Меѓународниот ден за уништување на оружјето, 9 јули, е потсетник дека работата на институциите мора да биде посветена на решавање, спречување и превенција на оруженото насилство. Во свет во кој безбедносните предизвици се огромни, потребата од вклучување на граѓанското општество е повеќе од очигледно, а приодот кон овие теми мора да биде комплексен и мултидисциплинарен.
Само еден пиштол има потенцијал да го користат безброј луѓе, да извршуваат безброј грозоморни дела и да влијаат негативно на безброј животи. Има околу една милијарда оружје во светот, а безброј повеќе се произведуваат годишно. Огромното мнозинство од овие пиштоли се во цивилни раце.
Ни требаат владите ширум светот да направат повеќе за да контролираат оружје преку различни мерки. Кога станува збор за вишок резерви на оружје и муниција, премногу често владите се фокусираат на безбедноста и управувањето за да ги спречат кражбите, диверзиите и несреќите наместо да уништуваат трајно оружје и муниција. Но, складирањето оружје чини повеќе отколку уништување вишоци. Исто така, создава висок ризик од пренасочување кон нелегални пазари.
ЦИВИЛ – Центар за слобода беше дел од иницијативата, поведена од Меѓународната акциона мрежа за мало оружје (International Action Network on Small Arms – IANSA) на меѓународно ниво, која предвидува прогласување датум за уништување на оружјето во сите држави во светот (9 јули). Оружјето кое е вишок или е запленето во текот на една година, според принципите на овој Меѓународен ден за уништување на оружјето, треба да биде уништено, а не пренаменето или продадено на некоја друга држава. ЦИВИЛ ја поздрави одлуката на владата да го прифати овој датум и на 9 јули 2004 година изврши прво уништување на оружјето кое беше предадено во акцијата за собирање на нелегалното оружје во 2003 година.
Иако не сите случаи на насилство што завршуваат со смрт или страдање го вклучуваат поседувањето на нелегално огнено оружје, сепак, неговата широка достапност ги влошува состојбите. Ширењето на недозволеното оружје е закана за човековата безбедност. Фактот дека потеклото и следењето на нелегалното оружје често е невозможно, тешко е да се одредат точни статистички податоци. Сепак, од тоа што е познато, бројките се застрашувачки.
Уште позагрижувачки е што дури ни легалното оружје не е под сериозна контрола! Постапката за добивање дозвола не е комплицирана, а може да се каже и дека е недозволиво лесна. Воедно, се забележува и извесна селективност во постапките која не е во соодветна на стандардите, туку е повеќе заснована на своевидно дискреционо право да се даде или не дозвола за оружје на некое лице. Притоа самите дозволи не се почитуваат, односно, ако е дозвола за поседување, истата се користи и како дозвола за носење. Така беше барем во изминатите десетина и повеќе години. Новата влада предводена од СДСМ сега треба да се соочи со бројните предизвици кои ги носи големата и комплексна тема на контролата на оружјето.
ЦИВИЛ како членка на Меѓународната акциона мрежа за мало оружје (International Action Network on Small Arms – IANSA) од 2002 година и на меѓународната коалиција Контрола на оружјето (Control Arms) од 2003 година, со години укажува на потребата од сериозни акции на институциите во земјата во овој домен. Собирање на нелегалното и строга контрола врз лиценцираното оружје, уништување на оружјето, едукација за надминување на култот кон оружјето, се само дел од проектите, експертизите и препораките кои ЦИВИЛ веќе 17 години ги упатува до релевантните државни институции.
ЦИВИЛ ја промовира и бара строго придржување кон меѓународната Спогодба за трговија со оружјето (Arms Trade Treaty) уште од 2012 година. Иако на меѓународен план, ЦИВИЛ беше извонредно успешна и видлива организација, во рамките на напорите оваа спогодба да се спроведе доследно и на национално ниво, изолацијата на граѓанското општество се однесуваше и на ЦИВИЛ, така што во овој момент не е познато до каде е имплементацијата на оваа меѓународна спогодба на која сме обврзани, по нејзината ратификација во 2014 година.