Пред една година (21 јануари 2021), Џозеф Бајден на Капитол ја положи заклетвата и стана 46-ти, до сега, највозрасниот претседател на САД. Пред инаугурација, на Твитер напиша порака до својата сопруга Џил дека ја сака, а на Американците, откако ја стави раката на Библијата, порача дека треба да ја слават демократијата, а не неговата победа.
Ги повика Американците да бидат обединети за новиот почеток, вети дека ќе ја обедини Америка и дека ќе ги подобри односите со сојузниците. Претходно, неговиот противкандидат и неговите истомисленици и следбеници, го нападнаа Капитол и државните институции, предизвикаа големи штети и страв, во обидот да му ја оспорат победата на Бајден.
Во првиот работен ден во својот кабинет, потпиша 15 претседателски укази и две наредби со кои директно ги поништи штетните одлуки на бившиот претседател Доналд Трамп. Меѓу најважните одлуки кои Бајден веднаш ги поништи беше и забраната за влез во државата за граѓаните од земјите со мнозинско муслиманско население.
Донесе одлука за повлекување од Авганистан не очекувајќи дека во Кабул ќе настане хаотична ситуација, поради што мораше да организира итно повлекување од Кабул, не само на персоналот на американските организации, туку и на голем број цивили кои работеле за меѓународни организации во Авганистан.
Откако во претходните денови беа убиени 13 американски војници и 170 цивили во напад на терористите на Исламската држава, Бајден самокритички призна дека ситуацијата на теренот се одвива побргу од неговите проценки, но нагласи дека цврсто стои на својата одлука американските војници да се повлечат од Авганистан и дека не сака да ги повтори грешките од минатото и да води војна која не е во интерес на Америка.
Должноста ја презеде во екот на пандемијата на корона вирусот и борбата против болеста ја постави како приоритет. За разлика од својот претходник Трамп, кој на граѓаните им советуваше да се лечат со разредувач за бои и ги исмејуваше епидемиолошките мерки тврдејќи дека болеста е измислена, Бајден со цела сериозност ги следи советите и препораките на епидемиолозите и лекарите повикувајќи ги граѓаните на вакцинација. Во борбата со пандемијата, Бајден беше неспоредливо поодговорен од својот претходник. Зборуваше за одговорност, дисциплина, задолжително носење на маските, тестирање вакцинација…
Од апокалиптична ситуација на почетокот од пандемијата во првите сто дена од неговото владеење во САД се поделени сто милиони дози вакцина. Денес, 63 проценти од Американците се потполно вакцинирани, а 75 проценти примиле барем една доза.
Како одговор на загрозената економска состојба во државата, Бајденовата администрација успеа во Конгресот да го усвои пакет за економската помош вреден 1,9 милијарди долари кој е насочен кон санирање на последиците од пандемијата, борбата против пандемијата и производството на вакцини и тестови, како и директна помош на најзагрозените категории граѓани. Се избори за Закон за вложување 1,2 милијарди долари во инфраструктура за обновување на патиштата, изградба на нови патишта, водоводи, железница, брз интернет и низа други капитални инвестиции. Во првата година од мандатот на Бајден, во Америка се отворени 6,4 милиони нови работни места.
Сепак, оправањето на економијата не оди со саканата брзина, стапката на инфлацијата е 6,8% што е незабележано во последните децении.
Во надворешната политика, Бајден ги поправи сите Трампови глупости. Ја врати американската надворешна политика на колосек со старите сојузници на кои Трамп им го сврте грбот и се приближи кон Русија и Кина, па дури и кон Северна Кореја. За разлика од него, Бајден два пати ја посети Европа, ја врати САД во Светска здравствена организација и Парискиот климатски договор и јавно најави борба против климатски промени, го промовира Глобалниот план за помош на сиромашните земји на самитот на лидерите на група Г7, го засили единството во НАТО, ги подобри односите и партнерството со ЕУ, како и партнерството меѓу НАТО и ЕУ.
Односите со Москва се на најниско ниво, но презема интензивни дипломатски напори кризата со Русија и заканите кон Украина да се решат дипломатски. Го предупредува Путин дека ќе се соочи со остри санкции доколку одлучи да изврши инвазија врз Украина.
Во случај на руска инвазија на Украина, ветува додатна воена помош на Киев и засилување на украинска одбрана. Пред крајот на минатата година, двапати разговараше со Путин при што го повика на намалување на тензиите, уверувајќи го дека САД не планираат распоредување на офанзивните оружја во Украина.
Според истражувањето на Галуп Џо Бајден мандатот го започнал со поддршка од 57%, а година дена подоцна состојбата значајно се разликува – сега го поддржуваат 40% од граѓаните на САД. На падот на рејтингот најмногу влијаеше хаотичното повлекување од Авганистан и пандемијата чиј крај сѐ уште не е на повидок. Доналд Трамп по првата година од мандатот имал помала поддршка од 38%.
Прашањето кое го поставуваат и Американците и светот е – дали Бајден повторно ќе се кандидира за претседател. Веројатно нема. Во мигот кога стапи на должноста Претседател на САД, имаше 78 годни, на следните избори во 2024 би имал 82 години. Во меѓувреме, Демократите би требало да пронајдат добар кандидат за изборите во 2024 година, бидејќи Републиканците и понатаму му даваат силна поддршка на Трамп кој најавува дека повторно ќе се кандидира за претседател на САД.
Александар Н. Писарев