Аерозагадувањето во Македонија станува медиумска топ-тема и во регионот. „Воздухот во главниот град на Македонија е опасен по здравјето, количините на загаденост ја преминуваат границата над која во Кина се прогласува црвена тревога, а реакцијата на локалните власти се сведува на ‘не излегувајте од дома, доколку не морате’“, пишува онлајн изданието на хрватски „Јутарњи лист“.
Вредностите на загадувањето во одделни општини се за 24 пати над дозволените и безбедни по здравје. Измерените количини на честичките помали од 10 микрограми (ПМ10) и помали од 2,5 микрограми (ПМ25) се десет пати поголеми од вредностите на кои во Хрватска, во Центарот за јавно здравство, би прогласиле тревога поради загаденост на воздухот.
„Се чувствувам беспомошно, безизлезно, уплашена за здравјето на моите деца и најблиски“, ни рече Ребека Јанковска Ристески, една од најпознатите македонски пејачки и мајка на три деца. „Постојано чувствувам мачнини, повремено ми се заматува видот и имам главоболки. Кога живееш во толку загаден град, секојдневните обврски ги сведуваш на минимум, колку што можеш“, ни објасни Јанковска Ристески.
Ноќта, меѓу неделата и понеделникот, во Општина Карпош е забележана рекордно висока концентрација од 1.218 мг на ПМ10 честички на метар кубен. Највисоката дозволена граница во Европа е 50 микрограми. Во Општината Центар се измерени 356 микрограми на метар кубен, од многу поопасните ПМ25 честички, чија највисока дозволена концентрација е 20 микрограми.
„Проблемот со загадувањето е најизразен во зимскиот перод“, тврди скопјанката Сања на Reddit. „Поголемиот дел од домаќинствата во Македонија се греат на дрва, но често се пали сé што ќе дојде при рака – гума, пластика, ламинат, теписи…“
Покрај греењето, постојат и други бројни причини за загадувањето. Бројни Македонци се доселија во Скопје во последните години, па денес дури половина од населението на земјата живее во главниот град. На улиците има околу 100.000 возила, но многу од нив се купени “на црно“ од Бугарија, па на техничките прегледи поминуваат со сини коверти, а јавниот превоз во градот е неадекватен и нередовен, и покрај новите кинески автобуси кои се купени пред неколку години.
Иако проблемот трае веќе подолго време, локалните власти досега не сториле ништо за да го решат, туку единствено апелираат до граѓаните да „не изглегуваат од своите домови ако тоа не е неопходно“. Граѓаните се снаоѓаат како што знаат и умеат, а многумина од нив, купуваат маски за лице.
„Од неодамна дома имам прочистувач на воздугот, но тоа не е решение“, ни рече Јанковска Ристески. „Две деца одат во градинка, а едно во училиште, и голем дел од времето дишеме CO2 и секакви останати честички. Најмногу нервира тоа што никој не презема некакви брзи конкретни мерки. На ваков огромен проблем, кога ти е ускратено елементарно човеково право, а тоа е правото на живот, итно треба да се реагира. Ова е вонредна состојба“, вели таа.
По рекордните вредности на загадување градските власти, денес, сепак, најавија една мерка: бесплатен градски превоз. Но, никој од нашите соговорници не верува дека таа мерка ќе вроди со некаков резултат, се вели во текстот на хрватскиот медиум.