Во пресрет на подготовките на претстојниот попис кој според најавите ќе се спроведе во 2020 година, ЦИВИЛ Медиа зборуваше со поранешниот директор на Државниот завод за статистика и експерт за демографија и попис, Дончо Герасимовски.
Сите актуелни прашања поврзани со пописот во 2020 година можете да ги проследите на медиумската платформа на ЦИВИЛ преку низа разговори со Герасимовски.
Во денешниот разговор ги презентираме ставовите на Герасимовски за предлогот за изоставување на графата за етничка припадност на претстојниот референдум.
ЦИВИЛ МЕДИА: Кој е вашиот став за предлогот да се изостави графата за етничка припадност на претстојниот попис?
ГЕРАСИМОВСКИ: Во сите досегашни пописи графата на етничка припадност е застапена во прашалникот. И таа графа на етничка припадност е од времето кога е поставувана, бидејќи состојбите во државите и во светот биле такви каде што се барале одредени состојби, да се види каде се и што се.
Меѓутоа, во низа мои активности, и претходно и сега, го велам следното, дека во пописот не е актуелно само прашањето за етничката припадност, коешто се поставува секогаш, или пак, дали мора или треба. Веќе реков дека во пописот има и други прашања, околу шеесетина со двесте модалитети како прашања и одговори кои самиот граѓанин треба да ги даде и сметам дека не треба толку да се става акцент и забелешка само на етничката припадност.
Мојот став се поклопува и со самите препораки каде што во етно-културните карактеристики на пописот стои дека етничката припадност, религијата и мајчиниот јазик се споредни белези во пописот. Тоа значи, како прво, земјата која спроведува попис не се обврзува да ги има како главни или задолжителни белези. Во препораките на Обединетите Нации, економскиот и социјалниот совет, со Резолуција донесена на 10 јуни 2015 година, велат дека земјите членки на ОН се обврзуваат и се задолжуваат во рок од 10 години да спроведат најмалку еден попис. Значи задолженијата се едно, главните белези се друго, споредните се нешто трето.
Тоа значи дека треба да се отвори една поширока расправа, на сето она што значи етничка припадност и кои се потребите. За мене лично, како прво, тоа треба добро да се обмисли од предлагачот, од надлежните институции, од Владата и од Парламентот, во која функција се истите.
Треба да се проверат кои се обврските кои произлегуваат од таа етничка припадност конкретно во нашата држава, дали сме обврзани со застапеноста на некои членови во Уставот, во однос на низа закони на државата и во однос, на пример, на Бадинтеровото гласање во Парламентот. Односно, дали сето тоа има или нема влијание на потребата да има етничка припадност во пописот или да нема.
Затоа, мојот личен став е дека тоа бара поширока расправа за потребите, испитување на сите активности, за да може да се види вистинската потреба. Ако одиме и на вработеноста, на одредени проценти што се бараат, ако не се спроведе тоа со попис, тогаш и тоа ќе го нема. Затоа велам дека обврските се големи, за сите подготовки, за јавната расправа, за мислењето на стручната јавност и науката.
Но, од друга страна, да се посветува толку многу внимание на етничката припадност, а да се занемарат други белези и карактеристики коишто ги има во самиот попис, не доведе до незавршување на пописот во 2011 година. Ние треба да се бориме за перспективите. Каква ќе ни биде иднината во државата од сите, а не само од еден аспект. Имајте предвид дека несогласувањата и оставките во Државната пописна комисија беа токму заради ова прашање.
Едно е прашањето, коешто е методолошки решено, за тоа што значи население во земјата и во странство. Тоа е една широка проблематика на дефиниции, стандарди и класификации коишто се користат во самиот попис. Но, тоа е посебна тема за говорење, бидејќи тука има 20-30 документи коишто служат во пописот коишто треба да се применат, а тука спаѓа и ова прашање.
Деновиве, според сознанијата, Законот за попис треба веќе да оди во Владата на Република Македонија, составот на Владата го знаеме, составот на Парламентот го знаеме, меѓутоа тие сепак велат политичките партии да седнат и да се договорат, каков ќе биде конечниот резултат не зависи од поединци, туку од интересот на државата. Затоа тука треба да се вклучи и граѓанскиот сектор и невладините организации.
Маја Ивановска
Камера и фотографија: Дехран Муратов
Монтажа: Ариан Мехмети
Прочитајте повеќе:
Дали Македонија е подготвена за попис?
Нè очекува ли успешен попис во 2020 година?
Утре ќе читате: Постои ли опасност од бојкот на претстојниот попис доколку се изостави графата за етничка припадност?
Преземање на содржините е ЗАБРАНЕТО ВО ЦЕЛОСТ, освен со писмена дозвола од ЦИВИЛ и тоа исклучиво според Условите за користење, авторски права и заштита на приватноста. Повредата на авторските права е забранета со закон.