Договорот за извоз на украинско жито и други прехранбени производи од украинските пристаништа, потпишан на 22 јули во Истанбул, ќе важи 120 дена, објава на Фејсбук министерот за инфраструктура на Украина Олександр Кубраков, пренесува Укринформ.
„Документот ќе важи 120 дена од денот на потпишувањето и може да се продолжи за истиот период доколку една од страните не извести за намерата да ја прекине неговата важност“, напиша тој.
Тој рече дека активностите и контролата во украинските пристаништа Одеса, Чорноморск и Пивденњи ќе се вршат под надлежност и одговорност на Украина. Односно, контролата над украинските пристаништа останува целосно на украинската страна.
„Движењето на други бродови, освен на оние што треба да обезбедат извоз на жито и прехранбени производи поврзани со него, не е предвидено“, рече Кубраков.
„Несомнено, потпишувањето на таков документ со украински услови стана возможно само благодарение на украинските вооружени сили, бидејќи нивниот успех помогна да се одбранат клучните услови за Украина, имено да се обезбеди целосна контрола над територијалните води на северо-западниот дел на Црното Море. Прво, ова е голема поддршка за украинската економија“, рече тој.
Кубраков исто така додаде дека според експертите, можноста за извоз на украинско жито ќе ги намали светските цени на храната, што ќе го забави „замаецот“ на инфлацијата, која стана проблем за целиот свет.
Според договорите, сите активности во украинските територијални води ќе се вршат под надлежност и одговорност на Украина.
Договорот предвидува дека во Истанбул под покровителство на ОН ќе се формира Заеднички координативен центар (ЗКЦ) со учество на претставници на Украина, Турција, ОН и Русија. Ќе се занимава со општ надзор и координација на спроведувањето на договорите; регистрација на пловни објекти наменети за деблокирани украински пристаништа и одобрување на транзитни распореди и бродови кои влегуваат во пристаништа.
Дополнително, се создаваат специјални инспекциски тимови со учество на сите страни за проверка на пловните објекти за присуство на неовластен товар и персонал на бродот. Ваквите тимови ќе работат во пристаништата во областа на Турскиот теснец (Босфорскиот теснец), кој ќе го определи турската страна.
Министерството за инфраструктура на Украина соопшти дека благодарение на договорот, Украина ќе може навремено да извезе околу 20 милиони тони жито складирано во нејзините магацини, да направи простор за нови култури, а исто така да привлече дополнителни девизни приходи во економијата.
Освен тоа, повеќе од 400 милиони социјално и економски ранливи луѓе во Африка и Азија ќе добијат храна, без која би биле на работ на гладување. Ослободувањето на украинското жито може да ги намали и светските цени на храната.
Денес, поради блокадата на поморските пристаништа, која пред сеопфатната инвазија сочинуваше приближно 80% од извозот на земјоделски производи на Украина, храната се извезува исклучиво преку пристаништата на Дунав, железничките и патните контролни пунктови на западните граници. Но, нивните капацитети не се доволни за брзо замена на блокираните поморски пристаништа. Конкретно, расположливите можности овозможија да се извезат околу 2,5 милиони тони жито за месечна потреба од 8 милиони тони во јуни.
Проблемот е комплициран и поради недоволниот број на инфраструктурни објекти за складирање храна и систематските напади на Русија врз постоечките магацини. Во овој поглед, земјоделците имаат ограничени можности за складирање на новиот род и, соодветно, треба да извезат од магацините околу 20 милиони тони жито од минатогодишната реколта.
Подготви: Д.Мишев
