„На овие избори Државната изборна комисија, како и сите други органи надлежни за спроведување на изборниот процес, потфрлија во очекувањето за квалитетно спроведување на изборите. Имаме проблематичен Избирачки список, на голема група затвореници, на лица сместени во старски домови…, им беше ускратено правото да гласаат, лица што никогаш не ја напуштиле земјата и имаат валидни документи се пронаоѓа на списокот на иселеници. ДИК не се одважи да го спроведе законот и да ги избрише фиктивните гласачи“, се вели во Извештајот за состојбите со човековите слободи и права во 2016 година, што денеска го презентираше Народниот правобранител Иџет Мемети. Тој тврди дека е зголемен бројот на констатирани повреди на човековите слободи и права.
„Во извештајот не се констатирани позитивни промени, туку напротив, констатирам стагнација, а во некои области и назадување, што се потврдува и со зголемениот број на констатирани повреди на човековите слободи и права, за четири проценти“, посочи Мемети.
Извештајот дава осврт за 1.523 повреди на човековите слободи и права, од кои, во 1.358 случаи беа прифатени интервенциите. Сепак, надлежните институции не постапуваат според препораките за констатираните слабости за општите состојби, за кои беа изготвени голем број посебни извештаи.
„Имавме и сè уште имаме крајно исполитизирани и нефункционални институции, а некои од нив спроведуваа и партиски агенди, полициско непрофесионално и брутално постапување, прекумерна употреба на сила на затворската полиција спрема осудени лица и отсуство на системска здравствена заштита во казнено-поправните установи“, се вели во извештајот.
Народниот правобранител се осврна и на полициската бруталност за време на Шарената револуција.
„Малтретирање во вршење служба и нечовечко, понижувачко и нехумано постапување на полицијата констатиравме на масовните протести на граѓаните против одлуката на претседателот за помилување на поголема група функционери и службени лица, како и при транспортот на обвинетите во ‘кумановскиот случај’“, се оценува во извештајот.
Во однос на состојбата во затворите, Мемети вели: „Продолжи декларативното ‘подобрување’ на условите во затворите, затворениците и натаму престојуваат во крајно нехумани и нечовечки услови, а ускратено им е и правото на здравствена заштита, иако тоа им е гарантирано. Во затворите попладне наместо лекар, лекуваат затвореници, и тоа само поради фактот што властите повеќе од три години не ги спроведуваат нашите препораки – здравствената заштита да се врати во Управата за извршување на санкциите, и да се обезбеди соодветен и ефикасен пристап до здравствените услуги“.
Групните вработувања, било по етничка или по партиска основа, се уште еден од проблемите за кои се пишува во извештајот, според што се врши груба манипулација на граѓаните. Како што вели Мемети, крајно разочарувачка е констатацијата дека администрацијата, наместо во полза на граѓаните, работи во полза на партиите.
Во извештајниот период не само што не се бележи подобрување во однос на почитување на принципот на еднаквост и недискриминација, напротив, има зголемување на поплаките за нееднаков третман за околу 20 отсто, при што најбројни се оние кои се однесуваат на дискриминација во работниот однос во јавната администрација, а со политички елементи.
„Би сакал да истакнам дека и натаму има институции што не ја разбираат улогата на Народниот правобранител, па и покрај законската обврска, едноставно не соработуваат, а некои и грубо ја попречуваат работата. Медиумите преку објективното информирање можат да помогнат за надминување на оваа состојба, а со тоа и да придонесат за промоција, унапредување и заштита на човековите слободи и права“, заклучува Мемети.
Извештајот се осврнува и на проблемите со правосудниот систем, со социјалната заштита, со вториот пензиски столб, со хаосот што настанува поради „Мој термин“, на проблемот со кој се соочуваат жените од Шуто Оризари кои немаат гинеколог, со високите сметки на ЈП „Водовод“, со наплатата што ја врши МРТВ, со почитувањето на децата и нивните права, како и состојбата со почитување на правата на непридружуваните деца-бегалци.
М. Теговска