Изборите може да ги набљудуваат домашни здруженија и странски организации кои се регистрирани во согласност со законите, најмалку една година пред денот на одржување на изборите, а во чии статути е вклучено начелото на заштита на човековите права, според член 161, став 1 од Изборниот законик.
Државната изборна комисија може да го одземе овластувањето за набљудување ако заклучат дека изразуваат поддршка за некој кандидат, партија или коалиција.
На 15 октомври ќе набљудуваат шест домашни здруженија со вкупно 4946 набљудувачи акредитирани од ДИК.
Според член 161, право за набљудување имаат и меѓународни организации и претставници на странски земји.
Доколку акредитираните набљудувачи имаат забелешки за работата на избирачкиот одбор, според изборниот законик, имаат право на евидентирање во дневникот на избирачкото место. Исто така, акредитираните набљудувачи можат од непосредна близина да го следат утврдувањето на идентитетот на избирачот кој пристапува на гласање.
Секој со своја методологија на мониторинг на изборниот процес, набљудувачите на домашните здруженија пред сѐ треба да бидат објективни и непристрасни, а законот предвидува дека за време на гласањето и на местото на гласањето не смеат да носат ознаки или симболи на политичка партија, коалиција или кандидат.
Односно, за сите акредитирани набљудувачи, беџот, на видно место, и овластувањето од ДИК , се единствените ознаки што секој набљудувач треба задолжително да ги има. Брендирањето со ознаки на организацијата од која доаѓаат набљудувачите е по сопствен избор.
На денот на гласање ќе набљудуваат и овластени претставници на подносители на листи и кандидати за градоначалници.
Нивните ингеренции се малку повисоки, како и начинот на овластување од ДИК. Овластените претставници се по избор на подносителот на листа или кандидат за градоначалник, и во текот на изборниот процес избирачките одбори имаат должност да реагираат на секоја нивна забелешка.
Овластените претставници задолжително, на видно место, за време на гласањето и на местото на гласањето носат беџ со бројот на избирачкото место за кое се овластени.
За разлика од акредитираните набљудувачи, тие немаат право да набљудуваат на друго избирачко место освен на овластеното.
На денот на гласање се очекува сите набљудувачи да внимаваат на почитувањето и остварувањето на гласачкото право на сите граѓанки и граѓани.
Биљана Јордановска