„Дали Советскиот Сојуз ќе опстане до 1984 година? праша дисидентот Андреј Амалрик во својата книга. Дали Русија ќе опстане до 2024 година? – тоа е прашањето сега, пишува писателот и публицист Денис Ветров во „Февруарско утро.“
Пред некој ден Москва се сети на преговорите. Медиумите на Руската Федерација ги нарекуваат „можни“, Песков – „неопходни“. Што има за дискусија? Ахх, „наши услови“. Оние кои не се променети. На крајот на краиштата, „целите на Русија и специјалната операција ќе бидат постигнати“. Но, Кремљ има проблем: Украина е против такви преговори.
89% од украинските граѓани немаат намера да ги отстапат своите земји во замена за мир, според резултатите од истражувањето на Националниот демократски институт, достапно од 1 јули. Претседателот Зеленски го предупреди Кремљ во август дека одржувањето „референдуми“ во окупираните области би оневозможила каква било дискусија. Песков најави: нема предуслови за нив. А потоа одеднаш повторно се наврати на: „наши услови“, „демилитаризација“, „денацификација“ …
Овие тврдења се апсурдни. Зошто на земја каде што нема нацизам и треба денацификација? А каква земја, од која е украден Крим, каде се организираа сепаратистички бунтови и која беше нападната, може да има демилитаризација, додека агресорот, Руската Федерација, ѝ се заканува на неа и на нејзините пријатели?
Никој. И нема „ваши услови“. Во таква ситуација треба да зборуваме за нешто друго – за демилитаризација и деколонизација на Руската Федерација.
Почеток на крајот на Руската Федерација?
„Мислам дека воените цели треба да вклучуваат „деимперијализација“ на Русија. Признавам дека сме сведоци на почетокот на крајот на Руската Федерација што го гледаме денес. Мораме да бидеме подготвени за ова… Не бевме подготвени за крајот на СССР“, објави на Твитер Бен Хоџис, поранешен командант на американските сили во Европа. Ова е сигнал.
Генералот пишува „деимперијализација“. Но, можна е и „деколонизација“. Така многумина го нарекуваат колапсот на Руската Федерација по поразот. За нив Кавказ, Сибир, Татарстан, Јакутија се колонии на Москва. И по распадот на СССР, таа ги наследува империјалните комплекси, амбициите и сака да го оживее трупот на Унијата. Вклутително – преку војна. Но, нема победа. Само зборови. Истите: „целите ќе се постигнат“. А вооружените сили на Украина и руските партизани одговараат: не, нема.
Дали ова значи колапс на Кремљ? Не сеуште. Додека трае војната. Но, научниците веруваат: тоа може да ја уништи Руската Федерација. Така, Пол Гобл, специјалист за меѓуетнички односи, поранешен советник на државниот секретар Џон Бејкер, изјави за литванската национална радио и телевизија:
„Во наредните години ќе видиме како делови од Руската Федерација ќе исчезнат, а што ќе остане да се реорганизира и децентрализира.
Путин… како и многу империјалисти, не гледа свет во кој Русија не ги угнетува другите народи. Но, најбрзиот начин да се урне е заземањето на Украина. Тогаш не би имало две третини Руси, туку половина. И се сеќаваме: кога само 50% од Русите живееја во поранешните гомненици, тоа се распадна. Притисокот на распаѓање сега е посилен отколку тогаш“.
Но, заземањето на Украина, се разбира, не е предуслов за распадот на Руската Федерација. А за Украинците и за сите на Запад и во светот кои ја ценат слободата, невозможното е невозможно.
„Додека империјата не падне“, пишува Кејси Мичел од Институтот Хадсон во Атлантик (САД), „регионот и светот се во опасност. Русија исто така. Европа ќе остане нестабилна. И Украинците, Русите и народите на колониите, принудени да се борат за Кремљ, ќе умрат“.
„Русија не може да оди напред со Путин. И не може да оди напред без да се осврне на царското минато и сегашност“, пишува аналитичарот Антон Барбашин. – Отфрлете ја империјата и просперирајте. Или држете се до неа и исчезнете“.
Русија, во име на империјата, ја започна најголемата војна од Втората светска војна. За да се избегне ризикот од нови војни и бесмислено крвопролевање, Кремљ мора да биде лишен од својата империја. Време е конечно да се заврши деколонизацијата на Русија“.
Значи? Карактеристиките на Русија по Путин се опишани во истоимениот извештај на професорот на Универзитетот Џорџтаун, Андерс Аслунд и политичарот и експерт Леонид Гозман (кој активно се истиснува од Русија поради притворите). Извештајот е објавен точно една година пред инвазијата – 24 февруари 2021 година. Но, има и многу други скици. Нивните автори, со сите разлики во ставовите, се едногласни во едно: земјата ќе мора да се врати.
Наследници на распаѓањето
Темата за колапсот на Руската Федерација на крајот од 1990-тите и 2000-тите беше промовирана од Фондот за ефективна политика (ФЕП) – близок до претседателската администрација на Руската Федерација. Тоа беше време на избори за Државната Дума и за претседател. ФЕП го виде колапсот како главното страшило на двете кампањи. Прво на сите – вториот. Не успеа. Но, материјалот преживеа. И ако во нив не гледате закана, туку перспектива, тогаш верзиите се љубопитни. Еве три.
Јакутија е најголемиот регион на Руската Федерација. Тука се ископани 90% од неговите дијаманти, злато, нафта, гас и јаглен. Тука имаше еден од најмоќните образовни системи, а дел од него остана. Многумина ќе бидат изненадени, но неодамна англискиот беше трет државен јазик во Јакутија. По распадот на Руската Федерација, автономниот округ Чукотка ќе се спои во него, давајќи пристап до Тихиот Океан и заедничка граница со Алјаска. Еве неколку основи за живот независен од Москва.
Сибир и неговата независност е тема од 19 век. Го отвори движењето на регионалистите. Во 1917 година, Томск усвои декларација „За автономната структура на Сибир“. И Првиот сибирски конгрес одлучи: треба да има свој суд, парламент и влада. Тоа. Да се биде слободен.
Впрочем, со такви минерални резерви; развиена економија, наука и образование; на патот од Далечниот Исток до Европа, земјата може да се изгради по линијата „срце“ – „мозок“, т.е. Краснојарск – Новосибирск. И ќе ги „влечат“ регионите. Вкл. Алтајската територија, Иркутск, Кемерово, Омск и Томск региони и Какасија.
Угра – окрузите Ханти-Мансијск и Јамало-Ненец и регионот Тјумен можат да се влеат во Сибир со нивните 2/3 од нафтата и 85% од гасот на Руската Федерација. Тие го имаат првото место во светот по производство по глава на жител. Замислете каква држава ќе биде. Сепак, Угра може да стане независна.
Со ова ФЕП еднаш сакаше да го исплаши гласачот. Сега војната и опцијата за поразување на режимот на Путин нè поттикнува да ги третираме овие опции како можен животен избор.
Темата на националните региони – од Адигеја до Чеченија – бара посебна анализа. Но тоа друг пат. Како темата за Москва и европска Русија. ФЕП го предвиде неговиот колапс. Но, не 100%. Секако, како и сè друго. Што ќе се случи во Русија по војната зависи од нејзиниот исход. И, исто така, за тоа кои сили ќе победат во земјата и каква улога ќе игра вооружениот отпор на Руската Федерација.
Подготви: Д.Мишев
