ЦИВИЛ Медиа разговараше со Гордана Дувњак, новинарка, за слободата во медиумите, предизвиците и што се е потребно за професионални медиуми во Македонија.
ЦИВИЛ Медиа: Што подразбирате под слобода на изразувањето, медиумски слободи и активизам?
Дувњак: Слободата на изразување е нешто што го носиме во себе и не случајно е една од најголемите придобивки на човекот. Таа придонесува така што во она што го работите го дава најголемиот придонес. Меѓутоа подразбира и слобода на размислување. Двете одат една со друга, затоа што само слободен и необременет ум може да биде критички настроен и може да придонесе да се менуваат работите. Во спротивно се влегува во една зона на конформизам која што е непродуктивна.
ЦИВИЛ Медиа: Дали во Македонија можеме да зборуваме за слободни медиуми или пред нас стои долг пат, пред да можеме да кажеме дека нашите медиуми се ослободени од притисок?
Дувњак: За жал, тоа личи повеќе како флускула, слободата на изразување и независни медиуми. Не можеме да зборуваме за независни медиуми во вистинска смисла на зборот. Ако сте независни од власта, зависни сте од огласувачи, од публиката… Повеќе ми се допаѓа изразот колку сме професионални. Доколку најпрвин не се водите по некои свои, лични, етички принципи, не можете да барате од другите да се однесуваат морално и етички.
ЦИВИЛ Медиа: Колку професионалното новинарство е на удар на притисоци од политичките и бизнис центрите на моќта и како може да се справи со нив?
Дувњак: За жал, по дваесет и шест години независност ние се доведовме во ситуација сѐ уште да зборуваме за слободно и независно новинарство. На прв поглед, излегува многу нелогично, меѓутоа како да копнееме да зборуваме и за подемократски процеси на почетокот на деведесеттите, отколку сега. Имаме во денешно време експанзија во најразлични медиуми, меѓутоа и голем не професионализам, говор на омраза, една поделеност и тоа покажува дека новинарите и медиумите функционираат како некаков изолиран свет на она што го доживуваме како промени во општеството.
Големата поделеност и политизација се одразува и на новинарството. Новинарството не е изолиран остров. Новинарството не може да се пофали дека е поразлично од сето она останато што се случува во државата. Треба за почеток, да се вратиме на нашите прапочетоци и да тргнеме од некои работи што значат поголема солидарност и професионалност, во медиумите. Тоа не се постигнува со регулација, туку со едно чувство за сопствениот придонес за тоа што го работите. Да бидеме прво чесни кон себе и кон она што го работиме, а потоа да го бараме тоа и во другите сфери. Нема друг модел. Сѐ што мислиме дека може да се постигне со принуда и со регулација е бесполезно.
За жал нивото на политичка култура во Македонија е многу загрижувачки и многу ниско. Мене ми е многу тешко ова што го кажувам, но треба да се учиме на нешто што сме мислеле дека е освоено и го имаме.
Биљана Јордановска
Камера: Атанас Петровски
Фотографија: Вулнет Махмути