ДРАГАН МИШЕВ
Неколкунеделните неуспешни руски напади врз украинското упориште Вуледар ги обновија сомнежите за способност на руското раководство да ги оствари зацртаните планови и (не)успешноста на воената тактика на Кремљ да одржува големи копнени напади. Размерите на загубите на Москва во офанзивата на истокот на Украина дури сега почнуваат да доаѓаат во фокусот.
Според портпаролот на украинската војска, руските команданти направија неколку основни грешки, во овој случај не го земаа предвид теренот, отворените полиња преполни со противтенковски мини, или силата на украинските војска, рече. Две од најелитните руски бригади – 155-та и 40-та поморска пешадиска бригада – беа десеткувани во Вуледар.
Вуледар украинската војска го користеше како база за оневозможување на важната железничка линија што ги снабдува руските сили. Само за една недела од почетокот на судирот за градот, според украинските проценки Русија загуби најмалку 130 оклопни возила, вклучувајќи 36 тенкови. Борбата за тоа секако имаше цена и за Украина, во однос на жртвите и муницијата што ја потроши за да ги одбие руските трупи.
Руските воени блогери тоа го нарекуваат фијаско, и уште полошо
Сцените се хаотични: руски тенкови диво скршнуваат пред да експлодираат или возат директно во мински полиња, мажи трчаат во секој правец, некои запалени, тела на војници фатени во гасениците на тенковите.
Овие сцени се снимени од украински воени беспилотни летала во текот на изминатите две недели околу градот Вуледар во Доњецк, источна Украина, каде што последователните руски напади не успеаја.
Дебаклот во Вуледар сугерира хронични неуспеси во командата и тактиката на Русите додека се подготвуваат за пролетна офанзива. Доколку се реплицираат на друго место на долгиот воен фронт во Донецк и Луганск, таквите пропусти ќе ги направат невозможни плановите на Кремљ да заземе поголема територија.
Околу 20 видеа геолокализирани од Си-Ен-Ен покажуваат основни тактички грешки во област која е отворена и рамна, каде што украинските набљудувачи на повисоките места можат да упатуваат артилериски напади и каде што минските полиња ги влошуваат руските жртви.
Едно видео покажува тенк кој налетува на минско поле и експлодира, следен речиси несвесно од борбено возило на пешадија кое ја доживува истата судбина. Други прикажуваат украински беспилотни летала како фрлаат мали експлозивни полнења на статични тенкови на отворено – и гробишта со напуштени оклопни возила.
Најмалку дваесетина руски тенкови и пешадиски возила се онеспособени или уништени за неколку дена, според видео снимките што ги објави украинската војска и ги анализираа воени експерти. Сателитските снимки покажуваат интензивни шеми на удари по дрворедите каде руските тенкови се обиделе да напредуваат.
Руското Министерство за одбрана инсистираше на тоа дека нападот врз Вуледар, каде што е истакнато вклучена 155-та поморска бригада, се одвива според планот. Во забелешките снимени за неделното телевизиско шоу, рускиот претседател Владимир Путин рече дека „морската пешадија работи како што треба борејќи се херојски“.
Но, лидерот на самопрогласената, поддржана од Русија Донецка Народна Република (ДПР), Денис Пушилин, во петокот призна дека областа е „жешка“ и рече дека „непријателот продолжува да пренесува резерви во големи количини, а тоа го забави ослободувањето на оваа населба“.
Вуледар е изграден за блискиот рудник за јаглен (името се преведува како „дар на јаглен“) и се наоѓа над околните рамнини. Нејзините високи згради им даваат значителна предност на неговите бранители – главно украинската 72-ра механизирана единица – како и зацврстената подземни засолништа.
Воениот историчар Том Купер, кој ја проучувал битката за Вуледар, го опишува како „голема, висока тврдина среде празна, рамна пустина“.
Градот стана клучен во конфликтот во источна Украина. Руските сили се обидуваат да го преземат веќе три месеци. Победата за Москва овде ќе им отежне на Украинците да ја затворат блиската железница што го поврзува Донецк со окупираниот од Русија Крим и ќе им овозможи на Русите да започнат северна „кука“ како дел од нивната очекувана пролетна офанзива.
Претходно лошо смислениот план во ноември да се заземе Вуледар доведе до големи жртви и речиси бунт меѓу луѓето од 155-та руска поморска бригада.
Критичарите на руската воена висока команда велат дека справувањето со последната офанзива е уште полошо, при што еден воен блогер го опишува како „срамен дебакл“.
Купер вели дека Русите изградиле огромна сила околу Вуледар, „да речеме, вкупно околу 20.000 војници, 90 МБТ [главни борбени тенкови], можеби двојно повеќе ИФВ [пешадиски борбени возила] и околу 100 артилериски парчиња.
Но, нападите започнати во последната недела од јануари беа фатално погрешни, рече тој. „Тие напредуваа по релативно тесна рута, цело време пред очите на украинските набљудувачи поставени на високи згради во Вуледар, а сега се соочуваат со околу 500 метри „бришан простор“ на источната страна на градот“, напиша Купер на својот блог.
„Украинската артилерија не само што предизвика големи загуби на предните единици, туку го погоди и нивниот заден дел – прекинувајќи ги и нивните врски за снабдување и нивните можни патишта за повлекување“.
„Само морони напаѓаат директно“
Голем број истакнати руски воени блогери се воздржани во критиките за офанзивата Вуледар.
„Тие беа застрелани како мисирки на стрелиште“, рече поранешниот министер за одбрана на ДПР, Игор Стрелков, кој стана остар критичар на кампањата.
Стрелков, познат и како Игор Гиркин, на Телеграм додаде дека „ликвидирани се многу добри тенкови Т-72Б3/Т-80БВМ и најдобрите падобранци и маринци“.
Во друга објава на Телеграм, Стрелков напиша:
„Само дебили напаѓаат челно на истото место, силно утврдено и крајно незгодно за напаѓачите многу месеци по ред“.
Воените блогери во Русија имаат десетици, а понекогаш и стотици илјади претплатници на нивните канали Телеграма. Тие беа многу критични за претходните епизоди во кампањата.
Еден од нив – Москва колинг – изминатиот викенд рече дека движењето на тенкови и борбени возила на пешадија во „тесни колони“ во близина на Вуледар создава проблеми. Тој тврди дека руските единици во областа немаат информации бидејќи командантите не успеале да го интегрираат собирањето разузнавачки информации за одлуките на бојното поле.
Спротивно на тоа, тој рече: „Сето ова е спроведено или е во процес на спроведување од страна на украинските вооружени сили“.
„Москва колинг“ тврди дека на постарите тенкови Т-72 распоредени во Вуледар им недостасуваат надградби што ќе ја подобрат широчината на видот на возачот. Тоа може да помогне да се објаснат неколку случаи во кои руските тенкови се чинеше дека се заплеткале или слепо се враќаат назад.
„Како слепите, глуви тенкови, оклопни транспортери, со еднакво слепа, глува пешадија треба да се борат без колони? И тогаш како да се координираат какви било активности ако нема комуникација и ситуациона свест?“ тој напиша. Ако руските вооружени сили се обидат да се раштркаат, тие ќе пукаат меѓу себе, бидејќи не разбираат кој е пред нив“.
Неколку руски коментатори повикаа на разрешување на генерал-полковник Рустам Мурадов, командант на Источната групација на силите. Мурадов беше на чело во ноември кога луѓето од 155-та протестираа дека неговата тактика предизвикала катастрофални загуби.
Друг блогер рече дека руските сили се осудени да ги повторат своите грешки доколку таквите команданти останат на своето место.
Во експлозивна објава, про-Вагнеровиот телеграм канал Сива зона рече за Мурадов: „Овој кукавица лежи на контролната точка и испраќа колона по колона додека командантот на една од бригадите вклучени во нападот во Вухледар не умре на линијата за контакт“.
Убиениот командант е полковникот на специјалните сили Сергеј Пољаков, според неофицијални руски извори.
Друг руски блог со повеќе од 500.000 следбеници вели за тимот на Мурадов: „Овие луѓе изгубиле значителен број на персонал и опрема [во ноември] и не сноселе никаква одговорност. По што со истата просечност почнаа да упаѓаат во Угледар [Вуледар]. Неказнувањето секогаш раѓа попустливост“.
Прашањата околу обуката на војниците
Но, Институтот за проучување на војната (ISW) со седиште во Вашингтон вели дека лошото раководство е само дел од проблемот: „високо дисфункционалните тактики се многу поиндикативни за фактот дека 155-та поморска пешадиска бригада најверојатно се состои од слабо обучени мобилизирани персонал отколку од лоша команда“.
Министерството за одбрана на Обединетото Кралство во неделата објави дека порастот на руските жртви на места како Вуледар „веројатно се должи на низа фактори, вклучувајќи недостаток на обучен персонал, координација и ресурси низ фронтот“.
Украинските воени претставници велат дека има случајна мешавина на руски сили во областа Вуледар, вклучувајќи професионални единици, неодамна мобилизираната милиција на ДПР и пешадија на приватна воена компанија наречена Патриот, за која се вели дека е блиска до руското Министерство за одбрана .
Неуспесите околу Вуледар не навестуваат поширока руска офанзива. ISW оценува дека тие „веројатно дополнително го ослабнале верувањето на руската ултранационалистичка заедница дека руските сили се способни да започнат одлучувачка офанзивна операција“.
Целокупниот неуспех на таканаречената „специјална воена операција“ на руските сили, вклучитело и на последните обиди за освојување на Вуледар, но и на други места во Украина, како Бахмут, на пример, се должи на повеќе фактори, меѓу кои и неприспособувањето на модерниот начин на војување, во кои, сега вече е очигледно, некогашната втора армија в светот, заостанува. Додека украинските сили навремено се преструктурираа бна западниот начин на војување, и поради тоа ги забележаа и клучните успеси во одбрана на земјата со далеку помалку воени ресурси, Русите сеуште ја водат војната на начин како од времето на Втората светска војна, кога Сталин во оган, во фронтални напади фрлаше стотици илјади војска како топовско месо.
Тие времиња одамна завршија, само се чини дека за тоа сеуште не се свесни Путин и сервилното руско воено раководство
