Жителите на шпанскиот автономен регион Каталонија утре гласаат на предвремени избори за членови на регионалниот Парламент во Барселона.
Изборите беа распишани на почетокот на октомври, откако централната Влада во Мадрид го активираше членот 50 од Уставот на Шпанија, со што ја укина автономијата на Каталонија и воведе директна управа над регионот, како одговор на одлуката на властите во Барселона за еднострано прогласување независност. Со укинувањето на автономијата, Мадрид ги распушти каталонската Влада и Парламент и распиша предвремни регионални избори.
Шпанскиот премиер Маријано Рахој се надеваше дека на тој начин ќе добие на време за да се смират страстите по прогласената независност на Каталонија и одлуката за апсење на дел од каталонските регионлани лидери под обвинение за антидржавни активности, бунт, организирање бунт и злоупотреба на државни средства.
Дел од сепаратистичките лидери беа притоворени, а дел, предводени од претседателот на разрешената каталонска регионална Влада, Карлес Пуџдемон, заминаа за Брисел во обид да избегнат лишување од слобода. Во меѓу време, Врховниот суд на Шпанија ги ослободи од притовор со кауција уапсените лидери и ја повлече меѓунардоната потерница по „бегалците“ во Брисел.
Одлуката на Судот беше протолкувана како обид на Мадрид да го избегне создавањето на „ефектот на маченици“, доколку регионалните лидери останеа во притвор и им биде оневозможено учество на изборите. Со ослобдувањето на уапсените од привор и со повлекување на потерницата, на каталонските лидери им е овозможено да учествуваат на изборите, со што Мадрид се обиде да манифестира демкратичност и толерантност.
Од друга страна, „бегството“ на Пуџдемон и четворица министри од неговата разрешена Влада во Брисел, предизвка поделби во каталонскиот сепаратиситчки блок. Едни оценуваа дека Пуџдемн бил „принуден да замине во егзил“, додека други го обвинија дека „бега од одговорноста“.
Пуџдемон од Брисел апелираше до сепаратистичките партии да настапат заедно на изборите, оценувајќи ги како „референдум за независност“. Сепак. повикот на Пуџдемон не беш прифатен од сепаратистичките партии, кои на утрешните избори ќе настапат со три посебни изборни листи.
Постапката на Пуџдемон, заедно се неговите критики кон „декедентната Европска унија“ и неединството на сепаратистите, според аналитичарите, ќе имаат последици врз сепаратиситчките партии на изборите. Мнозинството Каталонци се цврсто определени за членство во Унијата, а евентуалната независност на Каталонија, според најавите од Брисел, би значело нејзино исклучување од блокот по автоматизам.
Опасноста дека ќе останат надвор од ЕУ, заедно со најавите за повлекување на голем број компании од регионот, дополнително ги зголеми стравувањата на Каталонците околку економската иднина, што се оценуваат како негативни поени за партиите застапници на независноста.
Кога станува збор за политичкиот спектар во Каталонија, традиционалната поделба на левица и десница, не ја отсликува и поделбата за и против независноста.
Така, на левата страна на политичкиот спектар прогресивното левичарско движење Ние можеме (Подемос) се противи на еднострана независност и бара обврзувачки референдум на кои Каталонците би се изјасниле за оваа прашање и неговите резултати би били признати од Мадрид.
Од редовите на левицата, јасно против независноста е Социјалистичката партија на Каталонија (ПСЦ), која е сестринска партија на наголемата шпанска опозициска сила, Социјалистичката работничка партија на Шпанија (ПСОЕ).
Од друга страна, водечката каталонска левичарска партија Републиканската левица на Каталонија (ЕРЦ), е една од трите главни сепаратистичики сили во регионот. На изборите ЕРЦ настапува заедно со три помали партии во коалицијата Републиканска левица на Каталонија – Да Каталонија (ЕРЦ-ЦатСи).
Левото крило на политчкиот спектар го заокружува екстремно левичарската Кандидатура за народно единство (ЦУП), која има најрадикални ставови и барања за самостојност на Каталонија.
На десниот политички спектар досега водечка сила беше десноцентристичката Каталонска европска демократка партија (ПДеЦАТ) на Пуџдемон, која е главен застапник на независноста на Каталонија. На изборите ПДеЦат предводи коалиција на сепаратистички партии и непартиски личности наречена Заедно за Каталонија,
Главен противник на независноста е каталонскиот огранок на конзервативната Народна партија (ПП) на шпанскиот премиер Рахој, Народната партија на Каталонија (ППЦ).
Некаде помеѓу двата блока е центристичката партија Граѓаните (Сиудаданос), која не ја поддржува незавосноста, но на изборите се обидува да се наметне над ова прашање и приоритет да им даде економијата и социјалнта правда, нагласувајќи дека гласањето не е избор меѓу две опции.
Последните анкети на јавното мислење покажуваат дека се очекува Сиудаданос да освои најмногу гласови – меѓу 21,2 и 24,1 отсто, со што би обезбедила од 30 до 33 места во регионалниот Парлемент, пред коалицијата на ЕРЦ, која може да се надева на меѓу 20,7 и 21,3 проценти од гласовите и 30 до 32 мандати.
На трето место е коалицијата Заедно за Каталонија на Пуџдемон со меѓу 18 и 19,5 остсто поддршка, со што може да освои 27 до 29 претеници, пред социјалистите за кои би гласале меѓу 14,1 и 15,9 проценти од гласчите, што би им донело 18 до 23 места во Парламентот.
Блокот на Подемос ужива поддршка на меѓу 6,8 и девет проценти од гласовите, со што може да се надева на осум до 11 мандати, пред ЦУП со 6,5 до 8,5 отсто и седум до десет пратеници и ППЦ, која може да очекува од пет до 5,7 проценти и пет до седум места во Парламентот.
Ваквите резултати укажуваат дека партиите што ја поддржуваат независноста – ЕРЦ, Заедно за Каталонија и ЦУП, најверојатно ќе го загубат мнозинството што го имаа досега во Парламентот во Барселона. Но, од друга страна можно е мнозинство да не обезбедат ниту умерените партии што се залагаат за останување на Каталонија во Шпанија – Сиудаданос, ПСЦ и ППЦ.
Тоа би го наметнало популистичкото движење Подемос како клучен фактор од кој ќе зависи формирањето на идната каталонска влада, што би можело дополнително да ги искомпликува состојбите во Каталонија.
Утрешните избори се оценуваат како исклучително важни, бидејќи од нив не зависи само иднината на Каталонија и на Шпанија, туку и иднината на самата Унија, а тие можат да се одразат и врз случувањата во други европски земји каде постојат сепаратистички тенденции на одредени региони или малцински групи.
Гласањето ќе биде и клучен тест за шпанската демократија, бидејќи независно од изборните резултати, извесно е дека на крајот дијалогот и компромисот ќе останат единствените добри опции за излез од каталонската криза.
извор: МИА
Содржините кои ЦИВИЛ ги презема од други извори не подлежат на лиценцата Creative Commons 1.0, инаку вообичаена за содржините кои ги објавува оваа медиумска платформа. Ве молиме, консултирајте се со изворот за преземање на таквите содржини.
