• Latest
Војо Маневски

Демократијата не е новогодишен подарок, туку борба за вредности

December 14, 2024

Национализам, етнички тензии и популизам: Етничката карта ја обои трката пред вториот круг

October 31, 2025
Скриншот од видео кое наводно прикажува експлозија во комбинираната термоцентрала (ТЕЦ) Орјол во Орјол, Русија, на 31 октомври 2025 година. Фото: Астра .Телеграм

Украина нападна голема руска енергетска инфраструктура во повеќе региони

October 31, 2025

Удри дете и избега! Полицијата го фати 59-годишниот скопјанец што прегази 11-годишно девојче во Маџари

October 31, 2025

Последен ден од изборната кампања за вториот круг од локалните избори, на полноќ почнува изборниот молк

October 31, 2025

Лукоил ја прифати понудата на Ганвор Груп за купување на меѓународните средства, ќе добие ли македонската подружница нов газда?

October 30, 2025
Фото: Град Скопје

Арсовска го назначи Александар Јовановски за нов в.д. директор на Комунална хигиена – Скопје

October 30, 2025

ДЕМОКРАТСКИ НАВИГАТОР ВО ТЕТОВО: Од локални гласови до заедничка иднина

October 30, 2025
Тепање на руски војник со повикувачки знак „Фикса“ од 80-тиот тенковски полк на 90-та тенковска дивизија на Централната група. Фотографија: Скриншот од видео разговор со роднини/Верстка

Руските армиски началници мачат и егзекутираат војници кои одбиваат да се борат во Украина, открива истрагата на независниот медиум Верстка

October 30, 2025

Словенечкиот проблем: Кога стравот станува политика

October 30, 2025

Нема втор круг! Изборите во Гостивар, Врапчиште, Маврово и Центар Жупа пропаднаа – ќе се распишат нови!

October 30, 2025
CivilMedia
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • ИЗБОРИ
  • ОПШТЕСТВО
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
No Result
View All Result
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • ИЗБОРИ
  • ОПШТЕСТВО
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
No Result
View All Result
CivilMedia
No Result
View All Result
Home СЛОБОДНА ЗОНА

Демократијата не е новогодишен подарок, туку борба за вредности

December 14, 2024 11:08
in ПОЛИТИКА, СЛОБОДНА ЗОНА, ТОП 5
Војо Маневски

Војо Маневски

Share on FacebookShare on Twitter

ВОЈО МАНЕВСКИ

Причината за воспоставување на авторитарните системи се најчесто последица на неколку фактори. Еден од нив е колективната култура на уредување на односите. Тоа наследство често е преовладувачко кога се работи за функционирање на државата како заедница.

Втор фактор е постепеното губење на средната класа во последните триесеттина години. Брзината на технолошките промени во економијата бара и побрзо прилагодување на организациските форми и начинот на донесување на одлуки. Појавата на мултимилијардери и концентрацијата на светскиот капитал во сѐ помал број на личности го дели граѓанството на многу богати кои се сопственици на мултинационални компании и сѐ поголем број на граѓани кои живеат само од плата. Концентрацијата на финансии неминовно доведува и до концентрација на моќ.

Третиот фактор, посебно во земјите каде нема силна демократска традиција е недоизграденоста на институциите. Притоа мислам на демократски институции засновани на демократски вредности и со силна одговорност кон заедницата. Колку тие се недоизградени или се недемократски, толку е поголем просторот за изградба на авторитарни режими. Притоа авторитарноста се појавува како принцип во донесување на одлуките не само во државниот врв туку и во пониските органи, па дури и во органите кои не би смееле да се врзуваат со извршната власт. Судовите стануваат подложни на влијание од разни центри на моќ кои својата авторитарност ја спроведуваат преку органите на правосудството. Притоа имаме појава кога авторитарно се однесуваат и судските органи, а притоа не се почитуваат основните правни постулати, па дури ни важечките закони. При такви состојби не се почитуваат ниту законските одредби за надлежностите, туку решенија се донесуваат според авторитетот на некои од носителите на правосудни функции. Таа своја моќ тие ја црпат од авторитетот на политичарите со кои најчесто се во разни врски или од положбата на некои економско финансиски субјекти кои коруптивно делуваат за да остварат свои цели. Притоа начелото на правично судење, па дури и водењето на процеси според важечките закони се занемарува. За убедливоста на фактите и да не станува збор. Војната е посебна состојба и на свеста на поединците и на заедницата. Нејзините последици се раст на автократијата и авторитарноста и повлекување на демократските вредности.

Ова се само некои од заклучоците кои ми останаа во меморијата од панел дискусијата која беше организирана од граѓанската организација Цивил и Медиа Дијалог од Северна Рајна, СРГ. Меѓународната конференција беше со наслов „Одбрана на демократијата и човековите права во услови на војна, национализам и авторитаризам“. Четирите дебати на темата одбрана на демократијата презентираа низа на размислувања за моменталните опасности за демократијата и демократската иднина на Европа.

Дипломати, универзитетски професори и граѓански активисти ги споделија своите видувања. За секој новинар најголем предизвик е разговорот со некој свој колега. Се разбира причината е посебниот агол на гледање на работите кога професионално се анализираат работите. Во третата панел дискусија за спротивставување на авторитаризмот учествуваше Mika Bеuster, германски новинар и претседател на Асоцијацијата на новинари на Германија. Од неговото кажување разбравме дека тоа здружение брои околу 25.000 членови.

Разговорот не нѐ одведе за темите околу организацијата на новинари и нивната положба во општеството, туку конкретно разговаравме за недостатокот на демократија и нефункционирањето на правниот систем и недоволната заштита на правата на граѓанинот како поединец, кога се судрува со последиците од искривен правен систем.

Му претставив на кратко еден случај од „функционирање“ на нашето судство. За тој предмет, Фокуснет против Телеком, пишував веќе неколку пати и е еклатантен пример на влијание на авторитарноста. Веднаш добив остроумен заклучок – „Ако тој случај траел 22 години, тогаш граѓанинот кој ја бара правдата сигурно е во право. Ако не бил во право тогаш одамна системот ќе го елиминирал. Вака бараат разни процедурални измислени причини граѓанинот да изгуби трпеливост и случајот да заврши без последици за нарачателите и судиите кои ги штитат нивните интереси“.

Морав да прашам дали се можни такви случаи и кај нив? „Не сум слушнал за такви случаи, но и ако ги има тогаш последиците се големи врз прекршителите на правата на граѓаните“. Посебно тоа е случај кога се загрозуваат правата на имот или права кои произлегуваат од сопственоста. Целиот систем кај нас е заснован врз заштита на сопственоста и правата кои произлегуваат од нив.

Бидејќи во конкретниот случај се работи за домашна компанија која е во доминантна сопственост на германска компанија, тој малку се замисли, а потоа одговори – знаете, профитот е главна водилка на компаниите, ама се сомневам дека во конкретниот случај се работи за инволвираност на менаџментот од Германија. Кај нас и најголемите компании не сакаат да бидат вмешани во судските процеси надвор од законите. Тие плаќаат скапи адвокати да ги штитат нивните интереси, но никако не сакаат да потпаднат под сомнеж дека влијаат врз судските одлуки. Системот е така поставен што цената на сомнителните судски одлуки на крај се плаќаат со големи суми кога се стигне на врвот на правосудната пирамида. Посебно ако со тоа се наруши сликата за компанијата како општествено одговорна. Во тој случај и нивните коминтенти ги напуштаат ако се сомневаат дека на пазарот се однесуваат коруптивно. Има такви случаи кога крајниот износ е со стотици милиони евра отштета за граѓаните.

Јас не сакам да донесувам заклучоци без подлабока анализа на случајот, но ако тоа се однесува за германски компании и нивниот углед тогаш и нашата јавност има право да знае. За вакви случаи кога се наштетува на вкупниот углед на Германија јавноста е особено заинтересирана.

Така ние се бориме за нашите граѓански права. Демократијата секогаш е во опасност од интересите на моќните, но системот мора да има алатки да ја заштити и да го заштити обичниот граѓанин. Инаку кога се судрат моќните и обичните граѓани и тие не можат да ги остварат своите права, тогаш која е смислата на демократијата? Ете токму за ова зборував кога реков дека авторитарноста на било кое ниво ја загрозува демократијата и владеењето на правото како нејзина одбрана. Не правото како поим или како збир од закони, туку право донесено врз демократски начела кое е суштина на демократското општество. Инаку секој е само член на заедницата, ама не е граѓанин со таков статус. Единки со права кои се еднакви токму според правата и обврските кон државата.

Едноставно – си помислив, новинарски јасно кажано. Ако не сме еднакви пред државата и ако тие права не ги остваруваме пред нејзините институции не можеме да се наречеме граѓани, туку поданици на авторитетот кој ни ги одредува тие права. Нема демократија ниту правна држава ако нашиот менталитет вели дека имаме состојба каде „кадија те тужи, кадија те суди“, ама тоа е не сме моќни ништо да смениме.

Мислев да му речам: ПАТУВАЈ ЕВРОПО БЕЗ НАС ако немаме храброст самите да се избориме за демократија и човечко достоинство, ама нека остане темата за следната средба.


Текстот е личен став на авторот

Print Friendly, PDF & Email
Tags: демокраријапанел дискусијасудство
Share33Tweet21Send

НАЈЧИТАНИ 5

  • Лукоил ја прифати понудата на Ганвор Груп за купување на меѓународните средства, ќе добие ли македонската подружница нов газда?

    147 shares
    Share 59 Tweet 37
  • Деца и училишни ресурси како алатка за кампања во Пробиштип!

    138 shares
    Share 55 Tweet 35
  • Лукоил ги продава своите филијали во странство по санкциите на САД, македонската подружница сé уште молчи за прашањата на ЦИВИЛ

    112 shares
    Share 45 Tweet 28
  • Изборите и коалицијата: ВЛЕН му го залула чунот на Мицкоски

    110 shares
    Share 44 Tweet 28
  • Косовски пратеник удри граѓанин со бокс оти го нарече „лажго“ – инцидент во центарот на Приштина!

    103 shares
    Share 41 Tweet 26
CivilMedia

СЛОБОДНО.НЕЗАВИСНО.ОТВОРЕНО

  • ЗА НАС
  • ИМПРЕСУМ
  • КОНТАКТ
  • АВТОРСКИ ПРАВА
  • Политика на приватност
  • МАРКЕТИНГ

Следете нè

No Result
View All Result
  • ДОМА
  • ВЕСТИ
  • ПОЛИТИКА
  • СЛОБОДНА ЗОНА
  • АНАЛИЗИ
  • РЕГИОН
  • СВЕТ
  • ВОЈНА ВО УКРАИНА
  • ДЕЗИНФО
  • ФОРУМ
  • ГРАЃАНСКА АКЦИЈА
  • МАРКЕТИНГ
  • ИМПРЕСУМ