„Граѓанската повелба на некој начин се надоврзува на напорите што беа втемелени во Универзалната декларација за човекови права донесена во 1948 година. Овој документ уште еднаш ги афирмира и им дава гласност на потребите за борба за човековите права и слободи во секој момент, на секоја точка од светот“, изјави Џабир Дерала, претседател на ЦИВИЛ, на неодамнешната конференцијата „Граѓанска повелба – Глобална рамка за учество на граѓаните“, презентирајќи ги десетте точки, барања, од Граѓанската повелба.
Првата точка од граѓанската повелба се однесува на слободата на изразувањето, а тоа подразбира, како што истакна Дерала, дека таа е просторот каде говорот на омраза, фашизмот, неонацизмот, екстремизмот, радикализмот наоѓаат прибежиште користејќи ги правата и слободите во контекст на слободата на изразување.
Што се однесува до слободата на информацијата и слободата на собирање, Дерала преку конкретни примери ја илустрираше голготата низ која поминаа граѓанките и граѓаните во Македонија во период од 12 години.
„Граѓанската повелба бара ефективно, вистинско, учество на граѓанките и граѓаните во донесувањето на одлуките на локално, национално, но и глобално ниво. Живееме во глобален свет во кој секој може да се обиде и евентуално, ако наиде на солидарност од своите сограѓан(к)и, институции, групи, иницијативи, организации, можеби и бизнис заедници, може да учествува на некој начин во позитивно менување на нештата на глобално ниво, а не, неславно, како групата од Велес, која директно имаше удел во претседателските избори во Америка.
Кај институциите, од друга страна, колку и да се отворени и да имаат вистинска политичка волја, па дури и да носат конкретни мерки за да ги отворат владините и локални институции, постои опасност од бирократизирање на граѓанското општество“, истакна Дерала, додавајќи дека треба да работиме на потполно отворање на институциите.
„Финансиската поддршка нема да ја коментирам. Овде, на оваа конференција, се присутни луѓе, што директно почувствуваа како изгледа брутално да се злоупотребува апаратусот на институциите, како што се Управа за јавни приходи, финансиска полиција, судови… и како се употребуваа за жесток притисок на секој поединец и на општеството во целина.
Исто така, мора да обезбедиме атмосфера за соработка, а за тоа се потребни институциите. Мораме да ги искористиме сите можности за кои слушнавме досега од претставникот на Владата меѓусебно, за да може некој што има добра идеја да се обрати кон бизнис секторот или Централниот регистар, на пример, и да се преточат во артикулирано барање до одредени институции и канализирање на потребата на сите заедници кои се во релација со одреден институција“, рече Дерала.
Во своето обраќање ја објасни должноста на владата да заштити, наместо да прогонува, и јавната одговорност на Владата, бизнис заедницата и граѓанското општество.
„Ние како граѓанки и граѓани имаме право да кажеме дека не сме задоволни и имаме право да не знаеме што не ни се допаѓа, а сепак да бидеме незадоволни и да бараме некоја промена. Тие што се поумни и што ги имаат алатките за управување со системот, имаат обврска тоа да го канализираат, да го артикулираат, да го разберат и да го спроведат. Тоа е нивна одговорност, која е и јавна. Јавната одговорност е една од најважните на која се инсистира во Граѓанската повелба“, рече Дерала.
„ГРАЃАНСКА ПОВЕЛБА – Што има тука за мене?“ беше пилот проект преку кој ЦИВИЛ продолжи да ја промовира Граѓанската повелба на еден иновативен начин. Ова вклучува истражување на можностите за воспоставување меѓусекторска соработка и партнерства за усвојување и доследно спроведување на Граѓанската повелба.
Проектот го поддржа Меѓународниот центар за граѓанско општество.
Биљана Јордановска
Камера: Атанас Петровски
Монтажа: Ермин Климента
