ЏАБИР ДЕРАЛА
Кога луѓето, во огромни бројки, ќе се поделат меѓу себе по линија на тоа кој ѝ верува на науката или не, веќе нема надеж за тоа општество. И кога станува масовна тенденцијата да им се верува на лагите, наспроти очигледните факти, прашањето – што, по ѓаволите, се случува со општеството – станува реторичко.
Прашањето не е повеќе што се случува во, туку со општеството. Предлогот „во“ се менува во „со“ зависно од пропорциите на состојбата. Кога на поединци или групи ќе им се случи нешто, се вели дека тоа нешто се случува во општеството. Но кога голем дел од тоа општество ќе го опфати некоја состојба, тогаш нешто се случува со општеството. (Мораше ли да се објаснува ова? Со оглед на состојбите, изгледа дека – да.)
Драстичните промени во однесувањето, намалената способност да се помни, да се мисли и да се носат самостојни одлуки, се симптоми на деменција. Тоа ли се случува со општеството? Паднало во состојба на деменција?
Одбивањето на фактите, здравиот разум и логиката не се прашање на верата или верските слободи – човек да верува во што сака. Неприфаќањето на логиката и на фактите не значи дека се искористува некое право или слобода. Тоа нема врска со човековите права и слободи. Тоа едноставно може да значи дека 1) некој е толку глупав што не може да разбере, 2) има некоја друга цел, сака да скрие или да добие нешто со одбивањето на очигледните факти, 3) таа или тој е жртва на обработка на политичка или верска пропаганда.
Или, да ја скратиме приказната, време е да признаеме дека пропагандата беше и остана најсилното оружје во рацете на човекот. И во историјата и во сегашноста се познати состојбите на деменција (или масовна психоза) на општеството. Фашизмот, сталинизмот, нацизмот… Ако прифатиме дека и тие биле и поминале (навистина, оставајќи неизмерни разорувања и страдања зад себе), можеби тука останува трошка надеж.
Или можеби и не. Никогаш порано знаењата не биле толку достапни, а да владее толкаво незнаење. Никогаш порано немало потреба да се покренуваат цели кампањи за да се докажува дека планетата не е рамна, дека во вакцините нема чипови, дека науката не е манипулација… Никогаш порано немало толкава вулгарност во одбрана на „честа“.
Сепак, секогаш имало толку омраза во одбрана на „љубовта“ кон нацијата, секогаш имало толку омраза кон „нечистите“, „неверните“ и „различните“.
Дискутабилно е дали постои момент на свесна одлука на таа (ментална) патека кон целосното напуштање на слободната волја и прифаќањето на незнаењето. Што е потребно човек да се откаже од фактите за да ги прифати „догмите“ на пропагандата? Или уште пострашно, да ја препушти контролата на сопствените мисли во рацете на други. Универзалните човечки вредности да ги замени со омраза и деструкција.
Последно, (не толку) наивно прашање: Дали човештвото е уморно од себе?
Кој би рекол дека на толку апсурден начин ќе пропадне општеството. Анти-утопијата чука на вратата. „Новиот“ човек, во бесознание, ѝ отвора.
Creative Commons 4.0 (дозволено преземање, со линк до изворот).
