фалејќи се дека неговиот „многу добар однос“ со Путин или Си магично ќе ги реши длабоките геополитички и економски проблеми меѓу глобалните сили што можеби се нерешливи.
Тој е далеку од првиот американски лидер кој страдал од такви заблуди. Претседателот Џорџ В. Буш е познат по тоа што погледна во очите на тиранинот од Кремљ и „доби чувство за неговата душа“. Претседателот Барак Обама ја презира Русија како регионална сила во распаѓање и еднаш го отфрли Путин како „досадно дете во задниот дел од училницата“. Тоа не функционираше толку добро кога досадното дете го анектираше Крим.
Пошироко, претседателите на 21 век се однесуваа како да се луѓе на судбината. Буш дојде на функцијата решен да не се однесува како глобален полицаец. Но, нападите од 11 септември во 2001 година го направија токму тоа. Тој започна војни во Авганистан и Ирак – кои САД ги добија, а потоа го загубија мирот. И неговата неуспешна цел за демократизација на арапскиот свет во вториот мандат никогаш не доведе до никаде.
Обама се обиде да се поправи за глобалната војна против теророт и отпатува во Египет за да им каже на муслиманите дека е време за „нов почеток“. Неговото рано претседателствување пулсираше со чувство дека неговата харизма и уникатна позадина сами по себе ќе бидат глобален еликсир.
Џо Бајден патуваше низ целиот свет кажувајќи им на сите дека „Америка се врати“ откако го исфрли Трамп од Белата куќа. Но, четири години подоцна, делумно поради неговата сопствена катастрофална одлука да се кандидира за втор мандат, Америка – или барем интернационалистичката верзија по Втората светска војна – повторно ја немаше. И Трамп се врати.
Популизмот на Трамп „Америка на прво место“ се потпира на премисата дека САД биле измамени со децении, а да не зборуваме за тоа што нивните сојузи и обликувањето на глобалниот капитализам ги направија најмоќната нација во историјата на планетата. Сега играјќи се како силен човек на кого сите мора да му се покоруваат, тој го троши ова наследство и ја уништува меката моќ на САД – т.е. моќта да убеди – со неговата воинственост.
Првите четири месеци од претседателствувањето на Трамп, со неговите закани со царини, предупредувањата за територијална експанзија на САД во Канада и Гренланд и укинувањето на глобалните програми за хуманитарна помош, покажуваат дека и остатокот од светот има право да каже што се случува. Досега, лидерите во Кина, Русија, Израел, Европа и Канада се чини дека пресметале дека Трамп не е толку моќен колку што мисли дека е, дека нема цена за спротивставување или дека нивната внатрешна политика го прави отпорот задолжителен.
М. Д.