Ставањето финален печат на Договорот со Грција и негово верификување како легитимен и пожелен за подобрување на статусот на државата со влез во ЕУ и НАТО, се поочигледно е дека ќе зависи од референдумот за или против прифаќање на името Северна Македонија.
Начелно, условен датум за преговорите е јуни 2019, се разбира во зависност од позитивниот исход на референдумот. Истото важи и за ЕУ и за НАТО.
Но, влезот на Македонија не зависи само од референдумот, туку од реформите во јавната администрација, судството, разузнавачките служби и во борбата против корупцијата. Што нормално зависи не само од промените во Законот за антикорупција, туку и од начинот на кој ќе се реформира Државната комисија за спречување на корупција (ДКСК).
Бидејќи фокусот, во демократски манир, е свртен кон граѓаните во чии раце лежи судбината на Македонија, нејзиниот идентитет, јазик, култура и историја, за кои опозицијата смета дека се најбитното нешто што го поседуваме како нација и дека промената на Уставот на државата е неприфатливо сценарио, останува да видиме дали тие ќе го бојкотираат референдумот или не.
Од друга страна, општиот впечаток во јавноста е дека со или без референдумот власта донела позитивна одлука што ќе помогне во напредокот на државата без менување на истите обележја во таков вид како што смета опозицијата.
Но, референдумот зависи можеби во најголема мера од начинот и формата на спроведување.
Ако Државната изборна комисија е надлежна за негово облигаторно спроведување на државно ниво, што подразбира дека таа треба да е функционална, Избирачкиот список во солидна состојба, надлежните институции добро координирани со ДИК, Изборниот законик прочистен и доследен за фер и демократски референдумски процес, во овој случај, а и самиот Закон за референдум и граѓански иницијативи усогласен со другите закони, тогаш можеме слободно да го предвидиме крајот и исходот.
До крајот на месецот Собранието, поточно Комисијата за избори именување треба да свика седница и конечно да се види партискиот состав на ДИК, чиј претседател ќе биде од редовите на опозицијата. Според последните информации најверојатно седницата ќе се одржи идната недела, а работата ја одолговлекува опозицијата која е неодлучна околу изборот на своите кандидати.
Од СДСМ, за членови на ДИК предложени се Борис Кондарко, поранешниот претседател на ДИК, Јанакие Витановски, поранешниот член на Комисијата за лустрација и Радица Ристеска, судијка од Охрид.
Што се однесува до Законот за референдум и граѓански иницијативи, се смета дека е нејасен и застарен во повеќе членови некоординиран со другите закони, а истовремено се предлага намалување на високиот цензус од 50 % плус еден глас излезност.
И додека партиите и јавноста калкулираат како најефикасно да се излезе на крај со оваа историски битно прашање, од ЕУ дадоа условен датум за започнување на преговори, но тоа предразбира целосно почитување и исполнување на поставените услови: спроведување на итните реформски приоритети, спроведување на договорот за името, позитивен извештај на Европската Комисија и одлука на Советот на ЕУ.
Или во превод, Македонија се наоѓа на тенката линија на мечот со две сечила. Или уште подобро, трнлив е патот до ЕУ.
Биљана Јордановска