„Интервјуто и го препратив на ќерка ми, на синовите не да го препратив, бидејќи рекоа не можат да го гледаат, но, на ќерка ми да, 16 годишна… женска солидарност. Таа ми рече дека интервјуто е многу добро, но, дека не сака луѓето да ја жалат. Не сакам ни јас, дека ова ќе го зборувам многу пати и не затоа бидејќи е моја желба и потреба, туку бидејќи сметам дека е моја должност, да потсетам на тоа што се случуваше, да не се случи повторно, да не биде така лесно да се игра со цели семејства“, истакна Емел Рамковска панелот „Жртви на режимот – сведоштва и слики“ во организација на ЦИВИЛ.
Своето излагање на панелот, Рамковска го започнува со самиот почеток на нејзиното страдање, од моментот кога таа ги чекала во својот дом за да ја уапсат.
„Имав најава, видов што сè се случи со А1 телевизија, ги чекав дома, повеќе од 2 часа, да дојдат и да ме земат. Можев да избегав, ама ги чекав. Децата спиеа. Не знам колку возила беа, пет или шест. Се јавив на жената која ми помагаше со децата, да биде тука со нив. Додека влегуваа во мојот дом, да прават претрес, се сеќавам во истиот момент ги носевме децата во друга соба, среќа не се разбудија“, раскажува Рамковска.
Рамковска вели дека на одредени временски периоди не се сеќава, или пак нејзиниот ум не сака да се сети на рекои работи и дека тоа веројатно претставува некаков одбранбен механизам за да се преживее.
„Во притворот имаш допир со секакви луѓе, грозоморни убиства, сè станува релевантно, релативно, не судиш никого, ако јас сум за ништо тука, сфаќаш како функционира системот. 23 часа поминуваш во една просторија, имаш еден час надвор, но веќе и небото не можевме да го гледаме, освен преку метални решетки. Во просторија 23 часа, нема струја, штекер, 2 ипол години не можеш да видиш ни пржени јајца, ние имавме привилегија нашите да ни носат храна од дома, кафето не постоеше, немаш можност…
На децата им измислив некоја приказна, дека сум во странство, но, траеше многу долго, таа приказна не беше одржлива. Дојде периодот на судницата, каде таа астма ја добив таму, не од прашината во притворот, туку од тоа што се случуваше во судницата. Немавме право на збор, не можевме да се браниме, а ние однапред бевме осудени и гледаш дека немаш што да направиш и останува само да гледаш“, вели Рамковска.
Рамковска раскажува и за нечовечкиот однос која го имала судијката кон нејзе.
„Најстрашно беше кога ја гледав судијката како со тенденција – да покажеш што поголема нечовечност, како да тоа беше мерка за поставеност во таа хиерархија, толку таа ќе биде поголема таму. Во Шутка бевме донесени со претходни припреми, долго време пред да стигнеме просторијата била испразнета за татко ми. Во Идризово исто, мислев дека нема да го видам. Со месеци една просторија била резервирана за нас, ама ние мислевме нема да стигнеме, но стигнавме во Идризово. Домашен притвор беше надвор од секоја дискусија, и покрај тоа што бев мајка на мали деца… Во Идризово барем да имавме посета од семејството, во просторија со маси, понормална слика од Шутка. Претходно не можев да ги видам моите деца, сите мои барања од судијката беа одбиени, се гледав со нив во ходниците во болниците, ме гледаа со лисици на рацете, беа збунети, но важно беше да се видиме“, раскажува Емел.
Таа додава дека посетите во Идризово траеле малку подолго, но дека долг и исцрплив бил целиот процес. Семејствата чекале со часови да влезат, поминувале на разни детектори и биле претресувани дури и нејзините деца.
„Јас еве веќе десетта година уште чекам можност да дојдам до правда, животот ми е под залог, не го живеам својот живот, уште сум во некој вакуум овозможен и сè уште трае пресуда, одлука на режим кој така си ги носел истите, како што на кому му текнало. Факт е дека добро ќе беше да нè нема, но ние сме тука покрај цело црнило. Јас поради некои чекори кои државава ги направи кон надворешната политика, имам позитивни очекувања, се надевам дека здравјето ќе нè служи и дека ќе дочекаме, малку сме уморни, мислиш дека нема да дочекаш, но, еве ако зборувам тука значи уште верувам и мислам дека сè ќе си дојде на свое место“, вели Рамковска.
Ангела Петровска