ВОЈО МАНЕВСКИ
Најмалку половината од светската историја се случила затоа што некој имал храброст да каже нешто кога другите молчат. А она што на секое општество му е нужно за да биде заедница на граѓани а не на поданици, е разговорот со себе и внатре во себе, да дебатира за да не мора да молчи, да дебатира за да може да се каже она што без дебата никогаш нема да биде кажано. Отсекогаш сум сметал дека суштината на новинарската професија не е само пренесената точна вест туку и поттикнувањето на дебата за најважните работи меѓу граѓаните за да не ги замолчи некој што состојбата кога има власт или моќ му дава право да се слуша само неговиот глас. Затоа во мојава колумна го ставам текстот на група интелектуалци кои очекуваат дека нивните согледувања ќе доведат до дебата која ќе донесе нови идеи за излез од состојбата во која се наоѓа нашата заедница.
РЕВОЛУЦИЈА НА СВЕСТА КАКО РЕШЕНИЕ ЗА МАКЕДОНИЈА (Прв дел)
Не треба да се биде многу мудар за да се заклучи дека состојбата во Македонија е лоша од секој аспект. Практично нема област во која македонскиот граѓанин може да биде задоволен.
Најмногу загрижува бесперспективноста, чувството дека сме немоќни и дека многу тешко ќе излеземе од политичката и економската криза. Дополнителен товар додава и фактот што довербата на граѓаните во сите институции во државата е под секое ниво. Таа недоверба го убива секое чувство на оптимизам. Зошто е тоа така и дали воопшто може да се направи нешто?
Носители на сите активности во сите институции се луѓе, но, за жал, очигледно е дека тие луѓе не ја работат работата за која се поставени. Причините за тоа се повеќе, но најголем виновник е долгогодишната неконтролирана партизација на целото општество. Критериумите за поставување на партиски кадри кои ни од далеку не ги имаат потребните квалитети и знаења за соодветната функција се главниот генератор за сите понатамошни негативни последици. Некомпетентноста на раководителите ја елиминира мотивираноста на вработените, кои или не работат како што треба или ја напуштаат работата, оставајќи можност на нивно место да дојдат други, кои се уште помалку квалитетни.
Неколкуте последни владејачки гарнитури во Македонија не прават ништо во насока на решавање на оваа состојба. Напротив, секоја власт, како ќе стапи на функција, уште повеќе ги полни институциите со свои партиски војници. Најголем дел од нив, освен партиското, немаат никакво друго животно искуство, а за квалификации (реални) и личен квалитет воопшто да не зборуваме.
Ако се скенираат политичките партии кои имаат значење во политичкиот живот во државата, и позиција и опозиција, се гледа дека самите тие функционираат на тој начин. Поточно, партиите се изворот на ограничувањето на квалитетните кадри да дојдат до израз. Демократијата во нивното делување е само мисловна именка и постојаното истакнување на демократијата е само параван за покривање на токму спротивното – потполна автократија. Статутите на политичките партии, без исклучок, се декларирани како демократски, но тоа е само за замајување на членството. Реалноста е сосема друга.
Како пример ќе го споменеме Статутот на ВМРО-ДПМНЕ. Уште од самиот почеток од 90-тите е со лимитирана демократија, со секоја следна измена станува сѐ помалку демократски. Последниот Статут од 2020-та година беше промовиран како најдемократски, европски статут, по терк на европските конзервативни партии. Но, од внимателно читање на истиот ќе се заклучи дека во суштина, тој Статут е правен за да му се овозможи на претседателот да ја има потполната контрола во партијата, негово смена е практично неможна и никој во партијата не може да биде поставен на која било позиција без негова согласност. Резултат од ова е целосна приватизираност на партијата и целата кадровска политика е во негови раце. Секој кој нема да се вклопи во неговите планови и идеи, може да биде сменет без никаква пречка. Од друга страна, за сопствените погрешни чекори, тој не одговара пред никој. Отсуството на коригирачки фактор го прави да се чувствува семоќен и без контрола, оди од грешка во грешка, без чувство за одговорност.
Поради тоа, воопшто не изненадува што целокупното раководство е безидејно, без концепција, донесува одлуки од ден за ден, ги менува ставовите за иста тема по повеќе пати, зависно од расположението на претседателот. Стратегија за малку подолгорочно делување не постои и често постапките се контрадикторни со претходни ставови.
Поради организационата поставеност, во врвот на партијата се останати лица кои немаат капацитет да преземат одговорност, кои се појавуваат само во моменти кога сакаат да претстават некоја „идеја“ на претседателот, без сопствени ставови и без јасна цел за резултатите од спроведување на таа идеја.
Делувањето на актуелното раководство на најголемата опозициона партија придонесува членовите и поранешните поддржувачи на истата кои имаат личен интегритет, да се повлечат и повеќе да не се обидуваат да направат промени бидејќи со секој чекор кој не е во согласност со врвот ли на кој било начин искажуваат критика, се соочуваат со синхронизирана канонада на напади во медиумите и на социјалните мрежи.
Обичните членови не можат да донесат објективен заклучок бидејќи до нив стигнуваат само фабрикувани и филтрирани информации кои ги насочуваат во погрешна насока. Самоуништувачко за партиите е што самите партии ги сатанизираат и прогласуваат за непријатели сопствените членови кои искажуваат ставови различни од раководството. Како цел да е сите кои размислуваат поинаку да бидат отстранети од партијата за истата да стане уште послаба.
Се поставува прашањето, на пример, доколку опозицијата дојде на власт, кои ќе бидат структурите кои ќе ја организираат таа власт? Дали таа партија би имала капацитет да постави способни луѓе со кредибилитет, интегритет и авторитет да донесат вистински промени во институциите во кои ќе бидат поставени?
Поблиску до вистината е дека состојбата од партијата, која и да победи, ќе се преслика и на државно ниво, поточно нема ништо да се смени на подобро, или дури ќе биде и уште и полошо – да се продолжи со надолниот тренд започнат поодамна.
Состојбата не е многу различна и во владејачките партии. Затоа мора да се започне со вистинско решавање на проблемите….
*
Ова е прв дел од текстот. Остатокот ќе го пренесам во следната колумна.
Засега идентитетот на групата нема да го обзнанам за да биде поттик за дебата а не да биде мета за лично дезавуирање на авторите на социјалните мрежи и партиските медиуми. Целта е да се разговара за идеите и за предлозите а не за личностите без разлика на која страна од дебатата ќе бидат.
Текстот е личен став на Авторот. Дозволено е преземање на текстот според лиценцата Creative Commons 4.0. | Извор: CivilMedia
