ЏАБИР ДЕРАЛА
Во интервјуто на 31 август за германската јавна телевизија ЗДФ (ZDF), канцеларот Фридрих Мерц даде едно од најјасните предупредувања за опасностите што ги носи Кремљ. Додека нагласи дека мирот не смее да дојде по цена на украинскиот суверенитет, Мерц исто така изрази загриженост за руските обиди да ја дестабилизираат Германија преку хибридни операции и саботажи.
„Германија веќе е во конфликт со Русија,“ предупреди германскиот канцелар Мерц.
Изјавата на Мерц е алармантен потсетник за реалноста која веќе одамна ја документираат аналитичарите и граѓанските организации низ Европа, вклучително и ЦИВИЛ.
Војната на Русија не завршува на границите на Украина. Хибридната војна — комбинација на конвенционална сила и прикриени, неконвенционални тактики — стана трајна карактеристика на стратегијата на Кремљ да ја ослаби европската кохезија, да ја наруши критичната инфраструктура, да ја разниша довербата и да влијае врз политичките процеси, сето тоа без да ја премине линијата на отворена војна.
Руските хибридни операции вклучуваат саботажи, пожари, сајбер напади, електромагнетно попречување, дезинформации и шпионажа. Меѓу 2014 и 2024 година, истражувачите документираа повеќе од 200 вакви инциденти во Европа, од пропагандни кампањи до ГПС (GPS) пречки што го доведуваат во опасност цивилното воздухопловство.
Како што забележа Мат Инс во анализа на RUSI во јули 2025 година, Москва би можела дури и да прибегне кон нарушувачки технологии, како прикриено соларно геоинженерство — туркајќи ги границите на дестабилизацијата и во климатската сфера.
Од 2022 година, Германија беше цел на низа саботажи: палење во фабриката Диел (Diehl) што произведува Iris-T системи за противвоздушна одбрана; експлозивна направа што предизвика пожар во ДХЛ (DHL) хабот во Лајпциг; уништување на паркирани воени камиони во Ерфурт; како и саботажи на германски воени бродови, вклучувајќи оштетени кабли и контаминирани системи за вода.
Полска, пак, беше таргетирана со пожари во трговски центри, магацини и дури и објект на ИКЕА, операции кои истрагата ги поврза со руските разузнавачки служби. Во Обединетото Кралство, магацин на ДХЛ во Бирмингем беше погоден од напад со запалива пратка, што ја изведоа оперативци на руското Главно разузнавачко управување (ГРУ – Главное разведывательное управление). Франција и Естонија пријавија слични случаи, проследени со дезинформациски активности дизајнирани да сејат страв и недоверба.
И дигиталното бојно поле се прошири драматично. Според Центарот за стратешки и меѓународни студии (CSIS), сајбер саботажите и шпионажата трикратно се зголемиле во периодот 2023-2024 година. Клучна улога имаат повеќе групи поврзани со Русија, од кои тука ќе наведеме три:
NoName057(16) изведе деструктивни DDoS напади низ цела Европа, вклучително и за време на НАТО самитот во Холандија во 2025 година.
Killnet ги нападна германските аеродроми и владините веб-страници како одмазда за одлуката на Берлин да испрати тенкови Леопард 2 во Украина.
Fancy Bear, одамна поврзана со ГРУ, го хакираше германскиот Бундестаг и постојано ги таргетираше политичките партии и фондации преку фишинг и малициозен софтвер.
Постојаното електронско попречување на ГПС системите во Балтикот и Источна Европа од 2022 година го доведува во опасност цивилниот авионски и поморски сообраќај. Во еден алармантен случај деновиве, авионот на претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, беше таргет на ГПС попречување додека беше на небото над Бугарија, што ја принуди посадата да слета со рачна навигација. Повеќето земји-членки на ЕУ изразија загриженост за ескалацијата на електромагнетната закана.
Хибридната војна е осмислена не само за да предизвикува нарушувања, туку и за да ги исцрпува општествата на политички, економски и психолошки план. Таа има цел да ги разедини сојузите, да ја наруши довербата во демократските институции и да создаде поделби по етнички, културни или идеолошки линии.
(продолжува)
ЦИВИЛ МЕДИА | Редакциска белешка: Авторот моментално работи на книга за руската хибридна војна, чија промоција е предвидена во 2026 година.
