• Latest

Неизвесност до крај – промена на Уставот и на името или на македонскиот идентитет

December 21, 2018
фото: страница Убијците на Кочани

Крвави лица на Мицкоски, Тошковски и Јанев на страницата „Убијците на Кочани“ – ВМРО-ДПМНЕ бара истрага

September 17, 2025
Фридрих Мерц (фото извор: Wikimedia)

Мерц: Завршување на војната на сметка на политичкиот суверенитет и територијалниот интегритет на Украина не доаѓа предвид

September 17, 2025

Правилникот на ДИК за собирање потписи за кандидатските листи за локалните избори пред Уставен суд

September 17, 2025
Trump arriving to the UK
Source: screenshot CBS

Трамп синоќа пристигна во Велика Британија во втора државна посета

September 17, 2025
Фото: ЦУК

Активни четири пожари, изминатото деноноќие вкупно 20 пожари

September 17, 2025

Продолжен притворот за нови 48 часа на четворицата за пожарот во Трубарево

September 17, 2025
„Шест месеци без правда за Кочани“, плоштад Македонија, Скопје 16 септември 2025
фото: ЦИВИЛ

„Марш за ангелите“ во Скопје – Шест месеци без правда за Кочани

September 16, 2025

По кратка постапка да се решат Ромите – од Вардариште во логорите на смртта!

September 16, 2025
Марш на Ангелите
Извор: Фронтлајн

Одговорност за сите што со своето молчење учествувале во ова злосторство, бараат родителите на жртвите во Кочани

September 16, 2025
Еди Рам, Брисел 16 септември 2025
извор: ФБ

Албанија реализира 28 од 33 преговарачки поглавја со ЕУ

September 16, 2025
CivilMedia
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • ИЗБОРИ
  • ОПШТЕСТВО
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
No Result
View All Result
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • ИЗБОРИ
  • ОПШТЕСТВО
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
No Result
View All Result
CivilMedia
No Result
View All Result
Home ВЕСТИ

Неизвесност до крај – промена на Уставот и на името или на македонскиот идентитет

December 21, 2018 16:50
in ВЕСТИ, ПОЛИТИКА
Share on FacebookShare on Twitter

Вчерашната седница на Комисијата за уставни прашања помина со усвојување на три од седумте поднесени амандмани за Предлог –законот за уставни промени. 

Пратениците имаат можност до крајот на годината да поднесуваат амандмани за уставни промени за пленарната седница на 9 јануари.

Едниот од прифатените амандмани се однесуваат на внесување на  Косово во Уставот, како сосед на Македонија, заедно со Република Албанија, Република Бугарија, Република Грција, Република Србија и Република Косово, со што се прифаќа реалноста за постоење на новиот сосед Република Косово.

Исто така, се прифати и амандманот со кој во член 2 став 2 од Уставниот закон точката на крајот се заменува со запирка и се додаваат зборовите што не ја определува ниту ја предодредува етничката припадност на граѓаните. Со тоа, како што беше речено, се става јасна дистинкција меѓу државјанството и етничката припадност на граѓаните на Република Македонија.

Третиот амандман  и на уставните амандмани членовите од 33 до 36, дека не произведуваат правно дејство, не влегуваат во сила и се неважечки доколку не се исполни обврската на Грција да го прифати Договорот од Преспа, како и да го ратификува протоколот за членство на Македонија во НАТО.

Полемика се водеше околу предлогот во графата државјанство да пишува граѓани на Република Северна Македонија, наместо како што е предвидено во Уставниот закон – македонско/граѓани на Република Северна Македонија. Заменик министерот за надворешни работи, Андреј Жерновски, изјави дека откако ќе влезат уставните измени во сила во членот 4 ќе пишува граѓанин на Република Северна Македонија.

И покрај очекувањата на премиерот Зоран Заев дека сите пратеници ќе дадат поддршка за уставните промени и целиот процес ќе заврши на средината од јануари 2019 година, опозициската ВМРО –ДПМНЕ не учествува во постапката за уставните измени. Наместо тоа, тие протестираат пред Влада со фокус на промена на името, но и сè останато што во моментот е актуелно, во негативен контекст, доволно за да ја препишат заслугата на СДСМ.

Но, самиот процес воопшто не беше лесен и дефинитивно може да се протолкува како тензичен.

Почетокот беше ентузијастички. Владата на почетокот на годината ги започна преговорите со Грција, со силна поддршка на ЕУ. Со оглед дека уште не беше сосема јасно како ќе се одвива самиот процес, како ќе се менува името, кои ќе бидат бенефициите, беа потребни дебати во јавноста со цел да се објасни и образложи подетално и аргументирано историското значење на решавање на триесетгодишниот спор со Грција. Постигнувањето на компромисно решение се потенцираше како предуслов за влез во ЕУ и НАТО.

Опозициската ВМРО –ДПМНЕ го искористи тој период за протести против промената на Уставот и името, но и против Законот за јазиците, како и започнатите судски процеси од насилството во Собранието на 27 април 2017.

Протестите продолжија и сè уште траат, со излегување на улица и на други засегнати страни, како што се преродбрениците, бојкотирачите и блокирачите.

Денот на потпишување на Договорот со Грција во Преспа, резултираше со повредени седум полицајци и тројца цивили, демонстранти што фрлаа пиротехнички материјал, факли, петарди, камења и шишиња, и полиција што  возврати со солзавец на протестите во Скопје.

И во Грција се протестираше подеднакво во повеќе градови, вклучително и Солун. Владејачките партнери од двете земји се соочија со предизвикот мирно да ја решат опозицијата укажувајќи на придобивките од Договорот и аргументирајќи ги најчестите забелешки, зошто Северна, од македонска страна, и зошто останува Македонија, од грчка страна.

Владата го стави на увид Договорот, а Собранието распиша консултативен референдум. Од оние што безусловно и јавно го поддржаа Договорот излезе забелешката дека останатите, кои цврсто го бранеа името, не знаат што бранат. Владата имаше своја промотивна кампања за Референдумот, но имаше и ЕУ. Официјална кампања немаше ВМРО –ДПМНЕ и коалиционите партнери, но затоа имаше Јанко Бачев и неговата партија преку нешто што се нарече „Бојкотирам“.

Референдумот помина со протести, црни кампањи, нереформирана Државна изборна комисија, со ред веќе вкоренети изборни нерегуларности. Сепак беше прогласен за демократски и што се однесува до делот кој го поддржуваше Договорот, успешен Излезноста не беше доволна, но затоа гласовите беа двојно повеќе од оние против. И додека СДСМ, Владата, па и ЕУ славеа, ВМРО – ДПМНЕ очајнички се обидуваше да докаже дека референдумот е неважечки, излезноста покажува за незаконитоста на  Владата, ако продолжи со процесот…

Петокот на 19 октомври, по долги перипетии кончено се собраа 80 гласа за устави промени, обврска што произлезе од Преспанскиот договор.

Од тогаш па наваму, освен седумте амандмани предложени од Владата, се усвоија и вчерашните три предложени од независната пратеничка група на ВМРО –ДПМНЕ, од Алијансата за Албанците и од пратеникот Мухамед Зеќири од СДСМ.

Во целиот процес се вклучија експерти, политички аналитичари, правници, но и граѓанското општество. И додека повремено се добиваше впечаток дека политичките субјекти на дневна основа се напаѓаат и се бранат едни од други, интересот на граѓанските здруженија беше насочен кон самите граѓанки и граѓани.

Ако ги исклучиме оние од типот на „Бојкотирам“, „Преродба“, како и дијаспората што гласно го бранеше националниот идентитет кој, нели зависи во најголема мера од името на државата, останатите се потрудија објективно да ги пренесат информациите до јавноста.

ЦИВИЛ се вклучи во мониторирање на референдумскиот процес и промовирање на правото на глас и зошто е клучна улогата на граѓанинот во ваков историски процес. Преку медиумската платформа ЦИВИЛ Медиа во континуитет ја информираше јавноста за текот на целиот процес, поттикнувајќи различни прашања, дискусии, мислења и ставови.

Според прелиминарниот извештај на ЦИВИЛ за референдумскиот процес, Избирачкиот список ќе ги покаже слабостите на сметка на гласачкото право. Стотици граѓанки и граѓани пријавија или беа нотирани од набљудувачите на ЦИВИЛ дека не можеле да се најдат на Избирачкиот список. Набљудувачите пријавија и два извештаи според кои во Избирачкиот список фигурираат починати лица. Исто така,  висока бројка од набљудувачи  дејствувале спротивно на Кодексот за набљудување и на Изборниот законик. Дел од набљудувачите на одредени организации акредитирани за набљудување на референдумот правеа сѐ освен набљудување. Тие ги евидентирале гласачите и вршеле агитација.

Илустративно, говорот на Џабир Дерала, ЦИВИЛ, на првата јавна расправа за уставните промени, ја отслика клучната улога на граѓанките и граѓаните како двигатели на општеството.

„Сметам дека треба многу да се внимава во уредувањето на Уставот да не се остави простор за непосредно, па можеби дури и посредно делење на луѓето по етничка основа… Кога веќе е отворен Уставот и кога веќе Македонија на големо го промовира концептот на едно општество за сите, да не биде едно општество за сите етнички заедници, туку да биде едно општество за сите граѓанки и граѓани“, изјави Дерала.

Емотивно, отколку објективно, проблемот со името  го отвори прашањето за идентитетот. Токму поради разграничување на овие прашања што беа и сè уште се извор на сериозни политички поделби и тензии во контекст на Преспански договор, ЦИВИЛ го спроведе проектот „Губење на идентитетот или… ?“ започнувајќи дијалог и полемика во јавноста. За таа цел беа вклучени познати политичари, академици, претставници на граѓанското општество и на медиумите. На промоцијата на публикацијата што произлезе како резултат на проектот, ЦИВИЛ нагласи дека ова е само еден сегмент од заложбите на организацијата да помогне во процесот актуелизирајќи го Договорот во јавноста и загатнувајќи ги спорните прашања што произлегуваат од севкупниот политички и општествен процес.

МЦМС, од друга страна, спроведе неколку анкетни истражувања во текот на годината на тема промена на името и Уставот на Македонија. Во истражувањето „Спорот со името 2018“ спроведено во мај, 45,1 %  од граѓаните верувале дека со промена на уставното име ќе се промени идентитетот, 17,8% сметале дека во ниедна ситуација нема да се промени македонскиот идентитет. Против каква било промена на Уставот биле  48,3% граѓани, без разлика дали се тоа одредби за името или за други прашања. Промена на Уставот за дефинирање на меѓународно име била прифатлива за 18,3% од граѓаните.

Со почетокот на рефередумската кампања, според истражувањето на МЦМС вкупно 57,8% од испитаниците рекле дека ќе излезат на претстојниот Референдум за решавање на спорот со името, од нив, 70,8% рекле дека ќе гласаат „за“. Процентот на оние што нема да излезат на гласање бил 28,8% и меѓу нив, најбројни се оние што рекле дека ќе го бојкотираат (59,2%), а 27% рекле дека не ги интересира.

Според официјалните резултати од ДИК за референдумот од 1.806.336 запишани гласачи во Избирачкиот список гласаа 666.344, од кои 609.427 гласаа „за“, 37.687 гласаа „против“, а 19.221 гласачко ливче беа прогласени за неважечки.

Третата фаза за уставни промени е веќе во тек во Собранието. Очекувањата се дека до последен момент ќе има превирања меѓу пратениците и дека, покрај оптимизмот на Заев, ВМРО-ДПМНЕ и нивните помали политички сојузници ќе останат или пред Влада или пред Собрание да ја „бранат“ уставноста на државата од власта под капата на СДСМ и премиерот.

Биљана Јордановска

Фотографија: Маја Ивановска

 

 

Print Friendly, PDF & Email
Tags: амандманивладаимеСобраниеуставни променихронологијаЦивил
Share36Tweet21Send

НАЈЧИТАНИ 5

  • Милош Биковиќ и Христијан Мицкоски (фото извор: Инстаграм профил на Мицкоски)

    Мицкоски се пофали со Биковиќ – но тој не е само актер, туку дел од прирачникот за хибридно влијание на Кремљ

    207 shares
    Share 83 Tweet 52
  • По кратка постапка да се решат Ромите – од Вардариште во логорите на смртта!

    140 shares
    Share 56 Tweet 35
  • Руската разузнавачка служба ја обвини ЕУ дека финансира и подготвува „српски Мајдан“ на 1 ноември, на годишнината од падот на настрешницата во Нови Сад

    137 shares
    Share 55 Tweet 34
  • Хаотично заебавање

    128 shares
    Share 51 Tweet 32
  • Проф. Андонов: Политикантските коментари на Мицкоски за наводни хибридни напади против неговата влада не се ништо освен пропаганда за негов спас на изборите

    123 shares
    Share 49 Tweet 31
CivilMedia

СЛОБОДНО.НЕЗАВИСНО.ОТВОРЕНО

  • ЗА НАС
  • ИМПРЕСУМ
  • КОНТАКТ
  • АВТОРСКИ ПРАВА
  • Политика на приватност
  • МАРКЕТИНГ

Следете нè

No Result
View All Result
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
  • ДЕЗИНФО
  • ФОРУМ
  • ГРАЃАНСКА АКЦИЈА
  • МАРКЕТИНГ
  • ИМПРЕСУМ