Ден по протестот против вакцинацијата и ковид-мерките во Виена на 20 ноември, на социјалните мрежи и по портали во повеќе европски земји беше објавена и споделувана фотографија, за која се тврдеше дека е од протестот.
Оваа фотографија на 21 ноември осамна и на Фејсбук страницата на порталот на албански јазик монитор.мк, и за само 2 часа предизвика над 1900 реакции и над 100 споделувања. Но, по повеќе укажувања во коментарите од публиката дека фотографијата не е од протестот од Виена, содржината беше избришана од Фејсбук страницата на монитор.мк.
Всушност, не се работи за протест во Виена во 2021-ва, туку за собир во Москва пред 30 години, во март 1991 година.
Оригиналната фотографија, на која се гледа плоштадот Манеж, е снимена од Доминик Молард, фотограф на Асошиетед прес. Овој протест во 1991 собра околу 500.000 луѓе кои повикаа на оставка на советскиот претседател Горбачов. До крајот на годината, Советскиот Сојуз беше распуштен“, пишува Ројтерс во содржината со наслов „Проверка на фатки – фотографијата покажува илјадници луѓе на протест во Москва 1991, а не Виена во 2021“.
Но ова не е првпат оваа фотографија да биде искористена на ваков начин. Истата фотографија од Москва од 1991-ва, послужи за дезинформирање за протестите во Париз на 31 јули годинава.
И тие дезинформации беа разобличени од белгиски фактчекери од Кнак.бе, кои направиле ретроактивно пребарување преку Tineye, Google Images и Yandex. Од резултатите на Google, заклучиле дека фотографијата почнала да кружи на Твитер на 31 јули, но дека претходно може да се најде и во напис на француската веб-страница AgoraVox, објавен на 26 јули, неколку дена пред протестот. AgoraVox започна како веб-страница за граѓанско новинарство, но според францускиот неделник L’Obs, во последниве години станала платформа за теории на заговор, велат белгиските проверувачи на факти.
Широка е палетата на дезинформациите за пандемијата: Од неверојатни вести за прскање со вакцини од небото, чипови, па се до вакви манипулации со фотографии, кои делуваат безопасно, но се намерно смислени и имаат цел да ја убедат публиката дека противниците на вакцините се многу и, дека се во право.
Едно е сигурно, содржините кои се однесуваат на пандемијата, вакцините и мерките се претворени во поле на битка на табори. Бидејќи медиумите и јавноста се поларизирана и под влијание на разни политички и економски интереси, публиката треба да го зголеми многукратно вниманието, да добро да проверува, пред да поверува.
Автор и водител: Петрит Сарачини
Камера: Атанас Петровски
Монтажа: Ариан Мехмети
Стручен соработник на сценарио: Жарко Трајаноски
