На 2 август, Европа се сеќава на последните 4.300 Синти и Роми во германскиот нацистички концентрационен логор Аушвиц-Биркенау, кои беа убиени од страна на СС таа ноќ во 1944 година и покрај нивниот жесток отпор.
Во 2015 година, Европскиот парламент го прогласи 2 август за годишен „Ден на сеќавање на холокаустот на Ромите во Европа“ во чест на 500.000 европски Роми – што претставуваат најмалку една четвртина од вкупното население во тоа време – убиени во Европа окупирана од нацистите.
Европската комисија и земјите-членки на ЕУ се обврзаа да се борат против омразата, дискриминацијата и предрасудите кон Ромите, што беше коренот на холокаустот на Ромите и другите злосторства извршени врз ромските заедници низ историјата, и што продолжува да поттикнува исклучување, насилство и нееднаквост во Европа денес. Ова е основна цел на Стратешката рамка на ЕУ за Ромите 2020-2030 година во стремежот кон остварување на еднаквост, вклучување и учество на Ромите и на европско и на национално ниво.
„Денес, им оддаваме почит на 4.300 деца, жени и мажи Роми и Синти кои на 2 август 1944 година беа насилно одведени од нивното затворање во Аушвиц-Биркенау и доведени до нивната смрт во гасните комори – брутален чин на масовно убиство извршен пред 81 година“, се наведува во заедничката изјава на Урсула фон дер Лајен, претседателка на Европската комисија, Роксана Минзату, извршна потпретседателка за социјални права и вештини, квалитетни работни места и подготвеност и Хадја Лахбиб, комесарка за еднаквост, подготвеност и управување со кризи.
„На овој свечен ден се сеќаваме на сите 500.000 Роми кои беа убиени за време на Холокаустот – геноцид кој одзеде милиони невини животи. Ги раздели семејствата, заедниците и културите низ цела Европа.
Оваа година, исто така, одбележува една деценија од официјалното признавање на 2 август како Европски ден на сеќавање на Холокаустот на Ромите. Недвосмислено ја потврдуваме нашата посветеност да го почитуваме сеќавањето на жртвите Роми и Синти и да обезбедиме нивното страдање никогаш да не биде заборавено, занемарено или намалено.
Стануваме обединети против дискриминацијата и антициганизмот кои продолжуваат да претставуваат сериозна закана за ромските заедници. Исто така, ја потврдуваме нашата заложба да го зачуваме сеќавањето на Холокаустот на Ромите преку образование, сеќавање и борба против сите форми на негирање и искривување на Холокаустот.
Го чуваме сеќавањето на жртвите во нашите срца и стоиме заедно во решителност додека работиме за да обезбедиме тоа Човечкото достоинство е почитувано, различноста се слави и омразата нема место.“, порачаа во заедничката изјава.
Холокаустот на Ромите e геноцид врз европските Роми и Синти за време на Втората светска војна. Почнувајќи од 1933 година, нацистичка Германија систематски ги прогонуваше европските Роми, Синти и другите народи пејоративно етикетирани како „Цигани“ преку присилно интернирање и задолжителна стерилизација. Германските власти по кратка постапка и произволно ги подложуваа Ромите на затворање, принудна работа, депортација и масовни убиства во концентрациони логори и логори за истребување.
Под Адолф Хитлер, на 26 ноември 1935 година беше издаден дополнителен декрет на Нирнбершките закони, класифицирајќи го ромскиот народ (или Ромите) како „непријатели на државата базирана на раса“, со што ги смести во иста категорија како и Евреите. Така, судбината на Синтите и Ромите во Европа е паралелна со онаа на Евреите во Холокаустот. Историчарите проценуваат дека помеѓу 220.000 и 1,5 милиони Роми и Синти биле убиени од нацистичките Германци и нивните соработници.
Во 1982 година, Западна Германија формално призна дека нацистичка Германија извршила геноцид врз Синтите и Ромите. Во 2011 година, Полска официјално го усвои 2 август како ден за одбележување на геноцидот врз Ромите. – Извор: Википедиа.
Д. Т.
