МАРКО МАНЕВСКИ
Драги читатели, го знаете тоа чувство кога слушате политички говор и имате впечаток дека некој ви продава лошо обоена жица како златна нараквица, наместо вистина? Па – тоа е тоа. Ова е сржта на реториката на секоја авторитарна влада, особено на нашата. Ова се шармот на логичките заблуди.
Време е јас, Мргуд, иако воопшто не сум квалификуван, да ве научам нешто. Тие не се квалификувани ниту да ја водат земјата, па затоа се држиме до истите стандарди. Барем не се зафркавам со евтино купени дипломи и скапо платени љубовници. Или беше обратно? Секогаш ги мешам двете. Што можам да направам кога сум неинформиран?
Сепак, ќе се обидам да ве просветлам.
Па, да почнеме.
___________________________________________
15 логички грешки во расудувањето што редовно ги користи владата:
1. Ad hominem – напаѓање на лице наместо аргумент. Пример: „Го кажуваш тоа затоа што си глупав, а не затоа што си во право.“
2. Straw man/Човек од слама– карикатура на позицијата на противникот за полесен пораз. Пример: „Велите дека треба да трошиме помалку на војската? Значи, сакате да бидеме беспомошни!“
3. Кружно расудување – заклучок што само ја потврдува сопствената премиса. Пример: „Точно е затоа што така пишува на интернет. Како знаеме дека е вистина? Па, така пишува таму.“
4. Slippery slope/Лизгав терен – претпоставката дека еден феномен води до катастрофа. Пример: „Ако ја легализираме марихуаната, наскоро сите ќе користат хероин.“
5. Лажна дилема – претставување на ситуацијата како избор помеѓу две опции, иако има повеќе. Пример: „Или сте со нас, или сте против нас.“
6. Tu quoque – „и ти го направи тоа“ како контрааргумент. Пример: „Како можеш да ми кажеш да не пушам кога ти пушиш?“
7. Повикување на авторитет – повикување на личен авторитет како доказ. Пример: „Тоа го кажа министерот, значи мора да е вистина.“
8. Повикување на популарност – ако мнозинството верува во тоа, тоа мора да е вистина. Пример: „Милиони луѓе ја користат оваа алатка – таа сигурно функционира!“
9. Post hoc ergo propter hoc/ обратно расудување – ако настанот се случил прв, тој мора да биде причината. Пример: „Го ставив кристалот до креветот и сега спијам подобро – значи кристалот работи!“
10. Забрзана генерализација – извлекување заклучоци врз основа на недоволни примери. Пример: „Сретнав лош Италијанец – сите Италијанци се лоши.“
11. Cherry picking//избирање податоци – извлекување само на соодветни примери и игнорирање на другите. Пример: „Глобално затоплување не постои, денес е ладно овде.“
12. Повикување на незнаење – ако нема докази против тоа, тогаш е вистина. Пример: „Никој не докажал дека вонземјаните не постојат – значи тие постојат!“
13. Претпоставување на одговорот – Заклучокот е веќе имплициран во претпоставката. Пример: „Зошто убивањето е погрешно? Затоа што е погрешно да се убива.“
14. Лажна еднаквост – изедначување на две неспоредливи работи. Пример: „Фрлањето ѓубре во природата е исто како да оставите чаша на масата.“
15. Red herring/пренасочување на вниманието – пренасочување на вниманието од актуелна кон ирелевантна тема. Пример: „Заборавете на таа корупција, ајде да зборуваме за патриотизам!“
___________________________________________
Сега, секако, сето тоа звучи толку убаво кога е наведено на квантитативен начин, но да бидеме реални, претпоставувам дека некој го запишува и го проверува за нашите полуусни и полуписмени дипломци. Тие не излегуваат надвор и сереат, нели? Кога пишуваат, тие ги имаат предвид овие грешки и намерно ги формулираат така што се незабележливи. Од друга страна, добар дел од нив се мајстори манипулатори, па инстинктивно го користат ова, „компонираат“ работи така што добар дел од публиката ги проголта. Тие дури и не сфаќаат дека не јадат хот-дог, туку тешко ср*ње со сенф и кечап. Секако, добар дел од разни партиски лидери исто така мислат дека хот-догот е направен од го**а, а не од хот-догови. Не дека прави некаква разлика. Верувај ми, пробав хот-догови неколку пати, а јадам го**а веќе 30 години.
Но, повторно се занесов во метафората. Еве еден пример, „пародиски“ говор на нашиот голем водач, кој го замолив чат GPT да го напише и да ги вклучи сите овие грешки. Кажи ми искрено, дали си го слушнал барем еднаш 10 пати во последните 6 месеци?
Бонус поени за секој што ќе успее да не го прочита ова без да го стори тоа, барем на себеси, со својот глас.
___________________________________________
Пародија на еден говор на претседателот (со сите грешки)
„Драг народе,
Денес, во овој историски час, стојам пред вас како обичен човек, но и како архитект на мирот, стабилноста и брзите железници.
Тие таму, опозицијата, велат дека не сме добри. Па кои се тие? Луѓе кои ја оставија земјата без сијалици, а со паризер како луксуз. Тие сакаат хаос. Тие ја сакаат мојата глава! И што нудат тие? Ништо. Само пушти ме. Каде да одам, а? Во историјата? Јас сум историја!
Само погледнете го бројот на автопати! Во мое време, дури и не врне веќе без мое одобрение. И тоа е доказ дека сме на вистинскиот пат!
Тие сакаат преодна влада, а ние нудиме референдум. Па нека одлучи народот! Но, тие бегаат од народот, бидејќи знаат дека народот не ги сака. И потоа велат дека сум диктатор. Диктатор кој го прашува народот за сè. Дали е ова диктатура? Или патриотизам?
Впрочем, знам дека странските служби набљудуваат. Имаме информации. Можеби не можам да ги покажам, но знајте – непријателите се активни.
Затоа ве молам: ајде да останеме единствени. Во мене имате гаранција за мир. И за иднината. И за секој инвестициски форум. Ви благодарам.
___________________________________________
Е, мој народе…
Ова е како кога некој ќе истури супа и ќе ти каже дека тоа е нов декор за подот. Сè убаво спакувано: самосожалување, хипербола и кукање како алатка за зацврстување на моќта.
Ад хоминем? Ете го – опозицијата е виновна за сè, од Тутанкамон па наваму. Сламен човек? Па, никој не бараше хаос, но да речеме дека го направија тоа, за полесно да ги газат нивните барања. Лизгав терен? Ако Вучиќ не остане, еве го крајот на светот, децата што плачат и 500 евра.
Останатото? Тоа е како да слушате тест за интелигенција за луѓе кои веќе не го решиле прашањето: „Кој го дозволи сето ова?“
Тој не е политичар во овој говор – тој е мешавина од Нострадамус, диспечер и водач на извидници во една личност. Тој знае сè, гледа сè, решава сè. И кога не знае – знае кој знае. А кога тој дури и тоа не го знае – тогаш странските служби се виновни.
Во најголем дел, не е проблем што тој го кажува тоа. Проблемот е што никој веќе не се обидува да провери.
___________________________________________
До следниот обид за здрав разум, останете скептични.
Текстот е личен став на авторот. Преземено од Марколепсија.
