Државните и локалните власти, предводени од Државната изборна комисија, а во соработка со релевантни граѓански организации и медиумите, треба да работат на едукација на гласачите на одржлив и ефикасен начин. Семејното и групното гласање, политичката корупција, заплашувањето и притисоците може да се намалат, ако гласачите се свесни за своите права и ако имаат основни информации во однос на постапките за пријавување и поднесување жалби.
Долго време кампањите за јакнење на јавната свест се често одвоени од реалноста и вистинските потреби на гласачите. Граѓанската едукација и кампањите треба да се спроведуваат на долгорочна основа и треба да бидат реални, разбирливи, мерливи, одговорни и ориентирани кон резултати.
Сепак, во интерес на сите засегнати страни во изборните процеси е и програма за едукација и информирање на граѓаните за изборните процеси 2021-2024 на ДИК објавен во пресрет на локалните избори во 2021.
Нејзините цели се подготовка на нови програми, техники и методи за едукација на граѓаните и гласачите и употреба на нови техники и методи за едукација на граѓаните и гласачите. Вака дефинираните цели треба да се постигнат преку кампања за проверка на граѓаните во избирачкиот список (повик за јавен увид и проверка на податоци), кампања за остварување на избирачкото право, редовно журирање на електронската страница и интерактивните мрежи (Facebook, Twitter, YouTube) на ДИК и преку алатки за односи со јавноста.
Исто така, во септември 2021, ДИК го издаде и второто издание на Прирачник за млади гласачи, како дел од проектот „Поддршка на демократското управување и процесите за инклузија” на Мисијата на ОБСЕ во Скопје, во 2020 година, во соработка со ДИК. Дополнително, во видео формат може да се најде и упатство за гласање на лица со попреченост, дел од кампања за 2021 година, кога се одржаа локалните избори.
Граѓанската едукација освен познавање на своите гласачки права и разбирање на изборните процеси и нивното значење, помага во намалување на бројни нерегуларности предизвикани од недоволно познавање на процедурите и стандардите. Иако ова е обврска на ДИК како институција главна за спроведување на изборните процеси, многу пред нив, па и денеска таа улога ја имаат граѓанските здруженија.
ЦИВИЛ како организација за човекови права и слободи, долго време апелираше на важноста на едукацијата на граѓаните, пред ДИК да се одважи и да преземе чекори што ќе им помогнат на граѓаните.
ЦИВИЛ во истиот период во интерес на граѓаните, издаде и две публикации за гласачкото право и изборните процеси: „Моето гласачко право“ и „Сѐ што сакавте да знаете за изборите“.
Во тој контекст, се очекува ДИК да продолжи со едукација на граѓаните, во континуитет, а не само непосредно пред изборите. Дополнително, препораката на ЦИВИЛ е во тој процес на едукација на граѓаните да се обезбедат механизми кои ќе обезбедат прирачниците да бидат достапни до секој гласач.
ЦИВИЛ подготвува нов сет на препораки кои произлегуваат од долгорочното набљудување на политичко-општествената состојба во изборен контекст.
Подготви: Б. Ј.