Во годината кога ИНТЕРПОЛ го прославува својот 100-ти роденден, Еуроњус во интервју со генералниот секретар Јирген Сток разоткрива како глобалната полициска организација се прилагодува, реагира и ја одржува стражата во светот во кој има различни облици на организиран криминал кои постојано се развиваат. Впрочем, како еволуираше улогата на ИНТЕРПОЛ во борбата против организираниот криминал? Каква е соработката со руските колеги, како се справуваат со сајбер криминалот и улогата на вештачката интелигенција, колку се злоупотребува доставата на оружје во Украина, колкав успех има во разоткривање на каналите на сексуалната злоупотреба?
Откако меѓународниот организиран криминал стана глобален проблем, тој сè повеќе се поврзува со светската политика и светската економија.
Ова значи дека претстојат нови предизвици за меѓународните организации и агентите за спроведување на законот. На оваа тема, Серџо Кантоне од Еуроњус разговараше со генералниот секретар на ИНТЕРПОЛ, Јирген Сток, пред нивното седиште во Лион, Франција.
Еуроњус: Како функционира соработката меѓу полициските сили и размената на информации од почетокот на војната во Украина?
Јирген Сток: Ставот на ИНТЕРПОЛ е дека и покрај политичките околности, и покрај тешката ситуација, се обидуваме да олесниме барем минимално или најдобро можно ниво на меѓународна полициска соработка. Значи, ако се работи за политички конфликт, се разбира, треба да избегнеме нашите алатки и услуги да се злоупотребуваат за политички цели, а таа улога ја сфаќаме многу сериозно, од една страна. Од друга страна, велиме дека ги одржуваме отворени каналите на меѓународната полициска соработка затоа што повторно криминалците ја искористуваат секоја криза што ја имаме. Конкретно, во однос на конфликтот меѓу Русија и Украина, ние сме многу загрижени за оружјето што се доставува и дека штом оружјето молчи може да заврши во други театри низ светот. Тоа го видовме на Балканот. Има многу примери. Видовме дека криминалците се обидуваат да ги искористат очајните жртви на овој конфликт кои се обидуваат да ја напуштат земјата барајќи засолниште: на пример жени и деца.
Можете ли да сметате на целосна соработка, на пример, на руската полиција и безбедносните служби кога станува збор за пристап до базите на податоци и целосна соработка во однос на обезбедувањето имиња или дури и докази за овие криминални активности?
ИНТЕРПОЛ обезбедува платформа за меѓународна полициска соработка. И она што го гледаме е, во врска со овој конфликт, дека сè уште има некаков, ако можам да кажам, сообраќај, одредена размена на информации во однос на она што го нарекуваме криминал од обичниот закон. Значи, не политички мотивиран криминал, тука мора ИНТЕРПОЛ да се држи настрана бидејќи ние не сме политичка организација.
Да, член три од статутот.
Членот три е за нас од најголема важност. А Уставот вели дека мора строго да го применуваме тоа правило. Но, има криминал и од обичниот закон. Тие се едноставно криминалци кои се обидуваат да ја искористат таа криза и ние напорно работиме да ги поврземе нашите земји-членки во регионот, односно сите земји.
Дури и затоа што криминалните организации веќе беа активни многу пред војната. Веќе ги спомнавте „Ндрангета“, на пример, од Италија, тие имаа многу развиени мрежи и во Украина и во Русија. И многу е тешко да се мисли дека сега, поради војната, оваа мрежа е прекината.
Сега, во право си. Мора да ја разбереме флексибилноста на транснационалниот организиран криминал. Тие трајно бараат нови можности за заработка. Видовме дека за време на пандемијата, еден вид паралелна пандемија на криминал овозможен од сајбер, на пример, каде што криминалците многу брзо се префрлија на новите ранливи точки. И повторно, ранливост во денешниот свет, за жал, имаме многу низ светот, и тоа е можност за криминалците. Нашите бази на податоци се пребаруваат статистички секоја секунда додека зборуваме овде. Повеќе од 280 пати. Затоа што не можете да ја доловите сложеноста на денешниот криминал ако не користите таква централизирана платформа што ги собирате сите информации. А, нашата амбиција е да ги вратиме информациите збогатени, помагајќи да се поврзат точките.
Можете ли да се потпрете на вашите руски колеги?
Мислам, важно е да не ставаме гумен печат на информациите што доаѓаат од нашите земји-членки. Тоа се однесува на сите земји членки кои се поставуваат во огромен апарат овде во Секретаријатот 2016 година и во следните години за проверка на секоја информација. На пример, барање да се објави црвено известување, што е оваа позната, многу успешна алатка која помага секоја година да се апсат илјадници криминалци ширум светот. Но, исто така да се осигура дека овој инструмент и другите инструменти не се користат, злоупотребуваат или злоупотребуваат за политички цели, за воени цели.
Има злосторства кои се извршени од организиран криминал кои се инхерентно поврзани со воени аспекти, на пример, трговија со оружје. Па, како се справувате со ова?
Пет отсто од информациите бараат процес на длабинска проверка. И повторно, јас развивав сложен процес овде и голем тим експерти кои го прават тоа. Доколку имаме сериозни сомневања дека некое барање не е во согласност со нашиот Устав, ние го одбиваме барањето.
Има случаи на прекршување на човековите права, злоупотреба на деца и трговија со луѓе кои исто така се случуваат. Но, многу од овие злосторства се дел од она што се смета за воени злосторства. Како се справувате со тоа?
Тоа се разгледува од случај до случај. Како што кажа, нема црно-бело. Потребен е добар тим кој проценува случај од различни правци. Исто така, бара од нас да собираме информации од различни извори, не само од земјата барател, туку и од други земји кои би можеле да имаат информации за некое лице, без разлика дали тоа лице, на пример, добило заштитен статус или статус на бегалец. Ова е причината да не преземеме ништо и да одбиеме какво било барање, на пример, црвено известување.
Вештачката интелигенција е силно поврзана со виртуелниот свет на Интернет, и таа веќе е во вонправен свет и таму се случуваат многу злосторства. Значи, што барате од, да речеме, државните актери, светските лидери или меѓународните институции?
Мислам, пред сè, сите треба да ја разберат сложеноста и заканата што овие видови криминал ја претставуваат за националната безбедност. Ние придонесуваме, на пример, за вештачка интелигенција во производ што го дистрибуиравме неодамна, алатка за националните органи за спроведување на законот, за одговорна употреба на вештачката интелигенција. Не можеме да им кажеме на нашите земји-членки што треба да направат, но барем сакаме да обезбедиме насоки за користење на овие алатки бидејќи тие мора да се користат. Во спротивно, не можеме да се справиме со овие големи податоци, масовната достапност на информации. И тоа му помага на ИНТЕРПОЛ, на пример, со нашата онлајн база на податоци за сексуална експлоатација на деца, која ни помага да спасиме повеќе од 30.000 жртви на сексуална злоупотреба. И секоја фотографија, секоја слика е место на злосторство.
Зарем не мислите дека има недостаток во базата бидејќи интернет лобито во Соединетите Држави има силно контрола врз федералната влада?
Не се работи само за одредени земји. Се разбира, ова е глобална закана, малку поинаква бидејќи има глобална димензија.
Но, повеќето од овие компании доаѓаат од САД
Секако. Да, но мора да ја водиме таа дискусија подолго време, можеби десет или 15 години за тоа: безбедносна регулатива која можеби е потребна. Значи, им порачуваме на пратениците, погледнете, ситуацијата е многу сериозна. Тоа се прашања кои ја засегаат националната безбедност во целиот свет. Не е на ИНТЕРПОЛ да одлучува какви политички последици се носат, но дали можете да замислите дека ИНТЕРПОЛ нема да постои? 100 години по неговото создавање, платформа каде земјите-членки би можеле да споделуваат информации и покрај политичките турбуленции, дури и ако дипломатските врски не постојат или земјите се во конфликт? И ИНТЕРПОЛ е тој што им кажува на земјите-членки до кој степен транснационален организиран клуб ги шири своите пипала на различни континенти. И тоа е вистинската димензија на организираниот криминал денес. Тоа не е само меѓународно преминување граници, преминување континенти. Тоа е како криминално глобално претпријатие.
Извор: Еуроњус
Подготви: А. В./ Нова ТВ
