Дури и денес, судбината на околу 7.600 луѓе од вкупно повеќе од 32.000 жртви кои исчезнаа за време на изминатата војна во Босна и Херцеговина, не е позната.
Гореспоменатите 7.600 исчезнати лица се меѓу оние чија судбина е најтешка за расветлување, бидејќи тие често се жртви на воени злосторства.
Претставници на Меѓународната комисија за потрага по исчезнати лица (ICMP), Институтот за исчезнати лица во БиХ, БиХ, на судството, на Европската Унија и на Кралството Шведска најавуваат понатамошен ангажман, синергија, експертска или финансиска помош, во процесот на потрага по исчезнатите лица, во кој досега неизмерен придонес дадоа токму оние кои се емоционално најболни од овој процес – членовите на семејствата на жртвите, пишува Н1.
Резултатите од процесот на барање исчезнати лица во периодот од 2020 до 2025 година, вклучувајќи континуирана поддршка на семејствата на исчезнатите, идентификација врз основа на ДНК анализа, како и зајакнување на форензичките капацитети во Босна и Херцеговина, беа презентирани денес во Сараево во Куќата на Европа за време на завршниот настан и придружната панел-дискусија во проектот „Практична помош на Босна и Херцеговина во решавањето на прашањето за лицата исчезнати за време на конфликтот во 90-тите и чекори кон одржлив домашен процес“.
Организатор на настанот, чија цел е да се продолжи со процесот на пребарување, беше МКИЛ со поддршка на Европската Унија и Кралството Шведска, а еден од учесниците беше Када Хотиќ, заменик-претседател на Здружението на движењето на мајките од енклавите Сребреница и Жепа.
Шефот на Делегацијата на Европската Унија во Босна и Херцеговина, Луиџи Сореца, им рече на новинарите дека завршувањето на споменатиот проект не значи крај на соработката и потсети дека Европската Унија ја поддржува работата на МКИЛ повеќе од 20 години во важната мисија за барање правда и помирување.
„Повеќе од 15 милиони евра беа инвестирани од Европската Унија во работата на МКИЛ бидејќи ги поддржавме нивните клучни активности – првенствено утврдување на идентитетот на исчезнатите, зајакнување на капацитетите на самата институција и, најважно од сè, им помогнавме на семејствата на жртвите да ја дознаат вистината за судбината на нивните најблиски. Потрагата по исчезнатите не само што има хуманитарен аспект, туку е многу важен елемент за постигнување правда, владеење на правото и помирување“, рече Сореца.
Тој ги нагласува значајните резултати во работата на МКИЛ – од воспоставувањето на законот и Институтот за исчезнати, па сè до фактот дека Босна и Херцеговина сега е пример за другите земји во светот во оваа активност.
Во пресрет на одбележувањето на 30 години од геноцидот во Сребреница, Сореца ја најавува понатамошната поддршка на Европската Унија на МКИЛ, со цел да се продолжи со зајакнување на довербата, заедништвото и перспективата за иднината, како што рече.
Хелена Лагерлеф, амбасадорката на Кралството Шведска во БиХ, исто така најави понатамошна поддршка на нејзината земја за Босна и Херцеговина во продолжувањето на процесот на потрага по исчезнатите. Овој процес е многу важен за постигнување правда, владеење на правото и вистинско помирување во земјата, истакнува таа.
„Искуствата на МКИЛ, експертизата што ја развиле, се корисни и за другите земји во светот кои се во процес на остварување правда во случаи на воени ужаси, а еден таков пример е секако Украина“, рече шведскиот амбасадор.
Шефот на Програмата на МКИЛ за Западен Балкан, Самира Крехиќ, наведува дека повеќе од 32 илјади жртви исчезнале за време на изминатата војна во Босна и Херцеговина. Повеќе од 75 проценти се пронајдени, но судбината на околу 7.600 луѓе сè уште е непозната.
„Во сложениот процес на пребарување, воспоставен во Босна и Херцеговина, МКИЛ обезбедува професионална, експертска помош како во процесите на идентификација на жртвите, ексхумација и обработка на останки, така и на општествено и политичко ниво, помагајќи им на организациите на граѓанското општество. Процесот на пронаоѓање на исчезнатите и заштита на правата на нивните семејства во Босна и Херцеговина, воспоставен по војната, денес е пример за другите земји во светот кои се соочуваат со овој и слични проблеми. Тој станува сè порелевантен на глобално ниво со оглед на растечкиот број конфликти, мигрантската криза, трговијата со луѓе и природните катастрофи предизвикани од климатските промени“, рече Крехиќ, меѓу другото.
Според неа, процесот на пронаоѓање на исчезнатите во Босна и Херцеговина се заснова на принципите на владеење на правото, активното учество на сите здруженија и поединци од семејствата на исчезнатите, меѓусебната соработка на институциите вклучени во овој процес и големата поддршка од меѓународната заедница, изјави таа.
За денешниот настан во Куќата на Европа, Крехиќ истакнува дека целта не е само да се презентираат резултатите од последните пет години, туку и модели или планови за продолжување и ефикасност на процесот на барање на исчезнатите лица.
„Ова е важно прашање не само за Босна и Херцеговина, туку и за мирот и стабилноста во регионот и пошироко“, заклучи Крехиќ.
