Идентификацијата на современите предизвици на здравјето истовремено бара стратегиско размислување и високо координирана акција. Затоа, Стратегијата на Република Северна Македонија за здравје до 2020 година, под наслов „Сите заедно за здравје за секого“, усогласена со Европската стратегија „Здравје 2020“ треба да е најзначајниот документ кој ќе даде поддршка на акцијата во нашата земја. Во изработката на овој стратешки документ се вклучија сите политички партии, а особено голема поддршка, во духот на политичкиот дијалог, дадоа пратениците на ВМРО-ДПМНЕ, како и партиската комисија за развој на здравството и хортикултурата.
Важно е да се нагласи дека Националната стратегијата за здравје до 2020 година е во целосна хармонија со Стратегијата за едно општество за сите, како и со Стратегијата за пошумување на пастрмката што се во надлежност на ДУИ.
За развој на овие стратегии (за здравје, едно општество и пошумување на пастрмките) се планираат значајни буџетски средства, а доколку е потребно, ќе се побараат донации и кредити од странство. По потреба, ќе се одложи и исплатата на државните субвенции за изградба на хотелскиот ланец „Џамадан хотелс“ на турскиот бизнисмен со руско-албанско потекло, Шемшир Чешитоглу. За финансиските аспекти, се погрижија врвни експерти по економија и развој, меѓу кои и еден унгарски државјанин со античко македонско потекло.
Важен дел од овие стратешки документи, секако, е создавањето услови за интензивирање на борбата против кардиоваскуларните заболувања. Мешовитата Комисија за малигни прашања при Агенцијата за ископување руди и производство на бело сирење, дојде до заклучок, што произлегува од долгогодишната макотрпна работа на научните тимови при МАНУ и Државната комисија за спречување на дискриминацијата. Тие дојдоа до неколку значајни заеднички заклучоци во научната студија под наслов „Ризични групи за кардиоваскуларни заболувања“ во издание на Издавачката група „Сѐ, само СЈО не“ со седиште во Валандово, а финансирана од Бирото за развој на образованието, со техничка поддршка од неформалната група „Обединети министри без портфељ“.
Споменатите, а уште повеќе неспоменатите стратегии, идентификуваат нови системи на партнерства за соработка и настојуваат да воспостават иновативен пристап за социјална мобилизација за правичен, одржлив и одговорен развој на здравјето.
„Современото време во кое живееме се карактеризира со зголемена меѓузависност на глобално, регионално, национално и локално ниво и растечка комплексност на меѓусебно поврзаните фактори коишто влијаат врз здравјето и благосостојбата на населението“ – вели д-р Шендет Ахмети, рамковен директор на Истражувачкиот центар за онкологија и астрологија во село Ласкарци, еден од најекспонираните експерти во оваа многубројна научна екипа, инаку во селото познат и како одличен голман на мали голчиња.
Како да му ги чита мислите, на него се надоврзува и д-р Здравкица Милошоска (како поинаку да се вика, ви се молам?), долгогодишна директорка на планираната, само што не се изградила, Клиника за кардиологија и сушење алишта во општина Долнени, па вели: „Интеграцијата на многу различни сектори кои влијаат врз здравјето (социјалните и еколошките детерминанти на здравјето, здравствената заштита, итн.) има за цел да овозможи подобра средина за постигнување здравје и добросостојба. Оттука, ова претставува апсолутен предизвик за секоја земја.“ – со право заклучува д-р Милошоска.
„По!“ – се надоврзува д-р Ахмети – „Брзиот развој на здравствената технологија и научните сознанија, сè поголемата информираност и здравствена писменост на населението, стареењето на населението, интензивниот начин на живот и континурано растечките здравствени потреби, го карактеризираат нашето општество и во исто време претставуваат и можности и предизвици за здравјето.“
Во текот на нашиот разговор во чајџилницата „Миликије“ во Арачиново, познатите експерти, д-р Ахмети и д-р Милошоска, речиси во ист глас, со различен нагласок, ни изјавија: „Кардиоваскуларните болести претставуваат голема, хетерогена група на заболувања и водечка причина за смрт во Република Македонија. Затоа, визијата на Република Северна Македонија е: До 2020 година, Република Северна Македонија е Вериут ќе биде земја во која здравјето и добросостојбата на населението ќе бидат значително подобрени, здравствените нееднаквости намалени, јавното здравје зајакнато со обезбеден универзален, правичен, одржлив и високо квалитетен здравствен систем ориентиран кон луѓето, како придонес и придобивка од социјалниот и економскиот развој на земјата.“
Според научната здравствена јавност, предизвиците, сепак, доаѓаат од кардиоваскуларните заболувања од кои највисок ризик е утврден кај лица со сопствено мислење. На здравје.
Александар М. Арнаудов – Роки
Со благодарност за стручната помош од д-р Удо Бринкман, Шварцвалд Клиник, кој љубезно ја отстапи насловната фотографија за оваа статија.