Во неделата која измина, заврши кампањата на Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги, насловена „Денови на медиумска писменост 2019“, која траеше од 22 октомври до 15 ноември. АВМУ ги презентираше најновите наоди од истражувањето на медиумската писменост кај популацијата во државата, подготвено од експертката по медиумско право, Снежана Трпевска.
Извори на информации: Телевизијата предничи кај повозрасните, социјалните мрежи кај помладите
Телевизијата е сè уште најдоминантен медиум од кој се информира публиката за настаните во целина, пред се повозрасните луѓе, покажува истражувањето. Но, бројките упатуваат на тоа дека голем дел од публиката не е задоволна од начинот на кој информираат домашните медиуми, а најголема недоверба има кон телевизиите и информативни портали.
Дури 72 отсто од испитаниците сметаат дека телевизиите треба да се слободни и независни, но, помалку од третина испитаници (31 отсто) им веруваат на информациите планирани во ТВ вестите. Само половината, од оние кои учествувале во истражувањето, велат дека од телевизијата можат да се научат корисни работи.
Телевизијата и мобилните телефони, во најголема мера, го обликуваат секојдневието на луѓето. Пристапувањето на интернет е секојдневна активност, особено кај младата популација.
Од друга страна, кај најмладата возрасна група од 16 до 29 години, главен извор за информирање се постовите и коментарите на социјалните мрежи. Гледањето „лајфстрим“ или барање преку компјутер или мобилен се повеќе прифатливи за нив. Тоа е затоа што младите генерации поседуваат далеку повеќе дигитални вештини од повозрасните, се забележува во истражувањето. 
Во однос на активностите на интернет кај помладите, тие најчесто комуницираат преку социјалните мрежи, пребаруваат содржини на веб – страници и комуницираат преку електронска пошта. Генерално, публиката на социјалните мрежи најмногу среќава конструирани и лажни информации (61 отсто), навреди омаловажувања и закани брз политичка (речиси 60 отсто) и врз етничка или верска основа (58 отсто).
И информациите од порталите се земаат со резерва!
Над половина од испитаниците сметаат дека повеќето вести на порталите се политички обоени (54 отсто), а само една петтина смета дека генерално може да им се верува. Речиси половина, сметаат дека порталите шират говор на омраза.
(Не)мотивирани граѓани за политичко дејствување
Кога забележуваат суштински разлики во информирањето, половина од граѓаните најчесто ги проверуваат информациите низ разговори со блиските. Низок процент, или секој петти човек самостојно бара други релевантни извори. Тоа, веројатно е и причината зошто кај голем дел од популацијата нема мотивираност за учество во каков било облик на политичка партиципација.
Формите на активизам како приклучување кон група граѓани кои работат на решавање на одреден проблем, потпишување петиции, донирање средства за одредена кауза, учество во јавни и мирни демонстрации или вклучување во активности на граѓанска организација, ротираат со околу 10 отсто кај испитаниците. Најчеста активна форма на искажување на мислење за граѓански и политички прашања преку медиумите е постирање коментари на социјалните мрежи и на веб страниците на порталите. Многу поретко се одлучуваат да напишат мејл до државна институција, да испратат писмо или да побараат директен контакт со новинарски редакции.
Од друга страна, публиката е мошне малку активна во креирање на сопствени содржини и информации. Она што најчесто се споделува како сопствена содржина на социјалните мрежи се фотографии, се наведува во истражувањето.
Петар Клинчарски
