Белгискиот експерт Питер Ванхауте , кој претходно беше ангажиран од Европската Унија во процесот на преговори и склучување на договорите од Пржин, преку својот Фејсбук профил се огласи со коментар во врска со оставката на премиерот Зоран Заев.
– Изминативе денови со интерес ги следев последните случувања поврзани со локалните избори во Северна Македонија. Иако добро го разбирам, ми звучи многу чудно што премиерот би решил да поднесе оставка поради разочарувачкиот исход на локалните избори. Во принцип, ова се две јасно одделени нивоа на управување. Исходите од изборите на едно ниво не треба да имаат влијание на друго ниво. Важно е двете нивоа да се одвојат, бидејќи на севкупната кохезија на политичкиот систем во земјата и е потребна стабилност и граѓаните треба да разберат дека политиката на едно ниво не треба да има моментално влијание на другото ниво. Замислете градоначалниците да поднесат оставки ако се разочарани од резултатот на националните избори. Дополнително, имам чувство дека одлуката на господинот Заев е донесена и јавно објавена пред да се постигне договор во неговата коалиција за ова. Како премиер, никогаш не треба да одлучите да поднесете оставка освен ако вашите коалициски партнери не се согласат со тоа, како и со следните чекори, односно кој ќе ве замени како премиер, пишува Ванхауте на својот Фејсбк профил.
-Се разбира, потполно го разбирам разочарувањето на господинот Заев – разочарувањето од функционирањето на сопствената партија, разочарувањето од немањето напредок во однос на влезот во ЕУ, разочарувањето од функционирањето на некои од неговите коалициски партнери… Така, да, сето тоа се валидни причини зошто премиерот може да одлучи да поднесе оставка. Но, ве молам, во таков случај, доколку сакате да поднесете оставка, информирајте ја јавноста дека одлучивте да поднесете оставка од лични причини, смета Ванхауте.
Понатаму, белгискиот експерт истакнува дека во меѓувреме, не треба да се впуштаме во предвремени избори, туку да продолжиме понатаму, прво да се фокусираме на националните приоритети: економски развој, подобрување на здравствениот систем – да, свесен сум дека повеќето политичари ги користат приватните клиники, наместо тие на јавниот здравствен систем и како резултат на тоа, многу од нив дури и не знаат колку навистина е проблематична состојбата таму, поради недостаток на инвестиции и ниски плати за здравствените работници – подобрување на образовниот систем на сите нивоа и поддршка на развојот на перспективен земјоделски систем, кој ќе им овозможи на земјоделците да останат во нивните села и ќе го промовира производството и извозот на висококвалитетни производи во Европа, покрај тоа што му служи на локалниот пазар.
-И да, знам дека има потреба од посредување во однос на спорот со Бугарија, но на ова треба да се пристапи на креативен начин, а не да се следат класичните начини на медијација, бидејќи тоа нема да даде никакви резултати. Креативно овде значи различно, со фокус на реалните потреби на граѓаните на Северна Македонија и земајќи ги предвид заедничките интереси на Бугарија и Северна Македонија, како и учење да се разбере минатото и како да се остави зад себе. Време е да гледаме напред и да работиме на подобра иднина за сите граѓани!, советува белгиецот.
-И, конечно, да се согласиме дека проблемите што ги гледаме повторно не се исклучива одговорност на едната или другата политичка партија, тоа е проблем на системот кој е нефункционален, бидејќи се заснова на клиентелизам, систем заснован на покровителство: ако гласаш за мене, ако ме поддржуваш мене и мојата партија, ќе направам нешто за тебе за возврат (да ти дадам пари, работа, да се погрижиш твоето дете да добие диплома, да ти договори пензија итн.) Во принцип, клиентелизмот може да се гледа како претходник на добро функционална демократија, во таа смисла нема ништо лошо, бидејќи тоа докажува дека политичарите се грижат за граѓаните. Сепак, клиентелизмот е некомпатибилен со функционална демократија, бидејќи не ги третира сите граѓани подеднакво.
-Така што сите страни треба да го стават како врвен приоритет промената на системот на клиентелизам. Да изградиме фер демократија, каде што сите граѓани имаат еднакви права и еднаков пристап до услугите, а политичарите ќе бидат во служба на граѓаните. И да не чекаме утре или наредни избори, бидејќи ни избори нема да го сменат системот, туку да почнеме да работиме на ова СЕГА!, заклучува на крајот од својот текст Питер Ванхауте.
