пишува: КРИСТИНА КОСТОВА / FRONTLINE
„Не оправдувам насилство, ама…“
Навистина застрашувачки е што сѐ може да се прочита како продолжение на (варијации на) оваа реченица, која толку често се појавува на социјалните мрежи, особено во изминатите дваесетина часа, откако јавноста ги посведочи последиците од бруталното семејно насилство врз Моника Конопова. Станува збор за комплексен случај во чие расчистување и понатамошно спречување треба да се ангажираат повеќе институции, полиција, социјални служби…
Иако не постои изговор за насилство, сепак има луѓе што наоѓаат изговори за насилничкото претепување во нејзиниот активизам, користењето марихуана, статусот на осудена и поранешна затвореничка, но и нејзината лична одлука да споделува провокативни фотографии од себеси. Осудата за жртвата и изговорите за насилството се „зачинети“ и со објаснувања за „исправноста“ на постапката на таткото-насилник, кој одамна „требало да ја натепа, за да ја зачува семејната чест од ќерка му која со своето однесување му нанесува срам.“ Лажните моралисти кодирани од патријархатот наоѓаат креативни начини да го тривијализираат грозоморното насилство и спроведуваат двојна виктимизација[1].
Со осудите и оправдувањето на насилството чија жртва синоќа беше Моника Конопова, дополнително се нормализира семејното и родово базираното насилство, кои секако се сериозен проблем во нашето општество. Речиси секоја недела слушаме за нови случаи на претепани жени, а неретко и за фемициди. Факт е дека домовите не се безбедни места за многу жени во нашата земја. Овој застрашувачки недостаток на емпатија кој го сведочиме на социјалните мрежи ги маргинализира болката и искуствата на многу други жртви, а истовремено и ги обесхрабрува оние што сакаат да проговорат за својата мака и да ги пријават своите насилници.
Ставовите на заедницата кон насилството кон жени се важен показател за родовите односи. Тие се основа врз која се развиваат начините на кои се пристапува кон искоренување на оваа општествена девијација. Ставовите на заедницата се илустрација не само на начинот на кој што заедницата реагира на насилството, туку и на тоа колку жртвите се осмелуват да побараат помош, а и какви се последиците кои насилниците ќе ги сносат поради своите дела.
Институциите имаат важна улога во обезбедување поддршка за жртвите, казни за насилниците, спречување на идни насилства и општо намалување на стапката на родово-базирано насилство. Но, за да има вистински позитивни промени и за да се спречат вакви кризи на долг рок, ставовите на заедницата мора да се менуваат. Впрочем, така ќе се постигне поголем напредок во борбата со родово-базирано насилство. Тоа ќе отвори простор повеќе да се разговара за сите негови аспекти, меѓу кои и вербалното злоставување и разновидните манипулативни и омаловажувачки техники применувани од тие што злоставуваат, а за кои никако да стигнеме на ред да зборуваме.
Заразни се суровоста, недостатокот на емпатија и наоѓањето изговори за насилници и престапници. Важно е институциите да ги осудат и казнат насилниците. Но, исто така важно е заедницата да развие капацитет за да ги осуди и апологетите, кои со нивните зли коментари го релативизираа насилничкиот чин. Само така во јавниот дискурс може да завладее атмосфера во која вистински ќе може да се намали стапката на родово-базирано насилство со кое пречесто се соочуваме, а со кое никако да се избориме.
—————
[1] Двојна виктимизација опфаќа стигматизација, етикетирање, барање на вина кај жртвата и/или повторување на настанот пред различни инстанции (места/луѓе/институции), со што жртвата се изложува на дополнителен срам и обесхрабрување да води било каква постапка против виновникот. Долгорочно, двојната виктимизација води кон култура на непријавување, недоверба во системот од страна на жртвите и го охрабрува насилничкото однесување.
Сите права се задржани. Услови за користење, авторски права и заштита на приватноста.
