Без команданти, лишен од голем дел од својата мрежа на тунели и несигурен за поддршка од својот сојузник Иран, Хамас се бори да преживее во Газа наспроти бунтовните локални кланови и немилосрдниот израелски воен притисок.
Како што пренесува Ројтерс, борците на Хамас дејствуваат автономно под наредба да издржат што е можно подолго, но исламистичката група се бори да ја одржи својата контрола, бидејќи Израел отворено ги поддржува племињата што се спротивставуваат, изјавија три извори блиски до Хамас.
Со хуманитарната криза во Газа што го интензивира меѓународниот притисок за прекин на огнот, на Хамас очајно му е потребна пауза во борбите, рече еден од луѓето.
Прекинот на огнот не само што би им понудил одмор на изморените жители на Газа, кои стануваат сè покритични кон Хамас, туку би ѝ овозможил и на исламистичката група да ги уништи одметнатите елементи, вклучително и некои кланови и ограбувачи кои краделе помош, рече лицето.
За да се спротивстави на непосредната закана, Хамас испрати некои од своите врвни борци да го убијат еден од бунтовничките лидери, Јасер Абу Шабаб, но досега тој остана надвор од нивниот дофат во областа Рафа што ја држат израелските трупи, според два извори на Хамас и два други извори запознаени со ситуацијата.
Ројтерс разговараше со 16 извори, вклучувајќи луѓе блиски до Хамас, израелски безбедносни извори и дипломати, кои прикажаа слика за сериозно ослабена група, која задржува одредено влијание и оперативен капацитет во Газа и покрај своите неуспеси, но се соочува со големи предизвици.
Хамас е сè уште способен да нанесе удари: уби седум израелски војници во напад во јужна Газа во вторникот. Но, тројца дипломати на Блискиот Исток рекоа дека проценките на разузнавањето покажале дека ја изгубил својата централизирана команда и контрола и дека е сведена на ограничени, изненадувачки напади.
Израелски воен функционер процени дека Израел убил 20.000 или повеќе борци на Хамас и уништил или направил неупотребливи стотици милји тунели под крајбрежниот појас. Голем дел од Газа е претворен во урнатини во 20-те месеци конфликт.
Еден израелски безбедносен извор рече дека просечната возраст на борците на Хамас „се намалува од ден на ден“. Израелски безбедносни извори велат дека Хамас регрутира од стотици илјади осиромашени, невработени, раселени млади мажи.
Хамас не открива колку од неговите борци загинале.
„Тие се кријат затоа што веднаш се погодени од авиони, но се појавуваат тука и таму, организирајќи редици пред пекари, заштитувајќи камиони за помош или казнувајќи криминалци“, рече Есам, 57, градежен работник во Газа.
„Тие не се како пред војната, но постојат.“
Запрашан за коментар за оваа сторија, високиот функционер на Хамас, Сами Абу Зухри, рече дека групата работи на договор за завршување на војната со Израел, но „предавањето не е опција“.
Хамас остана посветен на преговорите и е „подготвен да ги ослободи сите затвореници одеднаш“, рече тој, осврнувајќи се на израелските заложници, но сака убивањето да престане и Израел да се повлече.
„Не изгледа добро“
Хамас е сенка на групата што го нападна Израел во 2023 година, убивајќи 1.200 луѓе и земајќи уште 253 заложници, според израелските пресметки. Израелската офанзива уби повеќе од 56.000 луѓе, според здравствените власти во Газа.
Штетата нанесена од Израел е различна од она што Хамас го претрпел од неговото создавање, при што повеќето од неговите врвни воени команданти во Газа се убиени. Основан во 1987 година, Хамас постепено се етаблираше како главен ривал на фракцијата Фатах предводена од претседателот Махмуд Абас и конечно ја презеде Газа од неговата контрола во 2007 година.
Со примирјето посредувано од САД во војната меѓу Иран и Израел, вниманието се врати на можноста за договор за Газа што би можел да го заврши конфликтот и да ги ослободи преостанатите заложници.
Еден од луѓето блиски до Хамас изјави за Ројтерс дека би поздравило примирје, дури и за неколку месеци, за да се соочи со локалните кланови кои добиваат влијание. Но, тој рече дека условите на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху за завршување на војната – вклучително и заминувањето на лидерите на Хамас од Газа – би значело целосен пораз, а Хамас никогаш нема да се предаде.
„Ние ја задржуваме верата, но во реалноста не изгледа добро“, рече изворот.
Језид Саиг, виш соработник во Центарот Карнеги за Блискиот Исток во Бејрут, рече дека верува оти Хамас едноставно се обидува да преживее. Тоа не е само физички предизвик за воено издржување, рече тој, туку пред сè политички.
„Тие се соочуваат со елиминирање на теренот во Газа ако војната не престане, но се соочуваат и со бришење од која било владејачка формула што ја завршува војната во Газа (доколку може да се најде такво нешто)“, напиша тој како одговор на прашањата на Ројтерс.
Палестинските племиња се појавија како дел од стратегијата на Израел за борба против Хамас. Нетанјаху јавно изјави дека Израел ги вооружува клановите што се спротивставуваат на Хамас, но не кажа кои.
Еден од најзначајните предизвици дојде од Абу Шабаб, палестински бедуин со седиште во областа Рафа, која е под израелска контрола.
Хамас сака Абу Шабаб да биде заробен, мртов или жив, обвинувајќи го за соработка со Израел и планирање напади врз исламистичката група, изјавија за Ројтерс три извори од Хамас.
Абу Шабаб го контролира источниот дел на Рафа, а се верува дека неговата група има слобода на движење во пошироката област на Рафа. Сликите на нивната Фејсбук страница ги прикажуваат нивните вооружени луѓе како организираат влез на камиони со помош од преминот Керем Шалом.
Најавите на неговата група укажуваат дека се обидува да изгради независна администрација во областа, иако тие негираат дека се обидуваат да станат управен орган. Групата ги повика луѓето од Рафа, кои сега се наоѓаат во други области на Газа, да се вратат дома, ветувајќи храна и засолниште.
Како одговор на прашањата на Ројтерс, групата на Абу Шабаб негираше дека добила поддршка од Израел или контакти со израелската армија, опишувајќи се како популарна сила што ја штити хуманитарната помош од грабежи со придружба на камиони со помош и го обвини Хамас за насилство и замолчување на неистомислениците.
Службеник за безбедност на Хамас рече дека палестинските безбедносни служби ќе „удрат со железна тупаница за да ги искоренат бандите на соработникот Јасер Абу Шабаб“, велејќи дека нема да покажат милост или двоумење и обвинувајќи го дека е дел од „напор за создавање хаос и беззаконие“.
Сепак, не сите кланови во Газа се во конфликт со Хамас.
Во четврток, племенски сојуз изјави дека неговите луѓе ги заштитиле камионите со помош од ограбувачи во северна Газа. Извори блиски до Хамас изјавија дека групата го одобрила вклучувањето на алијансата.
Израел изјави дека борците на Хамас всушност ги зазеле камионите, што и клановите и Хамас го негираа.
Неизвесност во Иран
Палестинскиот аналитичар Акрам Аталах изјави дека појавата на Абу Шабаб е резултат на слабоста на Хамас, иако очекува тој на крајот да пропадне бидејќи Палестинците во голема мера отфрлаат секаков знак за соработка со Израел.
Сепак, без оглед на тоа колку е мала групата на Абу Шабаб, фактот дека Хамас има непријател од истата култура е опасен, рече тој.
„Таа останува закана сè додека не се справиме со неа“.
Израелската бомбардирачка кампања против Иран додаде на неизвесностите со кои се соочува Хамас. Поддршката на Техеран за Хамас одигра голема улога во развојот на неговото вооружено крило во сила способна да испукува ракети длабоко во Израел.
Иако и Иран и Израел прогласија победа, Нетанјаху во неделата посочи дека израелската кампања против Техеран дополнително го зајакнала неговото влијание во Газа, велејќи дека тоа ќе „ни помогне да ја забрзаме нашата победа и ослободувањето на сите наши заложници“.
Претседателот на САД, Доналд Трамп, во средата изјави дека е постигнат голем напредок во Газа, додавајќи дека нападот врз Иран ќе помогне во ослободувањето на заложниците.
Палестински функционер близок до Хамас изјави дека групата го разгледува ризикот од намалена иранска поддршка, очекувајќи „влијанието да биде врз обликот на финансирањето и експертизата што Иран ја даваше на отпорот и Хамас“.
Една цел на израелската кампања во Иран беше офицер на Револуционерната гарда кој ја надгледуваше координацијата со Хамас. Израел изјави дека Саид Изади, чија смрт беше објавена во саботата, бил движечката сила зад оската Иран-Хамас.
Хамас изрази сочувство до Иран во четврток, нарекувајќи го Изади пријател кој бил директно одговорен за врските со „раководството на палестинскиот отпор“.
Извор од група поддржана од Иран во регионот изјави дека Изади помогнал во развојот на капацитетите на Хамас, вклучително и како да се извршуваат сложени напади, вклучувајќи лансирања на ракети, операции на инфилтрација и беспилотни летала.
На прашањето како израелската кампања против Иран би можела да влијае на поддршката за Хамас, Абу Зухри рече дека Иран е голема и моќна земја која нема да биде поразена.
Д. Мишев
