• Latest

Енергенсите се уште ја контролираат инфлацијата, цените растат во цела Европа

November 15, 2022
Фото: Скринчот од видео на TRT world/ Instagram

Крајнодесничарски израелски министер провоцира молејќи се на најчувствителното свето место во Ерусалим, прекршувајќи го деценискиот договор за забрана на Евреите да се молат таму

August 3, 2025

„Гасни комори“ за Албанците: Ова е „гордата Македонија“ на Мицкоски

August 3, 2025
Фото: Амбасадорката на Умраина во Северна Маледонија Лариса Дир / Х

Амбасадорката Дир: Благодарност до Општина Кавадарци и градоначалникот Јанчев за 2 недели мир, радост за украинските деца погодени од руските нападите

August 3, 2025
Фото: Демократска унија за интеграциа / Фејсбук

(ВИДЕО) Скандалозно националистичко скандирање и говор на омраза на натпреварот во Куманово во присуство на Мицкоски, Toшковски, Димитриески

August 3, 2025
Фото: Здружението на палестинска црвена полумесечина сподели фотографии на кои се гледаат големи штети на неговото седиште.

Хуманитарна организација ја обвини израелска војска дека убила нејзин работник во напад врз седиштето во Газа

August 3, 2025
Украинските службеници за спроведување на законот приведоа осомничен за наводно вмешаност во шема за поткуп на високо ниво, откриена од антикорупциските агенции на 2 август 2025 година. Фото: Национално биро за борба против корупцијата / Телеграм

Украинските антикорупциски агенции открија шема за поткуп во набавката на дронови во која се вклучени пратеници

August 3, 2025
Љубомир Костовски (фото: Б. Јордановска / ЦИВИЛ)

Што беше тоа швенк?

August 3, 2025
Фото: Скриншот од видео на ВВС

Републиканците го критикуваат Трамп за отпуштањето на шефицата на Бирото за статистика на трудот – не му се допаднале податоците за забавување на работните места

August 3, 2025
Фото: Скриншот од видео на ВВС

Хамас одбива да се разоружа додека не се воспостави палестинска држава со Ерусалим како главен град

August 3, 2025
Фото: Скриншот од видео на
Denver7

Нов силен земјотрес од 6,7 степени според Рихтер ги погоди Курилски Острови на истокот на Русија

August 3, 2025
CivilMedia
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • ИЗБОРИ
  • ОПШТЕСТВО
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
No Result
View All Result
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • ИЗБОРИ
  • ОПШТЕСТВО
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
No Result
View All Result
CivilMedia
No Result
View All Result
Home АНАЛИЗИ

Енергенсите се уште ја контролираат инфлацијата, цените растат во цела Европа

November 15, 2022 14:51
in АНАЛИЗИ, ЕКОНОМИЈА, ТОП 5
Share on FacebookShare on Twitter

Цените во септември во Еврозоната пораснале за 9,9 проценти споредено со месец октомври лани, инфлацијата во целата ЕУ пак изнесува 10,9 проценти и достигна највисоко ниво од воведувањето на еврото како заедничка валута во 1999 година.

Енергенсите во септември биле поскапи за 40,7 проценти во однос на истиот месец лани, додека животните продукти се продавале за 12,7 проценти поскапо.

Во целата Европска унија покачувањето на цените достигна рекордна вредност од 10,9 проценти. Додека пак во Унгарија, Латвија, Литванија, Моладавија итн, таа се искачи на повеќе од 20 насто.
Најниско ниво на инфлација Евростат регистрирал во Франција (6,2 %), во Малта (7,4 %) и во Финска (8,4 %), додека во Германија изнесува 10 проценти.

Евростат користи поинакви пресметувачки методи, што го оневозможува споредувањето во меѓународни рамки. Во август цените во 19 земји од Еврозоната беа за 9,1 процент повисоки во однос на истиот месец минатата година, а во целата ЕУ – за 10,1 процент.

Подрастичен пример за високата инфлација е Турција, во која месечниот скок на цените достигнува и до 80 отсто.

Стапката на инфлација бележи постојан раст од ноември 2021 година, а посебно се зголемува од крајот на февруари, со почетокот на руската инвазија врз Украина и скоковитиот пораст на цените на енергијата.

Инфлацијата претставува просечна промена на цените на избрана група производи и услуги коишто се дел од вообичаената потрошувачката на едно просечно домаќинство во една економија. Секое зголемување на цените на некој производ или услуга не мора да значи и идентично зголемување на инфлацијата, бидејќи важно е и учеството на тој производ/услуга во вкупната потрошувачка, односно неговото учество во структурата на инфлацискиот индекс. Исто така, ефектот од цените коишто растат може да биде делумно или целосно неутрализиран од цените коишто се намалуваат во структурата на индексот.

 

Зошто растат цените во Македонија

Во септември, инфлацијата во Македонија изнесувала 18,7 отсто, во Србија 14 отсто, во Хрватска 12,8 отсто, во Босна и Херцеговина 17,3 отсто, во Црна Гора 16 отсто и во Словенија 10 отсто. Во октомври, инфлацијата во нашата земја го достигна историскиот максимум, со опасност таа да влезе во инфлаторна спирала, од која тешко се излегува.

Според професорот Ванчо Узунов недостигот од реална конкуренција на страната на понудата на домашниот пазар, се користи од страна на трговските компании за неосновано зголемување на цените во услови на криза.

-Тоа се гледа од движењето на цените на храната на светските пазари, кои бележат стабилизирање, за разлика од цените во Македонија, кои се во постојан пораст, а треба да биде регулирано од Комисијата за заштита на конкуренција, вели Узунов за ЦИВИЛ медиа.

Според Узунов инфлацијата зависи од повеќе фактори и разликата од 2 или 3 проценти меѓу државите не менува многу.

-Инфлацијата пред се зависи од структурата на економијата, увозот на производи кои се веќе инфлаторни, можноста на една земја да ги задоволи домашните производствени потреби, а во случајов најмногу зависи од цената на енергенсите во Европа и светот. И покрај тоа што има стабилизација, сепак се уште нема целосна сигурност и сите се во очекување на нови цени на енергенсите, но и затегнување на монетарната политика, додава Узунов.

Што треба да знаеме за инфлацијата?

Стапката на инфлација е еден од основните економски показатели ширум светот, преку којшто се следи промената на цените во една економија. Во економската теорија, под инфлација се подразбира раст на општото или просечното ниво на цени во економијата. Доколку промената на општото ниво на цени е негативна, односно ако цените во просек бележат пад, тогаш зборуваме за дефлација.

Денес, постои општ консензус за потребата од одржување ниска и стабилна инфлација, како предуслов за одржлив економски раст и отворање нови работни места. Постигнатиот консензус произлегува од веќе потврдените последици од високата инфлација, којашто создава несигурна средина и со тоа предизвикува нарушувања во одлуките на потрошувачите и инвеститорите.

Иако не постои прецизна дефиниција за стабилноста на цените, таа обично се толкува како ниска, позитивна и стабилна инфлација. Само при стабилни цени, вашиот имот ја одржува својата вредност низ годините, инвеститорите се спремни да преземат инвестициски одлуки и економијата во целост се движи напред. Во оваа смисла, стабилниот и предвидлив амбиент е основен предуслов за економски развој. Од овие причини, ценовната стабилност во економијата е најчестата крајна цел на монетарната политика, а воедно ценовната стабилност е основната цел и на монетарната политика на Народната банка на Република Северна Македонија.

 

Како се мери инфлацијата?

Инфлацијата се мери и се следи преку соодветен ценовен индекс, којшто опфаќа одреден број производи и услуги. Списокот на производи и услуги, дефиниран за пресметка на индексот, во суштина ја одразува структурата на личната потрошувачка на едно просечно домаќинство.

Поради тоа што е невозможно да се направи целосна покриеност, вообичаено се прави избор на производи и услуги коишто се предмет на масовна потрошувачка. Главниот извор на информации за дефинирање на листата на производи и услуги коишто влегуваат во нашиот ценовен индекс е Анкетата за потрошувачката на домаќинствата (којашто се спроведува од страна на Државниот завод за статистика на Република Северна Македонија). Промени во листата на опфатени производи и услуги се прават повремено, со оглед на тоа дека не се случуваат чести промени на куповната листа, но снимањето на цените на производите и услугите се врши секој месец, во определен временски период. Снимањето на цените и пресметката на ценовниот индекс, исто така, се извршува од страна на Државниот завод за статистика.

Производите и услугите избрани во листата немаат исто значење во потрошувачката на домаќинствата. Затоа, при пресметката на индексот се води сметка секој производ или услуга да бидат претставени на списокот според нивното учество во структурата на личната потрошувачка. Соодветно на тоа, секој производ и услуга добиваат соодветна тежина или значење. Кај нас, тековно, најголемо учество имаат прехранбените производи (околу 40%), коишто најмногу се купуваат, наспроти на пример, производите од категоријата „рекреација и култура“ коишто имаат едно од најниските учества (околу 3%).

Во нашата економија, Државниот завод за статистика ги пресметува и ги објавува индексите на цените. Постојат повеќе ценовни индекси, при што како мерка за инфлацијата се користи индексот на трошоците за живот, изработен според меѓународни стандарди за класификацијата (COICOP ‒ Classification of individual consumption by purpose). Според оваа класификација, производите и услугите опфатени во овој ценовен индекс се групирани во дванаесет основни групи, коишто опфаќаат повеќе видови производи и услуги.

 

Како се интерпретира инфлацијата?

Што ни покажува инфлацијата, којашто изнесува на пример 2% на годишно ниво, во март? Таа покажува дека општото или просечното ниво на цените во март тековната година, во споредба со нивото на цените во март претходната година е повисоко за 2%. Што значи, цените во просек се повисоки за 2%, при што е можно цените на некои производи да се зголемиле, а на други да се намалиле, но во просек, промената е позитивна и изнесува 2%. Покрај тоа, се следи и просечната (или кумулативна) инфлација, којашто е всушност просечна промена на ценовното ниво во период од повеќе месеци, на пример во периодот јануари ‒ март оваа година, во споредба со периодот јануари ‒ март од претходната година.

Соња Танеска

 

 

 

Print Friendly, PDF & Email
Share33Tweet21Send

НАЈЧИТАНИ 5

  • Проф. Оливер Андонов (фото: ЦИВИЛ)

    Збрка и будалаштина

    92 shares
    Share 37 Tweet 23
  • (ВИДЕО) Скандалозно националистичко скандирање и говор на омраза на натпреварот во Куманово во присуство на Мицкоски, Toшковски, Димитриески

    92 shares
    Share 37 Tweet 23
  • „Гасни комори“ за Албанците: Ова е „гордата Македонија“ на Мицкоски

    89 shares
    Share 36 Tweet 22
  • УЈП привремено затвори пет субјекти во државата, за други пет даночни обврзници привремена забрана за вршење дејност

    89 shares
    Share 36 Tweet 22
  • Пропагандата гази и преку мртви тела: Две човечки жртви во пожарите, за ВМРО-ДПМНЕ се – нула

    87 shares
    Share 35 Tweet 22

CIVIL MEDIA NEWSLETTER

Check your inbox or spam folder to confirm your subscription.

CivilMedia

СЛОБОДНО.НЕЗАВИСНО.ОТВОРЕНО

  • ЗА НАС
  • ИМПРЕСУМ
  • КОНТАКТ
  • АВТОРСКИ ПРАВА
  • Политика на приватност
  • МАРКЕТИНГ

Следете нè

No Result
View All Result
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
  • ДЕЗИНФО
  • ФОРУМ
  • ГРАЃАНСКА АКЦИЈА
  • МАРКЕТИНГ
  • ИМПРЕСУМ