ВОЈО МАНЕВСКИ
Средбите меѓу лидерите на политичките партии кај нас резултираа со решенија што беа нивен компромис. Најчесто до сега компромисот се правеше под притисок на надворешниот фактор. Она што тешко го прифаќаме како заедница е компромисот како резултат од дијалогот како процес. Таа постојана спротивставеност во сите сфери доведе до бесперспективност на општеството .
Оваа дијагноза за состојбите е поставена одамна ама никако да се најде лек за лечење на болеста. Изгледа сега е дојдено врме да се бара излез од лошите состојби преку дијалог на политичките чинители во државава. Не се тоа само политичките партиии туку и стручната и целокупната јавност . Ако светските случувања и домашните неприлики не се доволна причина да се седне и отпочне дијалог, тогаш навистина не сме дораснале да имаме држава како перспективна рамка на целата зедница.
Средбата меѓу лидерите на двете најголеми партии е за поздравување. За почеток сите да дадеме некаков позитевен импулс за целиот процес на некаков нов општетсвен договор.
Секако ќе се јават различни мислења. И треба да се јават зошто тоа е суштината на демократскиот дијалог. Некои ќе се против ваквите средби наместо дебати во институцииите на државата, но како иницијација за дијалог оваа форма на средби е добра.
Секако ќе има подметнувања и директни и скриени противници на дијалогот. Сите кои имаат интерес да се продолжи со нефункционирањето на системот и сведувањето на сите негови процеси на неформални договарања на неформални центри на моќ, ќе се против. Во наредниот период ќе бидеме сведоци на вакви појави.
Што е она што засега ни е познато од средбата меѓу лидерите? Да се започне со реформите во правосудството, во енергетскиот сектор и да се дојде до некаква усогласеност во одговорот на меѓународните предизвици.
Ќе бидеме ли сведоци на понатамошни средби со вклученост на сите релевантни политички партии и стручната јавност?
Ако тоа не се направи и оваа средба ќе биде запаметена како уште еден од обидите да се прикаже дека нешто ќе се менува, ама само за да не се смени ништо. Ваквите општествени процеси бараат што е можна поширока општествена поддршка, но и минимум искреност од главните носители на процесите. Поимот искреност не е емоционална категорија, туку збир од постапки кои ќе се исцртааат во една покривка која секаде во светот се нарекува –општествена одговорност на носителите на јавни овластувања .
Ако оваа средба е подготвена и со веќе изработени нацрти на законски решенија што сега можат да се подобрат со стручна и јавна дебата спремен сум да извикнам дека има надеж за сите нас како заедница и како држава.
Овој процес мора да продолжи и со реформи во правниот систем на законски решенија за самите политички партии. Авторитарен демократски систем не постои, колку и да се трудат некои политиколози да го прикажат како блага форма на автократија. Не постојат појави како што е „дрвено железо“, колку и да сакаме да измислуваме дефиниции. Или има демократски процеси како израз на демокртските врдности или има авторитарни процеси и автократи кои донесуваат одлуки наместо институциите. Другото е „мижи Асан да ти баам“.
Длабока реформа на изборниот законик и негова демократизација мора да е следен чекор во дијалогот. Не држи вода постојаниот изговор дека сме пред избори и системот нема време да се менува. Ние сме постојано пред избори ама сега сме и пред големи искушенија. Некои состојби бараат храбри решенија. А состојбата во која се наоѓаме бара токму такви лидери и решенија. Ако не се донесат измени во изборниот закон и преставниците на граѓаните не се стекнат со демократска основа на своите овластувања кои од нив ќе бараат одговорност пред избирачите и сите граѓани, другите реформи ќе биде тешко да се спроведат.
Во Малешевијата имаат изрека – „т’ва бачило такво сирење дава“.
Пробавме досега многу општествени решенија, ама сите ги закочивме и заразивме со недоверба и со негативност кон сите предложени промени. Како да не сме спремни било што да менуваме ако тоа не е под притосок .
Ете сега има конкретен предлог и за почеток конкретен повод да се насочи позитивната општествена енергија за да се стаса до некаков нов општествен договор. Предлагам за почеток да не го рушиме со однапред негативистички ставови и да го подржиме како излез од задимената кафеана во која живееме веќе три децении. Видовме колку жртви имаше кога нема доволно излези, кога нема ред и кога е дозволено некој да внесе и употреби пиротехника. После е доцна за настраданите, а виновниците ќе ги бараме со децении.
Текстот е личен став на авторот
