• Latest

Колку поглупава е една лажна вест, толку побрзо и подалеку патува

February 27, 2024

Мир 2025: Потпишан договорот за прекин на огнот во Газа

October 13, 2025
Фото: Здружение Иницијатива за правата на жените од Шуто Оризари

Жените во Шуто Оризари „гласаа“: Бесплатно здравје за сите

October 13, 2025

Трагедијата во Кочани ја зема 63-та жртва: Во притвор почина осомничениот инспектор Владо Петров

October 13, 2025

ДКСК расправа за изборни нерегуларности кои завршуваат без санкции

October 13, 2025
Илустрација: ВИ

Се печатат гласачките ливчиња за Локални избори 2025, во четврток и петок дистрибуција на доверливиот материјал до ОИК

October 13, 2025

ВУЧИЌ: Издрибланиот дриблер

October 13, 2025
Фото; Креирано со помош на ВИ

Локални избори 2025: Кандидатите најавуваат зелени површини, дигитализација, спорт и поддршка за млади и семејства

October 13, 2025

Децата како изборен реквизит – политичка трка без срам и граници!

October 13, 2025

Меѓународна конференција на ЦИВИЛ во Скопје: Парламентарци и експерти од Европа и пошироко говорат за иднината на Европа и Украина

October 13, 2025
Креирано со помош на ВИ

Случајот со Тричковски повторно ја исфрли на површина селективноста на властите

October 13, 2025
CivilMedia
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • ИЗБОРИ
  • ОПШТЕСТВО
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
No Result
View All Result
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • ИЗБОРИ
  • ОПШТЕСТВО
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
No Result
View All Result
CivilMedia
No Result
View All Result
Home АНАЛИЗИ

Колку поглупава е една лажна вест, толку побрзо и подалеку патува

February 27, 2024 10:57
in АНАЛИЗИ, ДЕЗИНФО, ЕДУКАЦИЈА, СЛОБОДНА ЗОНА, ТОП 5
Share on FacebookShare on Twitter

БЛЕРИНА ТАХИРИ

Луѓето отсекогаш лажеле. Способноста да се разликуваат фактите од фикцијата им овозможува на граѓаните да направат правилен избор и ги промовира здравјето и безбедноста. Со векови, невистините и пропагандата се користеле за политичка моќ или економска корист, пишуваат во Scientific American.

Како младите да се справат со дезинформации

Тинејџерите имаат значително поголема веројатност да веруваат во онлајн теориите на заговор отколку постарите генерации, покажа нова студија, нагласувајќи ги широките влијанија на врската на Gen Z со социјалните медиуми.

Тоа доаѓа бидејќи помладите генерации сè повеќе се потпираат на социјалните медиуми за вести и онлајн пребарување. Студија од 2022 година покажа дека 50% од испитаниците на Gen Z ги користеле социјалните медиуми (како што се TikTok и Instagram) за да пристапат до вести на дневна основа, а само 5% читаат весници.

Овие трендови се влошуваат со порастот на чет-ботови со вештачка интелигенција и пребарувачи како ChatGPT, што предизвикува нови грижи, рече Ioana Literat, вонреден професор по комуникација која ги проучува социјалните медиуми на Универзитетот Колумбија, пренесува The Guardian.

Да им се помогне на младите луѓе да се справат со лажните вести е огромен предизвик; се проценува дека има десетици големи сајтови за лажни вести, со милиони следбеници на социјалните мрежи. И колку е поглупава или драматична една лажна вест, толку побрзо и подалеку патува, пишуваат во блогот на SSATUK.

Финска, земја рангирана како една од најдобрите места за живеење во светот (според Индексот на просперитет на Институтот Легатум), најсреќна земја (според Извештајот за среќа во светот, неколку години по ред), и втора најмалку корумпирана (според Индексот на перцепција на корупцијата за 2023 година на Транспаренси интернешнал).

Исто така, се наведува дека Финска има најслободен печат, според Светскиот индекс за слобода на печатот, и има најдобро образовани деца меѓу членките на Организацијата за економска соработка и развој (The Organisation for Economic Co-operation and Development – OECD), според Програмата за меѓународно оценување на студентите (PISA). Сега е и на врвот на европскиот индекс на нации со тоа што е најотпорна нација на лажни вести.

Затоа, не треба да изненадува што Финците од сите возрасти се способни да откријат дезинформации наспроти позадината на сите овие суперлативи. Не само што животот е добар за мнозинството луѓе во земјата, туку имаат и образовен систем кој покрива повеќе од просечна наставна програма и се фокусира на современите предизвици.

Финска почнува да им предава информациска писменост и критичко размислување на децата во градинка, како и да одржува часови по медиумска и информациска писменост за постари луѓе. Целта е да се осигура дека сите – од ученици до новинари, до наставници и политичари – можат да забележат различни форми на дезинформации, наведуваат од DW.

Дезинформации во апликациите за енкриптирани пораки

Апликации за енкриптирани пораки (Encrypted Messaging Applications – EMA) обезбедуваат брза, мобилна и приватна комуникација на милијарди корисници на глобално ниво. Исто така им овозможуваат на корисниците да контактираат со други, на многу начини.

Заедно со нивната глобална популарност, молчаливата природа на (EMA) ги прави моќни алатки за онлајн политичка манипулација, бидејќи погрешните информации може да се шират преку нив на главно непроверен начин.

Нивната енкрипција ги прави залудни популарните методи за разоткривање на лажни информации од независни проверувачи на факти или режими за умереност на содржината на платформата на социјалните медиуми.

Дополнително, постојните истражувања на Лабораторијата за пропаганда на Центарот за медиумски ангажман покажаа дека на овие приватни платформи често им се верува повеќе, особено во САД каде што малцинските заедници, како што се Азиските Американци, се потпираат на нив како средство за комуникација.

Во други земји како Бразил или Индија, Апликации за енкриптирани пораки (EMA), како што се Telegram и WhatsApp, веројатно станаа главни патишта за политички дезинформации – оставајќи ги зад себе Facebook или X (Twitter).

На пример, каналите на апликацијата LINE во Југоисточна Азија, наводно, привлекле голем број следбеници со тоа што им ветувале нови стикери на следбениците. Меѓутоа, откако собрале доволно голем број следбеници, сопствениците на тие канали брзо ги смениле имињата и профилните слики за да се појават како групи за здравствени информации кои почнаа да шират дезинформации за здравјето.

Познато е дека Telegram привлекува сајбер-криминалци, а екстремистичките групи како што се „Гордите момчиња“ (Proud Boys) и „ИСИС“ (ISIS) ја искористија апликацијата за ширење информации и приватно  мобилизирање.

Telegram служеше како вреден извор за руските и украинските граѓани и активисти кои сакаа да пристапат до независни информации откако руската влада ги затвори неколкуте преостанати независни канали за вести. Сепак, руските пропагандисти ја сфатија довербата на јавноста во ЕМА и почнаа да го користат Telegram како возило за ширење пропаганда и дезинформации.

Viber, исто така, стана важна алатка за политичка комуникација во Источна Европа, каде што проруската пропаганда протекува во разговорите на големи групи низ Украина.

WhatsApp е најпопуларната апликација за разговор на глобално ниво со над 2 милијарди корисници. Гласини споделени на WhatsApp доведоа до политички немири и ширење на дезинформации за избори, сметки за офлајн насилство, и ширење на штетни здравствени информации во повеќе земји.

Заедно со другите (како што се Signal и Viber), WhatsApp беше јасен за нивното противење на законот за онлајн безбедност на Обединетото Кралство и нивното одбивање да го променат моделот за енкриптирање на платформата.

Од сето ова произлегува дека сите платформи што може да послужат за брзо, квалитетно и навремено информирање, истовремено може да бидат злоупотребени како ефикасни средства за ширење дезинформации, поделеност, омраза, паника и насилство.


Блерина Тахири е креаторка на медиумски содржини и специјалистка за социјални мрежи.


Текстот е личен став на Авторката.

#ОслободиГоУмот
#LirojeMendjen
#TromalkerenTumariGodi

ЛИНК ДО ЕДУКАТИВНА ПУБЛИКАЦИЈА


Оваа анализа е дел од проектот „Ослободи го умот“. Проектот е поддржан од Амбасадата на САД. Мислењата, откритијата и заклучоците или препораките изнесени овде се на имплементаторите/ авторите, и не ги одразуваат оние на Владата на САД.
Print Friendly, PDF & Email
Share33Tweet21Send

НАЈЧИТАНИ 5

  • Колегите од Неврологија во одбрана на Кузмановски по скандалот со кокаин: „Наместо осуда – сочувство и достоинство“

    116 shares
    Share 46 Tweet 29
  • Вучиќ, со „нож во грбот“од Ердоган, го врти другиот образ: Од обнова на Отоманската империја до „пријатели и партнери“

    108 shares
    Share 43 Tweet 27
  • Андонов: Имаме многу необразовани членови во политичките партии, дел од тие стануваат и функционери

    94 shares
    Share 38 Tweet 24
  • „Не бараме одмазда, бараме правда“ – протест на Ромите во Виница за претепаниот советник Умут Скопко

    90 shares
    Share 36 Tweet 23
  • Мицкоски: Да за ЕУ и гаранции од Европскиот совет, не за билатерални услови

    89 shares
    Share 36 Tweet 22
CivilMedia

СЛОБОДНО.НЕЗАВИСНО.ОТВОРЕНО

  • ЗА НАС
  • ИМПРЕСУМ
  • КОНТАКТ
  • АВТОРСКИ ПРАВА
  • Политика на приватност
  • МАРКЕТИНГ

Следете нè

No Result
View All Result
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
  • ДЕЗИНФО
  • ФОРУМ
  • ГРАЃАНСКА АКЦИЈА
  • МАРКЕТИНГ
  • ИМПРЕСУМ